Studie wijst uit: Disneyfilms nog steeds vrij vrouwonvriendelijk

Seksisme in Disneyfilms

Laten we duidelijk zijn: wij zijn Disneyfans. De sterfscène van Mufasa doet ons nog steeds een traantje wegpinken en we kwelen 'Let It Go' elke keer uit volle borst mee. Om nog maar te zwijgen van de nieuwe Dory-film waar we zo naar uitkijken. Maar het feit dat er in vele van die films een nogal seksistisch beeld van de vrouw wordt opgehangen, kan simpelweg niet ontkend worden.

Neem nu Jasmine uit 'Aladdin'. Haar leven is miserabel, saai en leeg, totdat haar prins op het vliegende tapijt haar de wereld laat zien. Want dat zou ze niet, nooit, jamais alleen gekund hebben. Hetzelfde lot ondergaan Ariel, Doornroosje en Assepoester. We zijn all for a little romance, maar echt modern is het natuurlijk niet.

Ook de onrealistische lichamen van de Disneyprinsessen zijn al langer voer voor discussie. De eerste Disneydame met een taille die genoeg plaats laat voor alle vitale organen, moet nog gecreërd worden. Al gaat het met de lichaamsbouw van Merida uit 'Brave' al de goede richting uit, maar zij wordt dan ook op geen enkele manier geprofileerd als een verleidelijke, aantrekkelijke vrouw. Moedig, rebels, stoer – eigenschappen die we als mannelijk beschouwen – maar niet de dame die met haar wimpers knippert en alle prinsen in zwijm doet vallen.

Vrouwelijke personages praten minder

Linguïsten Carmen Fought en Karen Eisenhauer bestudeerden een eerder verscholen vorm van seksisme in Disneyfilms, namelijk die in gesprekken. Ze analyseerden 12 Disneyfilms die tussen 1937 en 2013 uitkwamen door het aantal lijnen gesproken door respectievelijk mannelijke en vrouwelijke personages te tellen. De taalwetenschapers kwamen tot enkele opmerkelijke vaststellingen.

Zo kwamen ze tot de conclusie dat vrouwen in Disneyfilms veel minder aan het woord komen dan mannen. Opvallend is dat dat in de eerste Disneyfilms – 'Sneeuwwitje', 'Doornroosje' en 'Assepoester' – nog niet het geval was, maar dat het helemaal fout ging vanaf 'De Kleine Zeemeermin'. In de vijf films die volgen op het verhaal van Ariel en Erik, praten de mannelijke personages maar liefst drie keer zoveel als de vrouwelijke. Het dieptepunt is 'Aladdin', met 90% gesproken door mannen.

Volgens Eisenhauer is die tendens te verklaren door het feit dat er vanaf dat moment steeds meer personages verschenen in Disneyfilms. 'Het zit zo ingebakken in onze cultuur dat de man de norm is. Wanneer de filmmakers dus een verkoper nodig hadden, kozen ze voor een man. Wilden ze een kapper in het verhaal, kozen ze een man,' vertelde ze aan The Washington Post.

Toen die films uitkwamen, zat seksisme nog meer ingebakken in onze samenleving, zeg je? Juist, maar helaas is er niet echt een positieve tendens op te merken in meer recente films. 'Brave' en 'Tangled' doen het goed, maar de resultaten voor 'Frozen' zijn érg vreemd. Ondanks het feit dat de hyperpopulaire film draait rond Elsa en Anna en hun zussenliefde, wordt slechts 41% van de lijnen in de film gesproken door een vrouw. Huh?!

Ook goed nieuws

Fought en Eisenhauer analyseerden ook de inhoud van de gesprekken in Disneyfilms. Daarin wordt gelukkig wél een positieve evolutie opgemerkt. Ze stelden vast dat vrouwelijke personages in de oudere films veel vaker gecomplimenteerd werden op hun uiterlijk (55%) dan op hun kunnen (11%). In latere films stijgt dat tweede percentage echter gestaag tot een mooie 44% voor recente films.

Nog veel werk

Eisenhauer en Fought complimenteren Disney dan ook voor het werk dat ze al deden in het moderniseren van hun heldinnen, die steeds sterkere vrouwen zijn. 'Maar er moet verder dan alleen dat ene vrouwelijke personage gekeken worden,' aldus Eisenhauer. 'Ook de andere personages, wie de macht heeft en dus ook wie z'n mond opent, is belangrijk.' Het is niet bewezen of en hoe (Disney)films het wereldbeeld van jonge kinderen juist beïnvloeden. Maar het vermijden van ouderwetse beelden waarbij de vrouw amper van zich laat horen en het denken en discussiëren aan de man overlaat, kan volgens ons alleen maar positief zijn.

Meer Disney:

Wat als de heldinnen en slechteriken van Disney designer shoes zouden dragen?

Te grappig: de evolutie van Disney in 6 minuten

Enkele Disneypersonages ondergingen een geslachtswissel en het is ge-wel-dig