De kans is groot dat je in maart een hoekje van je huis tot tijdelijk thuiskantoor hebt uitgeroepen. Nu het erop lijkt dat we die ‘tijdelijk’ kunnen schrappen, is het tijd om die oncomfortabele keukenstoel te vervangen door een degelijke bureaustoel. We vroegen aan Roeland Motmans, voorzitter van VerV, de beroepsvereniging voor Ergonomie, waar je op moet letten wanneer je ‘r een kiest.
We begrijpen als geen ander dat je voor je home office liefst een mooie stoel kiest die perfect in je interieur past. Maar laat ons toch niet vergeten dat je nog heel wat jaren door moet met het lichaam dat je hebt gekregen. Zittende jobs zijn sowieso nefast voor je lijf, een slechte zithouding is dat helemaal. Om acht uur per dag correct te zitten, moet je materiaal in orde zijn. We beginnen bij de juiste stoel, ook al blijkt dat maar één deel van het grote ergonomie-geheel te zijn.
De ideale stoel
Volgens Motmans voldoet de ideale bureaustoel aan vijf principes.
1. Openheuphoek
‘De hoek tussen je romp en bovenbenen moet groter dan 90 graden zijn. De hoogte van de stoel is bij voorkeur dus verstelbaar zodat je heupen hoger komen dan je knieën.’
2. Dynamisch zitten
‘Je stoel zou houdingsverandering moeten stimuleren. Het minimum dat de wetgeving voorziet, is dat je rugleuning veert. Bij de betere ergonomische bureaustoelen bewegen de rugleuning en het zitvlak echt met je mee. Mensen zeggen soms dat ze bij zo’n stoel het gevoel hebben dat ze naar achteren vallen, of net dat de rugleuning hen uit de stoel duwt. Bij ergonomische bureaustoelen kan je echter de weerstand van de rugleuning afstemmen op je lichaamsgewicht, zodat je niet te veel naar achteren valt en niet te veel naar voren wordt geduwd. De bedoeling is dat je mooi recht zit terwijl de rugleuning je ondersteunt, maar dat als je je lichaamsgewicht naar achteren inzet de stoel meegeeft. Zo heb je de afwisseling tussen actief voorwaarts werken en passief achterwaarts leunen, bijvoorbeeld wanneer je aan de telefoon hangt of papieren leest.’
3. Rugleuning
‘Als je een hele dag werkt op een stoel zonder rugleuning, worden je spieren na een tijd erg moe en ga je doorhangen. Je moet je rugspieren de kans geven om uit te rusten, dus je bureaustoel heeft bij voorkeur een rugleuning. Als je kijkt naar ergonomische bureaustoelen zie je onderaan de rug bovendien een bolle kromming die zou moeten passen in de holte van je lage rug. Op een gewone stoel kan je een kussen achter je onderrug leggen om dit na te bootsen. Een zitbal heeft zeker goede aspecten, maar voor een hele dag is het minder ideaal omdat het geen rugleuning heeft.’
4. Je omgeving aanpassen
‘Je kan een goede stoel hebben op de perfecte hoogte, maar als je tafel te laag staat, heb je ‘r niet veel aan. Als je stoel goed staat ingesteld, met je bekken hoger dan je knieën, en je houdt je armen in een hoek van 90 graden met je ellebogen tegen je lichaam, zouden je onderarmen op de tafel moeten rusten. Het gewicht van je armen moet gedragen worden door de tafel.’
5. Drukverdeling
‘Een ergonomische bureaustoel heeft ook een verstelbare zitdiepte. Dat vermijdt een onaangename druk in de kniekuil. Een dik kussen vermindert en verdeelt de zitdruk dan weer.’
Niet alleen de stoel
Motmans begrijpt dat niet iedereen zo’n gigantische en vaak prijzige ergonomische stoel wil kopen. ‘Als je een stoel wilt die aan ál deze punten voldoet, zit je inderdaad bij een echte ergonomische bureaustoel in een hogere prijsklasse. Maar op basis van deze vijf principes kan je alle stoelen beoordelen op hun ergonomie. Een gewone keukenstoel zal bijvoorbeeld minder goede punten hebben dan een zitbal. Een zitbal kan je op je grootte afstemmen, hij volgt de kleine verplaatsingen van je lichaamszwaartepunt, de openheuphoek en de drukverdeling is oké. Enkel de rugleuning ontbreekt.’
De ergonomisch ideale situatie bereik je echter niet alleen door een goede stoel te kiezen. ‘Het principe van de aangepaste omgeving kan alle goede eigenschappen van je bureaustoel tenietdoen. In principe is zithoogte het belangrijkste aspect van je stoel, maar als je tafelhoogte er niet aan aangepast is, heb je niets meer aan die goede zithoogte. De eerste stap van ergonomie is voor mij trouwens werken met een apart scherm en toetsenbord. Als je op een laptop zonder apart toetsenbord of scherm werkt die gewoon op tafel staat, wat te laag is, kom je ondanks een goede zit- en tafelhoogte toch nog met een bolle rug te zitten.’
Moet je zelf betalen?
Een ergonomische bureaustoel, zoals je vermoedelijk op kantoor hebt, kan je een paar honderd euro kosten. Maar is die kost wel voor jou, zeker nu je móét telewerken door de coronacrisis? ‘Vandaag zitten we door corona in de wetgeving van het occasioneel thuiswerken. Dat is een wetgeving voor als je in geval van overmacht telewerkt, bijvoorbeeld wanneer het keihard gesneeuwd heeft, je kind ziek is of je een tandartsafspraak hebt in het midden van de dag. Die wetgeving is eerder vrijblijvend met betrekking tot materiaal. In tegenstelling tot de wetgeving voor structureel thuiswerken, die geldt voor mensen die in normale omstandigheden een of twee dagen per week telewerken. In dit geval moet de werkgever de benodigde apparatuur voorzien, of er een vergoeding voor geven. Onder die apparatuur zou je ergonomisch materiaal kunnen verstaan. Maar aangezien we, paradoxaal genoeg, in de wetgeving van occasioneel telewerk zitten, zijn eventuele kosten voor een ergonomische bureaustoel gewoon voor jou.’
Volgens Motmans wordt het tijd dat we overgaan op structureel thuiswerken. ‘Op 22 september is het Nationale Telewerkdag. Dan zetten we met VerV, de Beroepsvereniging voor Ergonomie, een actie op poten waarmee we de vraag stellen of het moment niet aangebroken is om de stap te zetten naar structureel telewerken. Want dat is wel wat we aan het doen zijn. ‘
Lees ook:
