Van je schermtijd beheren tot de 20-20-2-regel!
Waarom een digitale detox geen nut heeft (+ 5 dingen die je kan doen in de plaats)
Je hebt vast al eens van een digitale detox gehoord, meer nog: misschien heb je het zelfs al overwogen of heeft iemand het je aangeraden. Even je schermgebruik herleiden tot nul. Maar heeft dat echt nut? Waarom wel of waarom niet? En wat kan je eventueel doen in de plaats? Mediawijs, het Vlaams Kenniscentrum Digitale en Mediawijsheid, weet raad.
Sommigen zijn ervan overtuigd dat het een goed idee is om al je schermen en technologie af en toe eens aan de kant te leggen. Maar volgens Mediawijs is een digitale detox geen wonderoplossing, omdat je daarna vaak weer in je oude gewoontes vervalt en kan je geen gebruikmaken van de voordelen die schermen bieden.
Ook voor onze beautyredactrice Charlotte was haar digitale detox van korte duur: ‘Ik deed afgelopen zomer een mini digital detox, omdat ik overwerkt en overprikkeld was. We gingen een weekje kamperen in Frankrijk, het ideale moment om offline te gaan. Ik checkte sporadisch mijn Whatsapp voor dringende berichten, maar verder meed ik sociale media de hele week. Ik had er op dat moment even genoeg van en die rust en isolatie deed ongelofelijk veel deugd. Het was een realitycheck, want ik besefte dat ik dagelijks veel te hard door sociale media werd opgeslorpt. Maar het is natuurlijk wel een groot deel van m’n job. Bij thuiskomst zag ik er tegenop om terug dagelijks te posten en eindeloos te scrollen, maar voor ik het wist was ik eraan voor de moeite en kleefde die smartphone weer de hele dag aan mijn hand. Ik raad het dus aan als je op vakantie even volop wil genieten en in het moment wil leven, maar verwacht er op lange termijn niet te veel van.’
Het is dus belangrijker om stil te staan bij hoe je je voelt bij je schermgebruik dan er helemaal mee te kappen. Zoek uit wat je wil veranderen aan jouw gebruik en ontdek wat voor jou werkt. Op die manier kan je de perfecte digitale balans vinden voor jezelf. Hieronder vind je telkens een ‘probleem’ en een oplossing.
‘Door schermen kom ik tijd tekort.’
Schermen slagen er soms in om tijd te ‘stelen’ van andere activiteiten. Als je die activiteiten als belangrijk ervaart, zoals slaap of qualitytime, dan kan je een conflict ervaren: je doet iets anders dan wat je zou willen of moeten doen (bv. een serie kijken in plaats van slapen).
Wat kan je doen? Probeer een duidelijke limiet op je schermtijd te leggen, bijvoorbeeld met een timer of wekker. Het kan ook helpen om je gedrag in kaart te brengen. Dat kan op Android met een app als MobileDNA of Digitaal welzijn of op iOs met ‘Schermtijd’. Zo zie je welke apps je vaker of langer gebruikt dan je denkt en kan je eventueel limieten instellen.
‘Schermen leiden mij af.’
Schermen kunnen je bezigheden verstoren en het gevoel geven dat het allemaal ‘te veel’ is. Te veel meldingen, te veel berichten, te veel afleiding. Dat kan vervelend zijn als je gefocust wil werken of als je een leuke sociale activiteit met je vrienden hebt gepland.
Wat kan je doen? Gewoontes doorbreken is hier de sleutel. De oplossing zit in het inbouwen van barrières (bv. je telefoon wegleggen, meldingen uitschakelen…), zodat je minder prikkels ervaart die je kunnen afleiden. In sommige apps kan je een melding instellen die af en toe vraagt om een pauze te nemen. Je kan ook een focus-app installeren zoals Forest, waarmee je je telefoon gedurende een korte periode ‘blokkeert’ en zo bomen in een virtueel bos doet groeien.
‘Door schermen vervagen mijn grenzen.’
Mensen vervullen verschillende rollen (bv. als partner, ouder, werknemer, vrijwilliger…) en leggen zichzelf grenzen op om die rollen van elkaar gescheiden te houden. Schermen doen die grenzen soms vervagen, bijvoorbeeld als je vaak privételefoontjes krijgt op het werk of omgekeerd. Dat kan handig zijn, omdat je op die manier meerdere rollen tegelijk kan opnemen. Maar soms geeft het ook druk omdat je altijd bereikbaar moet zijn.
Wat kan je doen? Vind je het lastig dat jouw rollen in elkaar overvloeien? Probeer toestellen, apps en e-mailaccounts dan goed van elkaar te scheiden. Gebruik specifieke kanalen en schermen enkel voor bepaalde doeleinden en beperk dit ook in de tijd. Bij sommige apps kan je ook instellen dat je geen meldingen krijgt tussen bepaalde uren.
‘Schermen geven mij een slecht gevoel.’
Ook de inhoud die je te zien krijgt of ongewenste berichtjes kunnen hun sporen nalaten. Door perfecte plaatjes op sociale media vergelijk je jezelf misschien continu met anderen, of je krijgt stress omdat mensen ongepaste reacties plaatsen bij je foto’s. Zulke berichten kunnen zwaar binnenkomen, zeker bij mensen die zich al niet zo goed in hun vel voelen.
Wat kan je doen? Denk voor jezelf na welke negatieve gevoelens je ervaart. Voel je je onzeker, bang of verdrietig door bepaalde inhoud? Stel dan contentfilters in, vink de optie dat anderen reacties kunnen achterlaten bij dingen die je post uit of verberg het aantal likes. Als je je onprettig voelt door interacties met anderen, kan je ook accounts of vrienden ontvolgen. Weet ook dat je ongepaste reacties altijd kan rapporteren. Let op: word je lastiggevallen, bedreigd of onder druk gezet? Zoek dan hulp op maat: spreek erover met iemand die je vertrouwt of contacteer de politie.
‘Ik heb fysieke klachten.’
Als je lang in dezelfde houding of van dichtbij naar een scherm kijkt, kan dat ook tot fysieke klachten leiden. Denk aan een pijnlijke duim door te swipen, last van je rug doordat je niet rechtop zit of vermoeide ogen.
Wat kan je doen? Oogartsen stellen de 20-20-2-regel voor: na elke 20 minuten naar een scherm kijken, staar je best minstens 20 seconden in de verte. Daarnaast wordt aanbevolen om 2 uur per dag buiten in het daglicht door te brengen. Herinner jezelf er ook aan om regelmatig te bewegen en je houding aan te passen. Sta minstens één keer om de 30 minuten op en wandel even.
‘Mijn smartphone luistert mij af – en 22 andere mythes over het digitale tijdperk’ van Mediawijs is nu beschikbaar. Shop het boek hier voor € 24,99.
Lees ook:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
