Aude Vanlander is een van de dokters die je aan het werk ziet in het nieuwe seizoen van ‘Topdokters’ op Play4. De lever- en pancreaschirurg geeft je een unieke blik achter de schermen van de medische wereld. ‘Iemand wiens leven aan een zijden draadje hangt er tóch nog door kunnen trekken, dat is het beste gevoel ter wereld‘, aldus Aude.
Verschillende artsen, elk met hun eigen vakgebied en specialisatie, tonen kijkers wat hun job inhoudt in het Play4-programma ‘Topdokters‘. In het nieuwe seizoen zwaaien vrouwen de plak, want van de zeven artsen die je mee op sleeptouw nemen, zijn vijf vrouwen. Een van hen is Dr. Aude Vanlander. Zij werkt in het UZ Gent op de afdeling Algemene en hepatobiliaire heelkunde, en is gespecialiseerd in lever- en pancreaschirurgie. Maar wie een droogstoppel verwacht, heeft het goed mis! Aude is een bijzonder sympathieke vrouw met veel enthousiasme en een sappig Gents accent. ‘Toen de juffrouw tijdens de biologieles de eerste keer de fysiologie van het lichaam uitlegde en vertelde hoe onze organen werkten, wist ik onmiddellijk dat ik later geneeskunde wilde studeren. En zo gezegd, zo gedaan: na het middelbaar vatte ik die studies aan. Toen ik stage deed op chirurgie was ik volledig verkocht.’
Je bent gespecialiseerd in de lever en pancreas, vanwaar die keuze?
‘Tijdens je stage moet je alle diensten afgaan. Ik merkte heel snel welke tak me goed lag. Ik vind het een heel mooie chirurgie, al zal elke chirurg dat waarschijnlijk wel zeggen over zijn of haar specialisatie (lacht). Vooral transplantaties fascineerden me altijd al enorm. Een orgaan wegnemen bij iemand en dat inbrengen bij een andere persoon waardoor die geneest: dat is toch geweldig?‘
Kan je kort schetsen waarom onze lever en pancreas zo belangrijk zijn voor ons?
‘De lever is een groot orgaan dat gemiddeld anderhalve à twee kilo weegt. Hij zuivert het bloed dat uit onze darmen komt. De darmen zorgen voor de vertering en alle verteringsproducten die niet meer nodig zijn, worden door de lever gezuiverd. De lever maakt ook heel wat eiwitten aan die nodig zijn voor onze bloedstolling en voedingsstatus. Het is dus een heel belangrijk orgaan. De pancreas regelt het suikergehalte in je lichaam. Diabetespatiënten hebben vaak een pancreas die niet zo goed meer functioneert.’
Hoe lang heb je moeten studeren om dit te mogen doen?
‘De studie geneeskunde in mijn tijd – ik ben van de oude lichting, kan je het je inbeelden? (lacht) – was zeven jaar. Als je chirurg wil worden, moet je in die eerste zeven jaar goede punten scoren om aanvaard te worden, en dan krijg je nog eens zes jaar een algemene opleiding chirurgie. Daarna kies je je specialisatie, die nog eens vier jaar duurt. Ik heb al die jaren nooit durven optellen (lacht).’
Ben jij dan nooit bang geweest voor bloed?
‘Totaal niet. Maar eigenlijk komt er tijdens mijn operaties weinig bloed bij kijken. Dat is een misvatting. We weten wat we doen, dus het is allemaal heel proper. De beelden die je soms in fictiereeksen ziet waarbij dokters volledig onder het bloed zitten, da’s puur sensatie.‘
De beelden die je soms in fictiereeksen ziet waarbij de dokters volledig onder het bloed zitten, da’s puur sensatie.
‘Iedereen maakt fouten’ wordt er weleens gezegd, maar in jullie vak ligt dit toch net iets anders.
‘Ik ben me daar enorm hard van bewust. Daarom staan we nooit alleen aan de operatietafel. We zijn ook altijd goed voorbereid. Ik ken mijn patiënten en ik weet perfect wat ik doe. Bovendien hebben we de nodige tools zoals robots om de foutmarge zo klein mogelijk te houden. Ondanks dit alles treden er soms complicaties op tijdens een operatie. Je hebt natuurlijk complicaties waar je niks aan kan doen, maar er zijn er complicaties waarvan je denkt dat je het technisch anders had kunnen aanpakken. Van die laatste kan ik ‘s nachts echt wakker liggen, zeker als er blijvende gevolgen zijn voor de patiënt.’
In jouw beroep gebeurt het dat je een patiënt niet meer kan redden. Leer je dat loslaten of neem je dat mee naar huis?
‘Mijn patiënten komen vaak op consultatie, waardoor je een band opbouwt en je je toch aan hen hecht. Zo bel ik zelfs geregeld met sommigen om te vragen hoe het met hen gaat. Ik zie mijn patiënten echt heel graag. Als het dan fout loopt, is dat heel zwaar voor mij. Ik ben daar wel een emotioneel persoon in. Mijn man en zoon zien het onmiddellijk aan mijn gezicht als ik thuiskom en de operatie niet liep zoals ik gehoopt had. Ik moet dan even ventileren en praat daar dan met hen over.’
Jij mag waarschijnlijk nooit een off day hebben, want je werkt met mensenlevens?
‘Enkel als je koorts hebt, mag je niet opereren. Voor de rest rekenen de patiënten op je, dus je moet er wel staan. Ik ga niet thuisblijven als ik hoofdpijn heb, dan pak ik een pilletje en dat is in orde. Gelukkig komt dat echt niet veel voor. Je weet wat ze zeggen: dokters zijn nooit ziek (lacht).’
Iemand wiens leven aan een zijden draadje hangt er tóch nog door kunnen trekken, dat is het beste gevoel ter wereld.
Wordt opereren op den duur een gewoonte?
‘Iederen ziet er vanbinnen zo goed als hetzelfde uit, en wij doen vaak dezelfde soort operaties. Een groot deel van de operatie is dus routine. Enkel wanneer je op het kritieke punt komt, bijvoorbeeld bij het verwijderen van de tumor, schakel je die automatische piloot uit.’
Staat er muziek op terwijl je opereert?
‘Zeker. Behalve tijdens die kritieke momenten, anders word ik te veel afgeleid. Dan is het muisstil en hoor je ons enkel tegen elkaar babbelen. Bij mij staat meestal Qmusic of StuBru op. Klassieke muziek daar word ik kierrewiet van. Sommigen worden daar rustig van, ik word daar net onrustig van!’
Is er een bepaalde operatie die je voor altijd zal bijblijven?
‘Ik was nog niet lang bezig als chirurg toen er een jongeman op mijn operatietafel lag. Hij was er slecht aan toe, maar toch slaagde ik erin om hem te redden. Iemand wiens leven aan een zijden draadje hangt er tóch nog door kunnen trekken, dat is het beste gevoel ter wereld! Fenomenaal! Dat geeft zo een ontzettend grote boost. Ik hoor hem nog af en toe en ik denk geregeld terug aan dat moment, want dat is exact de reden waarom ik deze job uitoefen.’
We krijgen in het nieuwe seizoen van ‘Topdokters’ te zien hoe een jonge mama een stukje van haar lever doneert aan haar zes maanden oude zieke baby. Is het niet enorm moeilijk om zo’n kleine kindjes te opereren?
‘Absoluut. Alles is kleiner en alles moet veel preciezer gebeuren. Je mag zeker geen trilling hebben in je handen of vingers. Daarbovenop komt nog eens dat je je daar echt mentaal op moet voorbereiden omdat het een baby’tje is. Zeker als je mama bent zoals ik. Tijdens de operatie draai je wel die knop om, dan wordt die schattige baby een patiënt zoals een andere, en moet je doen wat je geleerd hebt. Maar de stress is toch veel groter.’
Wat vind je het leukste aan je job?
‘Het klinkt misschien cliché, maar mensen helpen. Ik vind het geweldig dat ik het rechtstreekse effect zie van wat ik doe. Een patiënt komt ziek binnen, je opereert en voert een behandeling uit en die persoon is geholpen. Ik vind het fantastisch dat ik mensen hoop kan geven. In mijn discipline krijgen sommigen vaak een heel zware diagnose. Als ze bij mij terechtkomen voor hun behandeling en operatie denken ze vaak dat ze ten dode zijn opgeschreven. Ik toon hen dat er veel meer mogelijkheden zijn dan ze denken.’
En wat vind je het minst leuke?
‘De uren! Als je ‘s nachts om twee uur uit je bed moet, dan doet dat eerste halfuur toch een beetje pijn. Dat is heel vermoeiend en ook heel belastend voor je gezin. Ik ben vaak niet thuis. Met iets ouder te worden, heb ik het daar toch moeilijker mee.’
Is een job als chirurg wel combineerbaar met een gezinsleven?
‘Door het feit dat er steeds meer vrouwen zijn wel. Dat was in het begin wel wat lastiger. Toen maakte ik vaak opofferingen voor mijn job en daar ondervond mijn gezin de nadelen van. Nu besef ik dat het niet nodig is om elke dag tot een stuk in de nacht in het ziekenhuis te blijven en haal ik er plezier uit om mijn zoon nog te kunnen helpen met zijn huiswerk ‘s avonds.’
Wil jouw zoon net als jou chirurg worden?
‘Amai nee, hij verklaart me vaak zot! Zoveel uren werken, ‘s nachts opgeroepen worden, zolang studeren en mensen open snijden. Hij verstaat er niks van en wil totaal iets anders doen later.’
Toen ik mijn opleiding begon, waren het allemaal mannen. Ik dacht daarom dat het niks voor mij was en kwam met een bang hartje in het operatiekwartier terecht tussen al die macho’s.
Je maakt gebruik van een robot tijdens je ingrepen. Wat zijn de voordelen hiervan?
‘Die robot bestaat uit vier chirurgische armen die werken volgens het principe van een kijkoperatie, maar ze bieden toch dezelfde kwaliteit als een open operatie. Ik kan dus via een kleine incisie naar binnen gaan, wat ervoor zorgt dat de patiënt minder pijn heeft en sneller herstelt. Als mens heb je bovendien een polsgewricht dat je niet in alle richtingen kan buigen. Een robot kan 360 graden draaien waardoor je veel beter moeilijke plaatsen bereikt. Als mens beef je tot slot altijd een beetje. Je gaat dat met het blote oog niet zien, maar er is altijd een hele kleine trilling. Die robot filtert dat er allemaal uit.’
Maar jij stuurt die wel nog aan?
‘Zeker. Wij bedienen de robot. Die zal niets uit zichzelf doen. Er zit zelfs een beveiliging op zodat hij niet beweegt als jij niet op de stoel zit en met je hoofd erdoor kijkt. Een robot zal nooit onze plaats innemen of ons op termijn vervangen. Daar geloof ik niet in.’
De chirurgie staat bekend als een mannenwereld. Klopt dit stereotype?
‘Vroeger wel. Toen ik mijn opleiding begon, waren het allemaal mannen. Ik dacht daarom dat het niks voor mij was en kwam met een bang hartje in het operatiekwartier terecht tussen al die macho’s. Maar ik stond mijn mannetje. De laatste jaren is dat wel veranderd en wordt het toegankelijker voor vrouwen. Een kleine helft bestaat ondertussen al uit dames.’
Een ander cliché is dat chirurgen in de grootste kastelen wonen en rondrijden met de duurste auto’s.
‘Dat zal ik dan toch niet zijn (lacht). Er zitten er sowieso tussen hé. Maar ik werk in het UZ Gent als loontrekkende, dus ik rijd rond met een normale auto en ik woon in een normaal huis.’
Ik ben zo gefocust op mijn operatie dat ik niet weet wat er rondom mij gebeurt. Ik had vaak zelfs geen idee dat die filmploeg daar stond.
Je wordt nu gevolgd voor ‘Topdokters’. Waarom besloot je hieraan mee te werken?
‘Ik was natuurlijk geflatteerd dat ze aan mij dachten (lacht). Daarnaast wil ik vooral tonen dat we echt nog mensen kunnen helpen, ondanks de negatieve en vooral beangstende diagnoses die gesteld worden in ons domein van de heelkunde. Een groot deel van onze patiënten krijgt de diagnose van uitzaaiingen in de lever. Vaak denken ze dat dit het einde betekent van hun behandeling. Maar niets is minder waar! Er bestaan nog opties die we graag voor elke patiënt individueel bekijken.’
Is het niet vervelend als een camera en crew de hele tijd op je vingers kijkt?
‘Dat stoort me totaal niet. Ik ben zo gefocust op mijn operatie dat ik niet weet wat er rondom mij gebeurt. Mijn oren zijn getraind op het gepiep van de toestellen, de rest hoor ik niet. Ik had vaak zelfs geen idee dat die filmploeg daar stond.’
Ben je benieuwd om je voor de eerste keer op televisie te zien?
‘Ik heb de eerste aflevering al gezien en ik vind het een correcte weergave van wie ik ben. Bepaalde dingen vielen me wel op. Zo ga ik wel héél enthousiast om met mijn patiënten. Maar zo ben ik nu eenmaal en ik zie ze toch zo graag!’
‘Topdokters’ kan je vanaf 5 april elke maandag bekijken om 20u35 op Play4.
Lees ook:
- Deze 8 influencers worden voor nieuw programma samen opgesloten in een huis
- Dit zijn de 8 moedige BV’s die deelnemen aan het tweede seizoen van ‘De Container Cup’
- ‘Ex on the Beach: Double Dutch’ is back: deze 8 singles laten zich treiteren door de Tablet of Terror
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
