Wie niet op de uitnodiging ingaat, riskeert een boete.
AHA: zo kiezen ze de voorzitters en bijzitters in de stembureaus uit
Op 9 juni 2024 gaan de Belgen naar de stembus om te stemmen voor de federale, regionale en Europese verkiezingen. Hoe worden de stembureaus samengesteld?
Tekst: Ewald Pironet voor Knack
Om vlotte en eerlijke verkiezingen te verzekeren worden er stembureaus samengesteld. Een stembureau waar met potlood en papier wordt gestemd bestaat telkens uit één voorzitter, één secretaris en vier bijzitters. Een stembureau waar elektronisch wordt gestemd kan meer leden tellen. Indien in een stembureau waar elektronisch wordt gestemd meer dan 800 kiezers zijn ingeschreven, kan eventueel een extra bijzitter worden aangesteld.
Voorzitters en bijzitters
Carl Devos, professor politieke wetenschappen aan de UGent: ‘De voorzitters en bijzitters van stem- en telbureaus worden aangewezen door de voorzitter van het kantonhoofdbureau. Die worden voorgezeten door de voorzitter van een rechtbank van eerste aanleg of door een vrederechter.’
‘Als je wordt opgeroepen als voor- of bijzitter voor een stem- of telbureau, moet je daar op ingaan’, zegt Devos. ‘Wie dat niet doet zal een boete moeten betalen. De bureaus bestaan uit de voorzitter, bijzitters, plaatsvervangende bijzitters en een secretaris. Dat zijn Belgische kiezers.’
‘Het College van Burgemeester en Schepenen maakt twee lijsten op waaruit de leden geselecteerd worden’, vervolgt Devos. ‘Op de eerste lijst worden de voorzitter van het stembureau en de voorzitter en bijzitters van het telbureau aangewezen uit magistraten, gerechtelijke stagiairs, advocaten en de advocatenstagiairs, notarissen, gerechtsdeurwaarders, ambtenaren, onderwijzend personeel. Op de tweede lijst worden de bijzitters van stembureau gekozen, kiezers die kunnen lezen en schrijven en die niet op de eerste lijst staan.’
Verplicht
Zelfs indien je al meermaals hebt gezeteld tijdens vorige verkiezingen, is het niet uitgesloten dat je nogmaals wordt opgeroepen. Tegen een aanwijzing als voorzitter of bijzitter is geen beroep mogelijk. Indien je verhinderd bent, moet je binnen de 48 uur de redenen van deze verhindering aan de kantonvoorzitter meedelen.
Je moet wel een geldige reden opgeven waarom je niet als voorzitter of bijzitter zou kunnen functioneren. Naar een familiediner gaan is bijvoorbeeld geen geldige reden. ‘Specifieke professionele redenen, gezondheid, mobiliteit of zelfs een reis naar het buitenland zijn uitzonderingen die kunnen rechtvaardigen dat een voorzitter of bijzitter zijn rol niet kan vervullen’, aldus Benjamin Biard, onderzoeker bij het CRISP. De kantonvoorzitter beslist onafhankelijk over het al dan niet aanvaarden van uw motieven.
Onterecht afwezig
In het geval dat je onterechte afwezig bent als voorzitter of bijzitter, of als je de reden van uw afwezigheid buiten de gestelde termijn heeft meegedeeld, riskeert u een boete van tussen de 50 en 200 euro, afhankelijk van de Kieswet.
Terwijl de boete in de praktijk bijna nooit wordt toegepast op kiezers die niet komen opdagen bij de verkiezingen, is dit niet het geval voor voorzitters of bijzitters die afwezig zijn op de verkiezingsdag, zegt Biard: ‘De uitvoering van de boete wordt veel nauwlettender in de gaten gehouden. De inzet is anders: als een kiezer niet stemt, zal dat de inzet van de stemming fundamenteel te veranderen. Maar als de leden van het stembureau niet komen opdagen, kan dit de organisatie van de stemming in het gedrang brengen en zijn de gevolgen veel ernstiger.’
Lees ook:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
