Er zijn steeds meer solomama’s: alleenstaande vrouwen die alleen aan een kind beginnen. Wat moeten zij weten voor ze aan zo’n fertiliteitstraject willen beginnen? Lees hier alles over hoe je bam of bewust alleenstaande moeder wordt.
In je eentje een kind? Dit moet je weten
In je eentje voor een kind gaan, is een levensbepalende keuze waar je niet licht kan overgaan. ‘Een goede start is voor jezelf de reflectie maken waarom je het zou willen doen’, zegt Isabelle Stuyver, psychologe en fertiliteitsconsulente bij het UZ Gent. ‘Hoe sterk ben je nog bezig met dat twee-oudergezin? Want misschien tikt je biologische klok al luid, maar is je eicellen invriezen ook een optie. Zo heb je wat meer ademruimte voor het vinden van een partner.’
Denk na hoe je alleenstaand moederschap zou invullen. Praktisch, want het vergt veel planning en organisatie. Kan je het alleen aan, in combinatie met je job? Maar ook emotioneel. Hoe zit het met je steunnetwerk? ‘Ga praten met je omgeving, maar kijk ook goed naar eigen sterktes en zwaktes. Ben jij heel onafhankelijk? Dat is goed, maar het nadeel kan zijn dat je wat moeilijker om hulp vraagt’, vertelt Stuyver. ‘Het is belangrijk om daar zicht op te hebben, want zelfzorg en wat ademruimte voor jezelf creëren, is als alleenmama belangrijk.
Denk na hoe je alleenstaand moederschap zou invullen. Praktisch, maar ook emotioneel.
Ik hoor ook vaak bezorgdheid om het kind: “Het zal opgroeien zonder vader. Is dat geen egoïstische keuze?” Dat is een mooie reflex, maar we weten intussen dat als alleenouderschap een bewuste keuze is, die even goed is voor het welzijn van je kind als wanneer je het met twee doet. Je moet daar wel zelf mee in het reine zijn voor je de stap zet.’
Het kan handig zijn om met je vragen vrouwen op te zoeken die je al voorgingen. Er zijn bam-groepen op Facebook, op de site DeVerdwaaldeOoievaar.be vind je een forum waar bewust alleenstaande mama’s met elkaar in contact komen en veel centra, zoals het UZ Gent, organiseren een paar keer per jaar informatieavonden waar je ervaringsdeskundigen (en lotgenoten) kan ontmoeten.
En dan?
Eerst en vooral moet je een ziekenhuis vinden dat single ladies bedient, want dat doen ze niet allemaal. De fertiliteitscentra die in België zeker KID aanbieden – kunstmatige inseminatie met donorsperma – zijn: UZ Gent, UZ Brussel, UZ Leuven, UZ Antwerpen, Jan Palfijn Gent, ZNA Antwerpen, LIFE Leuven, AZ Sint-Jan Brugge en ZOL Genk. Ook je leeftijd speelt een rol: sommige ziekenhuizen helpen vrouwen vanaf 25 jaar, andere laten je wachten tot je 30ste. Het kan dus nooit kwaad om voor je een afspraak maakt bij een arts daar al duidelijk naar te vragen.
Na een eerste medisch consult met de gynaecoloog, volgt minimaal één gesprek met de psycholoog.
Na een eerste medisch consult met de gynaecoloog, volgt minimaal één gesprek met de psycholoog. Die bevraagt of je er klaar voor bent om alleen mama te worden en vraagt dan ook dieper door. ‘Dit is waar vrouwen vaak schrik voor hebben. Alsof we gekke dingen vragen, hen afkeuren of verwachten dat ze financiële supervrouwen zijn’, zegt Isabelle Stuyver (UZ Gent). ‘Meer dan als screening moet je dit zien als in gesprek gaan met. Wij vragen niets dat je nog niet met je omgeving besproken hebt. Het is ook deels counseling: helpen dilemma’s door te spreken omdat veel vrouwen nog hulp nodig hebben in hun beslissing.’
Maar het gebeurt dat een (voorlopige) nee valt. Aangezien wettelijk niets vastligt, heeft elk fertiliteitscentrum daarbij zijn eigen voorwaarden. ‘Wij kijken onder andere naar hoe autonoom en matuur iemand is. Heeft ze een job die genoeg is als alleenverdiener? Een sterk netwerk dat kan ondersteunen?’, vertelt Stuyver. ‘Soms haken vrouwen zelf af als ze voelen dat het toch niets voor hen is.’ Je dossier wordt besproken door het team, en dat kan tot enkele maanden duren.
Je hebt een ja: wat dan?
Veel mensen lijken te denken dat je kan kiezen uit een boek donoren, maar dat is niet zo. Ofwel breng jij zelf een (bekende) donor mee, die medisch gescreend wordt door het ziekenhuis, ofwel maak je gebruik van een anonieme donor van de sperma- bank. Het fertiliteitscentrum bepaalt welke donor je krijgt, op basis van gewenste kenmerken die jij doorgeeft. Denk aan huidskleur, bloedgroep en oogkleur.
Veel mensen lijken te denken dat je kan kiezen uit een boek donoren, maar dat is niet zo.
België werkt enkel met anonieme donoren, behalve dus als je zelf iemand meeneemt die zal doneren. Als er geen medische problemen zijn, word je één keer per maand – tijdens de eisprong – geïnsemineerd door het sperma met een katheter in de baarmoederholte te brengen. Daar gaan meestal enkele bloedafnames, ovulatietesten en echo’s aan vooraf, om het juiste moment te bepalen.
Soms wordt de eicelrijping gestimuleerd met hormonen die je bij jezelf inspuit. Als je na twee weken niet zwanger blijkt te zijn, mag je bij de volgende eisprongen terugkomen tot het wel zo is.
Vikingbaby?
Er is de laatste jaren veel te doen rond Deens zaad: elk jaar komen er in ons land zo’n 500 baby’s bij, verwekt met ‘vikingzaad’. In Denemarken is zaad geven immers de normaalste zaak ter wereld (zij geven sperma zoals wij bloed), het Deense Cryos is daardoor de grootste zaadbank ter wereld en voert uit naar overal ter wereld.
Ook Belgische vrouwen kunnen kiezen voor een Deense donor, al blijft dat voor onze eigen wetgeving een grijze zone.
‘Deense banken bieden anonieme en openprofieldonoren aan’, vertelt Isabelle Stuyver. ‘Volgens de Deense wetgeving kan een kind, zodra het 18 jaar wordt, beslissen of hij of zij de identiteit van de donor wil kennen. In principe kunnen ook Belgische vrouwen kiezen voor zo’n Deense donor, al blijft dat voor onze eigen wetgeving een grijze zone.’
In principe kan je ook zelf thuis sperma bestellen en jezelf proberen te insemineren, of met je eigen donor kiezen voor bedside insemination. Er bestaan zelfs sites waarop mensen zichzelf als donor adverteren. ‘Ziekenhuizen moeten strikte regels volgen en alle donoren hebben een screening ondergaan. Dat is een wereld van verschil met thuisinseminatie’, zegt Isabelle Stuyver. ‘Ik weet dat vrouwen soms ongeduldig zijn, maar ik raad aan er voorzichtig mee te zijn.’
Wat is het kostenplaatje?
De medische behandeling (consultaties, bloedafnames, echo’s, inseminatie, ivf...) valt onder ons terugbetalingssysteem. Wat niet gratis is, zijn de consulten bij de psycholoog en het donorsperma (zowel de staaltjes als de bewaring). Reken toch op zo’n 1.000 euro.
Wat als je als man alleen een kind wil?
Het kan in België, maar Isabelle Stuyver heeft er vooralsnog geen weet van dat het gebeurd is via een ziekenhuis. ‘De Belgische wet laat enkel niet-commercieel draagmoederschap toe. Er zijn dus geen agentschappen waar je draagmoeders vindt, iemand moet het uit altruïsme doen.
Daarnaast moet je ook een kandidaat-eiceldonor hebben, en dat mag niet dezelfde vrouw zijn die uiteindelijk het kind draagt’, aldus Stuyver. ‘We hebben al een tweetal informatieve gesprekken gehad, maar het traject is nog niet doorgegaan.’
Wil jij met mij een kind krijgen?
Meer dan Gewenst is een Nederlandse stichting die wensouders aan elkaar koppelt. Op hun online platform – ook drukbezocht door Belgen – kunnen singles en holebi’s met een kinderwens elkaar ontmoeten. Op de laatste speeddate waren maar liefst 147 wensouders aanwezig!
Begin er op tijd aan!
We denken graag dat we alle tijd hebben, maar onze vruchtbaarheid neemt af met de leeftijd. Op 38 jaar bedraagt de kans op spontane zwangerschap per cyclus bijvoorbeeld nog maar 10 procent. Het advies van Stuyver? ‘Wie kinderen wil, zet dat dus op tijd op de agenda. Zwanger worden op je 40ste is niet onmogelijk, maar vaak wel moeilijker. Wij zien niet alleen de groep single mama’s stijgen de laatste jaren, maar ook de groep vrouwen die kiest voor social freezing, en dus op een bepaalde leeftijd eicellen laat invriezen om later eventueel te gebruiken.’
Lees ook:
