Filip Raes is psycholoog en gedragstherapeut. Hij schreef het boek ‘Weg van het piekeren’ als handleiding voor alle piekeraars onder ons. ‘Je denkt dat je door te piekeren iets gaat oplossen, maar het tegenovergestelde gebeurt’, aldus Filip. ‘Je voelt je slechter en je blijft vastzitten, waardoor er in werkelijkheid niks verandert aan je situatie.’
Iedereen piekert weleens en dat over de meest uiteenlopende zaken: had ik niet beter iets anders gezegd? Wat als ik corona krijg? Ik maak me zorgen dat mijn collega’s me niet tof vinden. En zo kan je nog een tijdje verdergaan. Filip Raes is klinisch psycholoog en gedragstherapeut en specialiseerde zich in het piekeren. Met zijn boek ‘Weg van het piekeren’ wil hij ons meer inzicht doen krijgen in wat piekeren is, waarom we het doen én als allerbelangrijkste: wat we eraan kunnen doen. ‘Piekeren is een bepaalde manier van nadenken bij dingen die je wil oplossen’, vertelt Filip. ‘Het zijn gedachten die vaak automatisch in je opkomen en die moeilijk te controleren of stop te zetten zijn. Maar ze brengen je helemaal niet dichter bij een oplossing. Integendeel, ze weerhouden je er eigenlijk van om actie te ondernemen.’
Waarom piekeren we eigenlijk?
‘Het is een soort van overlevingsstrategie. Als je een bepaalde ‘dreiging’ voelt, dan ervaar je stress en wil je dat oplossen. Dit doe je door erover te piekeren. Piekeren is dus wel degelijk nuttig. Stel je voor dat je nooit op je hoede bent, dan krijg je ook problemen. ‘
Het is dus normaal om af en toe eens te piekeren?
‘Sowieso. Het is een normale menselijke reactie dat je bij een vervelende, stresserende en onvoorspelbare situatie begint te piekeren. Neem nu deze lockdown: dat is iets onvoorspelbaars, dus het is normaal dat we daar angstig op reageren en daar dus soms eens over piekeren. Onderzoek heeft trouwens al aangetoond dat we nu allemaal meer piekeren dan voor de coronacrisis. ‘
Zijn er mensen die hier meer vatbaar voor zijn?
‘Ja. Piekeren zit voor 50 % in je genen en de andere helft krijg je via de opvoeding van je ouders mee en door de dingen je meemaakt. Dat verklaart waarom de ene persoon er wat meer last van heeft dan de andere. Wie bijvoorbeeld al heel wat dramatische dingen meemaakte in zijn/haar leven, gaat meer geneigd zijn om te piekeren. Wie neurotisch of angstiger is, zal ook sneller een dreiging in iets zien of in paniek raken. Hetzelfde geldt voor perfectionisten die alles onder controle willen hebben. Zij kunnen er natuurlijk minder goed tegen als er iets gebeurt waar ze geen vat op hebben, waardoor ze eveneens sneller beginnen piekeren.’
Is het gepieker de laatste jaren erger geworden omdat we in een maatschappij leven die gefocust is op presteren?
‘Sommige mensen beweren dit, maar er zijn eigenlijk heel weinig aanwijzingen die die stelling bevestigen. Ik denk dat er nu gewoon meer aandacht voor is en dat het bespreekbaarder is geworden. Wij zijn met veel meer mensen, dus het komt gewoon veel vaker voor.’
Is er een bepaald moment dat we het meest geneigd zijn om te piekeren?
”s Avonds vlak voor het slapengaan. Als je in je bed ligt, is er namelijk weinig afleiding en dan beginnen je gedachten sneller af te dwalen. Overdag heb je veel meer aan je hoofd.’
Een beetje piekeren is dus oké, maar wanneer wordt het dan problematisch?
‘Als het je normale gang van leven verstoort, bijvoorbeeld als je er je slaap voor laat. In dat geval kan piekeren enorm slecht zijn voor je gezondheid. Als je die stresserende of vervelende gedachten de hele tijd vasthoudt in je hoofd en het niet kan lossen, dan is dit bijzonder schadelijk voor je lichaam én geest. Het kan zelfs leiden tot een depressie en/of angststoornissen.’
Als je ‘s avonds in bed ligt, is er weinig afleiding en dwalen je gedachten sneller af.
Hoog tijd dus om er iets aan toe doen. Wat kan ons helpen?
‘Eerst en vooral moet je beseffen dat piekeren je helemaal niet verder helpt. Als je zover bent, dan heb je al een grote stap gezet. Piekeren is namelijk een paradox: je denkt dat je door dit te doen iets gaat oplossen, maar eigenlijk gebeurt het tegenovergestelde. Je voelt je er alleen maar slechter door én je blijft vastzitten waardoor er in werkelijkheid niks gebeurt. Het geeft je dus een vals gevoel van controle. Dat maakt het zo gevaarlijk en verslavend. Piekeren lijkt immers interessanter of gemakkelijker, dan het probleem écht aan te pakken. En zo kom ik tot mijn ultieme oplossing: actie.’
Vertel.
‘Je kan piekeren niet stoppen of wegdoen, want zoals ik eerder al zei: het zit van nature in ons. Wat je wél kan doen, is het op een andere manier aanpakken of er mee omgaan. Actie zou eigenlijk centraal moeten staan en dat kan verschillende vormen aannemen. Het eerste wat je moet doen als je begint te piekeren, is jezelf afvragen of het over iets gaat dat je daadwerkelijk kan oplossen. Dan bestaat de actie eruit om dit probleem aan te pakken, dus concrete stappen te ondernemen. Als er niet direct een oplossing voor handen ligt, dan bestaat de actie uit iets anders zoals je gedachten opschrijven, relaxatie, bewegen, gezelschap opzoeken, enzovoort. Als je plaats maakt voor andere dingen, verdwijnt het piekeren naar de achtergrond. Zo komt er ook meer ruimte in je leven voor de dingen die er écht toe doen, maar waar je door al dat piekeren geen tijd voor maakt.’
Wil je meer weten over piekeren of over hoe je hier het best mee omgaat? Je kan het boek ‘Weg van het piekeren’ van Filip Raes voor 22,50 euro kopen bij Standaard Boekhandel.
Lees ook:
- Gladys Ferro (32): ‘Toen ik klein was, voelde ik me een soort alien’
- 13 simpele Scandinavische tips die je gelukshormonen een boost kunnen geven
- Lezeressen getuigen: 25 instant oppeppers voor je lijf
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
