Redactrice Ysaline sprak met Anders Hansen, Zweedse psychiater en auteur van ‘De kracht van ADHD’.
ADHD: wat is het en hoe kan je het herkennen?
ADHD komt niet enkel voor bij hyperactieve jongetjes. Er zijn namelijk steeds meer vrouwen die er pas op latere leeftijd achter komen dat ze AD(H)D hebben. Maar wat is het, hoe kan je het herkennen en laat je best een diagnose stellen of niet? Redactrice Ysaline sprak met Anders Hansen, Zweedse psychiater en auteur van ‘De Kracht van ADHD’.
ADHD of attention deficit hyperactivity disorder is een neurobiologische ontwikkelingsstoornis die voor aandachtsproblemen en hyperactiviteit of impulsiviteit zorgt. De menselijke psychologie is héél complex, waardoor er geen duidelijke grens is tussen wat ADHD wel en niet is. Je ontdekt ADHD namelijk niet aan de hand van medische testen, zoals een bloedafname of breinscan. Het is een diagnose die gesteld wordt aan de hand van drie symptomen: onoplettendheid, hyperactiviteit en impulsiviteit. Die zaken veroorzaken niet alleen problemen op het werk of op school, maar hebben ook invloed op het dagelijkse leven. Je kan niet voor lange tijd op één iets concentreren, slaagt er niet in om taken af te werken, springt van het ene naar het andere, bent voortdurend in beweging, bent ongeduldig en/of erg geforceerd …
Stereotypen
Eén ding is zeker: ADHD is geen verzonnen diagnose. Het is héél echt, maar zeker niet zwart-wit. Het is een schaal, net zoals bij andere stoornissen. Het probleem is dat iedereen van alles wel een beetje heeft en zich op de verschillende delen van die schaal bevindt, al wil dat natuurlijk niet zeggen dat iedereen ADHD heeft of autistisch is. Het is echter belangrijk om die complexiteit te begrijpen, want als je ADHD hebt, ben je niet automatisch zoals alle anderen met ADHD. Het is heel persoonlijk. Het kan ook verward worden met andere stoornissen. Anxiety en ADHD zijn bijvoorbeeld met elkaar verweven, want je kan je ook niet concentreren als je angstig bent. Daardoor kunnen bepaalde diagnoses door elkaar gehaald worden. Het is dan ook de job van een psychiater om na te gaan waar het ‘probleem’ precies ligt.
In tegenstelling tot wat de meesten denken te weten, kloppen de stereotypen vaak niet. ADHD maakt je niet minder intelligent en heeft ook niks te maken met omgevingsfactoren als computerspelletjes of opvoeding. Het heeft wel alles te maken met je genen. Je hebt het dus al van bij de geboorte. Het is wel zo dat ADHD, aangezien het een psychiatrische diagnose is, tot problemen kan leiden. Mensen met ADHD zijn door hun tekort aan dopamine bijvoorbeeld vatbaarder voor drugsgebruik en het nemen van risico’s, maar ADHD hoeft daarom niet gezien worden als iets negatiefs. Besef gewoon dat als je de kenmerken hebt, je kwetsbaarder bent voor bepaalde dingen en daar dus best extra aandachtig voor bent.
Vrouwen en ADHD
Terwijl de term ‘ADD’ niet meer zo courant is, maar gewoon als een subvorm van ADHD wordt gezien, is hyperactiviteit wel het grootste verschil tussen mannen en vrouwen. Het stereotiepe beeld van ADHD is namelijk een hyperactieve jongen die de les verstoort en daardoor opgemerkt wordt door leerkrachten. ADHD uit zich anders bij vrouwen, waardoor de stoornis minder snel wordt vastgesteld bij hen en zij niet de hulp krijgen die ze nodig hebben. Er heerst een groot debat over of er nu meer mannen of vrouwen met ADHD zijn. Dat is moeilijk te bepalen, maar het is wel een feit dat er veel vrouwen zijn die aan ADHD lijden en niet gediagnosticeerd zijn.
De kracht van ADHD
Heb je de diagnose AD(H)D gekregen? Dan is het belangrijk dat je niet enkel focust op wat er moeilijker gaat. Je moet het zien als een unieke toolbox waarmee je nog moet leren werken. Ja, je hebt er problemen door, maar er zijn wel degelijk ook voordelen aan. Zo blijkt dat mensen met ADHD creatiever zijn, als kind én als volwassene. Je bent ook beter in brainstormen, waardoor je bijvoorbeeld tien oplossingen kan bieden voor een probleem. Ook zijn mensen met ADHD vaak héél gedreven, goede ondernemers en uitstekende crisismanagers.
Over het algemeen is het een goed idee om op de werkvloer met mensen te werken die jouw kenmerken niet hebben. Jij kan misschien tien ideeën bedenken, maar je hebt iemand nodig die er één of twee kan kiezen en zich daarop focust. Met mensen die meer gestructureerd zijn en dingen kunnen doen die jij niet kan, breng je jezelf meer in evenwicht. Als het aankomt op relaties, is het dan weer beter om iemand te vinden die wat meer op je lijkt, al zijn er natuurlijk altijd uitzonderingen.
To diagnose or not to diagnose?
Terwijl een diagnose opluchting kan bieden, vraag je je beter eerst af waarom je een diagnose wil. Het leven is véél complexer dan simpelweg een diagnose. Die kan zelfs het omgekeerde effect hebben. De gedachtegang dat ADHD alles uit je verleden, heden en de toekomst verklaart, is extreem gevaarlijk. Naar jezelf kijken, enkel door de lens van je diagnose, kan namelijk een self-fulfilling prophecy worden. Dat beperkt je net, want dan denk je dat je bepaalde dingen niet kan doen omdat je ADHD hebt, en dat is niet zo.
Diagnoses zijn er om je te gidsen en te helpen. Voor sommige mensen kan een diagnose ook leiden tot medicatie. Die is zeker goed voor velen, maar niet voor iedereen, dus het is niet noodzakelijk de oplossing. Zo is lichamelijke activiteit ongelooflijk belangrijk voor de hersenen. Door te sporten kan iedereen zich beter focussen, maar vooral mensen met ADHD hebben er baat bij.
Tiktokdiagnose, iemand?
Het is positief dat door TikTok het bewustzijn over ADHD toeneemt en het taboe verder doorbroken wordt. Minder positief zijn de zelfdiagnose die ermee gepaard gaat en de niet-professionals die advies geven. Een echte diagnose stellen duurt namelijk maanden. Toch zijn er een aantal vragen die je je kan stellen om te ontdekken of je misschien ADHD hebt.
Antwoord je op minstens vier van de onderstaande vragen ‘ja’? Dat betekent niet dat je ADHD hebt, maar wel dat de kans er is. Wil je graag een diagnose laten stellen? Neem dan contact op met je huisarts, die je kan doorverwijzen.
- Heb je moeite om de laatste details van een project af te werken eens de meest uitdagende zaken gebeurd zijn?
- Heb je moeite om dingen op orde te krijgen wanneer een taak meer organisatiewerk vereist?
- Vind je het moeilijk om afspraken te onthouden?
- Wanneer je een taak krijgt die meer aandacht vereist, stel je die dan uit?
- Begin je te prutsen met je handen of voeten wanneer je lang neerzit?
- Voel je je vaak overactief en gedwongen om dingen te doen, alsof je gedreven wordt door een motor?
Lees ook:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
