‘Het betekent dat ik hier nog ben, dat ik mezelf nog vijf keer opnieuw kan uitvinden, rimpels of geen rimpels.’
Redactrice Kaatje gaat op zoek naar een gezonde relatie met ouder worden: ‘Ouder worden is een privilege’
In een wereld vol fillers, Botox en retouches rijst de vraag: mag ik nog rimpels hebben? Onze redactrice gaat op zoek naar een gezonde relatie met ouder worden, met rimpels als symbool van ervaring en authenticiteit.
Groot nieuws vorige maand voor deze nieuwbakken veertiger: modeblad Vogue zou vier vrouwen van in de vijftig op de cover zetten. De hashtags vlogen over Twitter: #antiagism, #ageisnothingbutanumber. Tot de cover uitkwam en daarop vier vrouwen te zien waren waarop Photoshop helemaal was losgegaan. Dat geen gewone sterveling zal verouderen zoals deze OG supermodellen, tot daaraan toe. Maar dat alleen Cindy Crawford wat kraaienpootjes rond de ogen heeft, dat weiger ik te geloven. Dit was dé kans om te tonen dat oudere vrouwen ook mooi zijn, maar als we zelfs godinnen zoals Christy Turlington en Naomi Campbell niet kunnen laten verouderen zonder ‘een obscene hoeveelheid Photoshop’ (zoals ik ergens online las), waar mag de rest van ons dan nog op hopen?
Goed gesproken
Geef mij dan maar Charlize Theron. De actrice is al twintig jaar het gezicht van het iconische geurtje J’Adore van Dior en is intussen 48. ‘Mijn gezicht verandert en ik hou van dat veranderende en ouder wordende gezicht. En toch zijn er mensen die vragen: man, wat heeft zij met haar gezicht gedaan? Bitch, ik word gewoon ouder, dit is wat er met een gezicht gebeurt, dat betekent niet dat ik een slechte facelift heb gehad’, zo vertelde ze onlangs in een interview met Allure Magazine. Ze sprak er ook over de dubbele standaarden die er zijn voor mannen en vrouwen: ‘Ik heb altijd een probleem gehad met het idee dat mannen verouderen als goede wijn en dat vrouwen gezien worden als verwelkte bloemen. Daar wil ik me tegen verzetten.’
Ik ook, Charlize, ik ook. Maar het is toch niet simpel. Dat heb ik dit jaar, waarin ik mijn veertigste verjaardag heb gevierd, goed gemerkt. Hiep hiep hoera voor mezelf, we willen allemaal oud(er) worden, maar dan wel het liefst zo onopvallend mogelijk, toch? En het liefst met een huid die er zo lang mogelijk jong uitziet. Liever pukkels dan rimpels. En dat begon dit jaar erg te spelen in mijn hoofd.
Hush-hush
Als je denkt: waar begint zij nu over, ik ben nog veel te jong, vergis je dan niet! Huidveroudering begint al rond je twintigste (ook al merk je er de eerste jaren nog niet zoveel van). Zo rond je 35 à 40ste worden al die huidveranderingen in de bovenste huidlagen langzaam maar zeker zichtbaar. Het is misschien wel het grootste onrecht in het leven van een vrouw: dat we voor eeuwig goodbye moeten zeggen tegen ons soepele en zachte babyhuidje en vanaf dat moment steeds meer geconfronteerd worden met die diepe frons, kraaienpootjes, lijnen in ons voorhoofd en wangkwabbetjes.
Hoezeer ik ook zou willen dat ik niet beïnvloed ben door de opgelegde schoonheidsidealen van onze maatschappij voor vrouwen, ik ben het wel. Hoe kan het ook anders?
Waar is ons voorbeeld?
Op televisie en in films zie je nauwelijks oudere vrouwen. Om nog maar te zwijgen over de bewerkte foto’s die we overal te zien krijgen op sociale media en de filters die ons gladstrijken, onze dagelijkse reminder dat we toch niet ouder willen of mogen worden. De Instagram face à la Bella Hadid: strakke kaaklijn, katachtige ogen, dikke lippen, gladde huid, subtiele neus. Of dan lees je een interview met StuBru-presentatrice Michelle Cuvelier, amper 31, die vertelt dat haar dermatoloog had gezegd dat beginnen met Botox al goed zou zijn, preventief.
En het is niet alleen in de pers, ook in mijn omgeving duikt het steeds meer op. En hoewel het taboe al wat minder is, wordt er toch nog wat hush-hush over gedaan. Toch zijn er genoeg voorbeelden van meisjes rond me die eind twintig al preventief fillers laten spuiten, ik heb vriendinnen die na een bezoek aan de dermatoloog ineens een gladgestreken voorhoofd hebben, en ook een van mijn gay friends heeft ineens iets aan z’n wallen laten doen. Ineens zit iedereen ook aan het collageen (belofte: voller haar, minder rimpels, betere nagels) en wordt me aangeraden ook niet te lang meer te wachten.
Opgejaagd
Het is raar, ik heb er absoluut niets op tegen om je uiterlijk te ‘optimaliseren’. Ik denk er niet aan om mijn ‘natuurlijke grijs’ te laten doorkomen en hou van een goed make-upje als ik naar een feestje moet. Mijn vraag is vooral: wanneer wordt het van een persoonlijke keuze plots bijna een verwachting van deze maatschappij? Nu we de natuur een handje kunnen helpen, is een jonge, strakke huid voor iedereen haalbaar, toch? Dus waarom zou je het niet doen?
Het voelt als een soort bepalende keuze om het níét te doen, terwijl ik er eerder zelfs niet eens over zou hebben nagedacht om ook maar iets te laten doen. Zal ik dan de enige zijn die ervoor kiest om natuurlijk te verouderen? Oké, heel dramatisch, want de meeste van m’n vriendinnen zitten nog niet aan de Botox, maar toch. Nu de traangootfillers, Botox tegen fronsrimpels en fillers voor afhangende mondhoeken rond mij niet meer op één hand te tellen zijn, allemaal met de boodschap om ‘tijdig te starten’ (shit, ik ben al te laat!), kan ik maar één ding concluderen: ik voel me opgejaagd.
Soms schrikken
En eerlijk, aan de ene kant heb ik nog niet te klagen. Mijn gezicht is nog niet écht getekend door rimpels. Ik rook niet, probeer me te beschermen tegen de zon, reinig en verzorg al jaren religieus mijn huid met goede producten en zoals ik al jaren zeg: je moet kiezen tussen the face of the body. Ik ben ietsje voller, ook in mijn gezicht, dus dat invallen of verlies van volume valt voorlopig best nog mee. Voor mij ook het beste smoesje, of remedie, tegen crashdiëten volgen: je zou het resultaat onvermijdelijk in mijn gezicht zien. Geregeld krijg ik nog geschokte reacties, dat ik toch nog geen veertig ben? (Confession: ik had het dit jaar best moeilijk met dat veertig worden en liet die leeftijd dan ook geregeld vallen, al was het maar om die opmerking te horen.)
Maar dat alles neemt niet weg dat ik ook soms schrik. Als ik een foto zie van tien jaar geleden. Of eentje van nu, met die lijntjes beneden aan m’n wang – rond mijn mond – die toch iets dieper gegroefd staan dan ik comfortabel vind, soms. Die mondhoeken die al bijna permanent naar beneden staan. En ja, ook mijn oogleden beginnen wat meer te hangen – eerst na een nachtje slecht slapen of een hooikoortsaanval, nu al bijna permanent.
Antidieet maar pro-fillers
En het is zo eenvoudig, toch? En ik ben niet alleen, toch? Volgens een recente Nederlandse steekproef klopt één op de twaalf jongvolwassenen aan bij een cosmetisch arts. Dat aantal is in tien jaar tijd verdubbeld. Maar liefst 85 procent is vrouwelijk. Cosmetische ingrepen worden genormaliseerd. De drempel wordt steeds lager. Naar een luxe kapper gaan of een manicure krijgen wordt op dezelfde lijn gezet, terwijl: het blijven wel medische ingrepen die kunnen foutlopen.
In het begin van de zomer bleek uit een rondvraag van VRT NWS ook dat je sneller een afspraak kreeg bij de dermatoloog voor een schoonheidsbehandeling zoals Botox, dan voor het nakijken van een verdachte vlek. Uiteraard deels omdat die behandelingen meer opbrengen, maar het is toch veelzeggend over waar we naartoe gaan. Online lees ik artikels over hoe je er met fillers ‘natuurlijk wat beter kan uitzien, frisser, zonder dat iemand eigenlijk echt doorheeft dat je werk hebt laten doen’, ja nou. Zijn we nu met z’n allen antidieet, maar wel pro-fillers?
Is ons leven voorbij als we niet meer aan de schoonheidsnormen voldoen, en glad en rimpelloos door het leven gaan? Gwyneth Paltrow (50), toch eerder het prototype van de tijdloze schoonheid, getuigde daarover eerder in haar Goop-podcast. ‘Ik dacht dat mijn leven voorbij was toen ik veertig werd. Ik kreeg acteerrollen deels omdat ik gezien werd als een aantrekkelijke vrouw. Wat als dat niet meer zo was? Ik niet meer gezien werd als seksueel aantrekkelijk?’ Paltrow beschrijft dat ze in paniek schoot en dus maar naar de dokter trok voor wat Botox-injecties.
Over mijn hoogtepunt heen?
Ik begrijp haar. Ben ik nu echt al over mijn hoogtepunt heen? Terwijl ik het gevoel heb dat het leven nog maar net begint. Maar we leven nu eenmaal in een wereld die jeugdigheid verafgoodt, age-phobic, zo wordt de 21ste eeuw ook soms omschreven. En ja, zoals Charlize zei, onze cultuur kijkt nu eenmaal anders naar ouder wordende vrouwen. Een ouder wordende man is een silver fox, hallo George Clooney!, een ouder wordende vrouw, die moet vooral ‘het verval’ tegengaan. Ze ziet er goed uit, voor haar leeftijd. Hoe ouder een vrouw wordt, hoe minder sociale waarde ze heeft, lijkt het wel. Haast onzichtbaar voor de mannelijke blik of waardering.
Gemakkelijk doorslaan
Mijn grootste probleem met Botox is misschien wel dit: waar stopt het? Botox legt je spieren stil, waardoor dieniet meer kunnen bewegen. Dat effect is tijdelijk. Dus als je er eenmaal mee begonnen bent – oh zo makkelijk, en ik krijg van iedereen het compliment dat ik er frisser uitzie – wanneer stop je er dan mee? Wanneer is het genoeg geweest en laat je je toch verouderen? Ik denk echt dat je hier makkelijk in kan doorslaan. En dan spreken we nog niet over mogelijke complicaties, zoals per ongeluk fillers in een bloedvat spuiten waardoor je lip afsterft, net meer rimpels krijgen op andere plekken in je gezicht als je Botox spuit (omdat die spiertjes de functie overnemen van de gezichtsspieren die tijdelijk verlamd zijn). Ja, I googled it.
Om met de wijze woorden van dichteres Maya Angelou te spreken: Why on earth would you let somebody stick a needle in your face just to get rid of a wrinkle? We have to value ourselves not for what we look like or the things we possess, but for the women we are. Hoe krampachtig wil ik blijven vasthouden aan een onhaalbaar, te jeugdig schoonheidsideaal? Hoe ver wil ik gaan? En word ik daar op de lange termijn wel gelukkig van?
Of kan ik beter die lijntjes op mijn gezicht omarmen, die symbool staan voor al de jaren die ik geleefd heb en de vele ervaringen en lachbuien die ik heb gehad, de wijsheden die ik heb verzameld, net als de jaarringen van een boom? Of zoals Paltrow zegt nu ze vijftig wordt, dat ze haar ‘losser zittende huid, rimpels en grijze haren’ stilaan omarmt: ‘Een collectie onregelmatigheden die me maken tot wie ik ben, net als ezelsoren in een boek’. Mooi.
Minder fronsen, meer lachen
Om eerlijk te zijn: de opbouw naar veertig worden was erger dan het veertig worden zelf. Mijn liefste vriendinnen organiseerden een verrassingsfeestje, ik voelde me geliefd en straalde op de foto’s. En het is een cliché, ik weet het, maar het blijft het belangrijkste. Als ik lachend en vrolijk door het leven ga en minder frons, is dat ook een manier om minder rimpels te krijgen, toch?
Of ik nu de komende tien jaar elke ochtend met plezier in de spiegel ga kijken als ik opsta of mezelf op een foto zie… ik kan het niet beloven. Dat ik heel hard mijn best ga doen om niet te trappen in de val van de boodschappen die we krijgen rond ouder worden als vrouw… dat wel. Zo authentiek mogelijk mezelf zijn, zonder facelift of Botox. Er geen dertig willen uitzien op mijn vijftigste.
Ik schrijf het nu met veel branie op, maar dat betekent niet dat ik niet zal smeren en hydrateren en goed slapen tegen de sterren op, in de hoop dat ik er nog lang ‘geen veertig uitzie’. Ik zal ook nog even mijn haar blijven kleuren en make-up gebruiken als ik wat meer wil stralen voor een feestje. Een vrouw moet ook niet al haar schoonheidsgeheimpjes weggeven, toch? (En kijk, bij mijn laatste uitstrijkje bij de gynaecoloog kreeg ik te horen dat mijn eierstokken er best nog patent uitzagen. Ook weer iets om me aan op te trekken.)
Ik las ergens dat je als ouder wordende vrouw misschien onzichtbaarder wordt, maar dat dat ook betekent dat je minder gehinderd wordt door de oordelende blik van andere mensen en de schoonheidsidealen waar je misschien jaren onder gebukt ging. Dát is het gevoel dat ik wil omarmen. Ouder worden is een privilege. Het betekent dat ik hier nog ben, dat ik mezelf nog vijf keer opnieuw kan uitvinden, rimpels of geen rimpels. Als een wijzere, wilde vrouw die sterker in het leven staat en zich niet uit het lood laat slaan door hoe ze er zou moeten uitzien.
Tekst: Kaatje De Coninck
Lees ook:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
