Gaan samenwonen met je partner is iets om naar uit te kijken, maar voor jullie op zoek gaan naar een eigen stekje, moeten jullie eerst even nadenken onder welke vorm jullie willen samenleven. Er zijn namelijk 3 verschillende statuten: feitelijk, wettelijk en trouwen. Tijd voor een woordje uitleg!
Als je gaat samenwonen met je lief, kan dat onder drie verschillende statuten. Aan elk statuut zijn bepaalde voorwaarden en regels verbonden, die wij even op een rijtje zetten voor jullie.
Feitelijk samenwonen
Als jullie feitelijk samenwonen, moeten jullie geen verklaringen van wettelijke samenwoning afleggen bij de gemeente. Jullie vormen met andere woorden een feitelijk gezin, waardoor je meer vrijheid hebt dan bij de andere vormen.
Bij deze samenlevingsvorm hebben jullie weinig rechten en verplichtingen tegenover elkaar. Alleen bestaat er een specifieke regeling omtrent jullie woning. Trek jij in het huis dat door je partner gekocht werd? Dan blijft hij de enige eigenaar. Mocht het fout lopen tussen jullie, is je partner in dat geval beter beschermd. Heeft je partner slechts een huurovereenkomst afgesloten? Ook dan is alleen hij daaraan gebonden, maar kan je mits onderling akkoord medehuurder worden. Wie het echt op safe wil spelen, kan terecht bij de notaris voor een samenlevingscontract. Dat verandert niets aan jullie statuut, maar zo kunnen jullie bepaalde materiële zaken vastleggen. Kocht jij bijvoorbeeld een nieuwe wasmachine? Dan is er achteraf geen discussie over wie die aangekocht heeft.
Wat met de belastingen? Voor de wet zijn jullie twee afzonderlijke personen, die dus elk een eigen belastingaangifte moeten invullen. Als jullie samen een kind hebben, bepaal je zelf wie je dochter of zoon ten laste neemt. Bij deze samenlevingsvorm kan je ook niet van elkaar erven als je partner komt te overlijden. Als jullie hier verandering in willen brengen, moet je een testament opstellen bij de notaris. Bij deze samenlevingsvorm betaal je wel meer successierechten (erfbelasting) als je partner sterft.
Loopt het mis? Als jullie uit elkaar willen gaan, kan dat zonder verdere gevolgen. Na jullie breuk hoeft een van jullie alleen zijn of haar nieuwe woonplaats door te geven.
Wettelijk samenwonen
Als jullie wettelijk samenwonen, moet je wel een verklaring van samenwoning afleggen voor de burgerlijke stand van jullie gemeente. Hierbij krijg je meer bescherming dan wanneer jullie feitelijk samenwonen en heb je bijna dezelfde rechten en plichten als een getrouwd koppel.
Een eerste verplichting is dat jullie – ondanks jullie eigen inkomen – verplicht zijn om een deel te besteden aan huishoudelijke uitgaven. Als je partner bijvoorbeeld schulden maakt, is de andere persoon daar ook aansprakelijk voor. Daarnaast is jullie woning ook extra beschermd. Niemand kan zonder toestemming van de andere persoon beslissen om de woning te verkopen of te verhuren, ook al staat jullie huis of appartement niet op jouw naam. Wie bijkomende zaken wil vastleggen, kan ook hier terecht bij de notaris voor een samenlevingscontract.
In het eerste jaar dat jullie samenwonen, zijn jullie voor de fiscus nog steeds twee alleenstaande personen. Je dient dus elk afzonderlijk een belastingaangifte in. Als jullie samen een kind hebben, neemt een van jullie hem of haar ten laste. In het tweede jaar dat jullie samenwonen, dienen jullie een gezamenlijke aangifte in. Wel neemt een persoon, het gezinshoofd, jullie kinderen ten laste. Mocht er met een van jullie iets gebeuren, erven jullie bij deze samenlevingsvorm wel van elkaar.
Loopt het mis? Ook hier blijven de administratieve gevolgen beperkt. Jullie hoeven alleen bij de burgerlijke stand van jullie woonplaats een verklaring te ondertekenen dat jullie niet langer samenwonen.
Trouwen
Als jullie besluiten om te trouwen, vallen jullie onder een nog andere regelgeving. Bij dit statuut kan je op de grootste bescherming rekenen, maar ook op de meeste verplichtingen. Hierbij hangen jullie rechten en plichten samen met het gekozen huwelijksstelsel, namelijk wettelijk stelsel, gemeenschap van goederen en scheiding van goederen.
Op vlak van erfenis erven jullie automatisch van elkaar, maar in tegenstelling tot wettelijk samenwonenden kunnen jullie elkaar niet zomaar onterven. Ook hangt het erfrecht af van jullie gekozen huwelijksstelsel.
Loop het mis? Jullie kunnen je huwelijk beëindigen door een echtscheiding aan te vragen. Pas als die definitief wordt uitgesproken, komt er een einde aan jullie samenlevingsverband.
Lees ook:
