‘Een goed ontwikkeld EQ kan je succesvoller maken in relaties en in het leven in het algemeen.’
EQ of emotionele intelligentie: wat is dat en hoe ontwikkel je het?
Dat iedereen een IQ of intellectuele intelligentie heeft, weten we ondertussen. Maar er is ook het EQ, of emotionele intelligentie, dat weergeeft hoe ‘emotioneel vaardig’ iemand is. Wat? We leggen het uit.
Heb je ooit het gevoel gehad dat je emoties alle kanten op springen? Alsof je soms wordt overspoeld door een tsunami van gevoelens, terwijl je op andere momenten juist zo vlak als een spiegel bent? Mooi, dan ben je helemaal normaal. Het heeft namelijk te maken met je EQ.
EQ
‘Als het gaat over iemands EQ, kunnen twee vragen worden gesteld: hoe die persoon omgaat met eigen emoties en die van anderen, en hoe die persoon reageert op tegenslag’, stelt psycholoog en gedragstherapeut Wendy de Pree meteen. Zij is de vrouw achter expertisecentrum Leer Positief Denken en auteur van het boek ‘Wat echt werkt bij kinderen die snel angstig zijn’. Come again?
Wendy de Pree: ‘Bij emotionele intelligentie gaat het om een reeks van non-cognitieve vermogens, competenties en vaardigheden. Die hebben niets te maken met je denkvermogen of analytisch inzicht, maar zijn wel heel belangrijk voor hoe je functioneert in je persoonlijke leven en sociale situaties. Het kan er namelijk voor zorgen dat iemand een groter geluksgevoel ervaart en betere relaties kan aangaan en meer weerbaarheid heeft voor tegenslagen en druk die vanuit de omgeving op die persoon wordt uitgeoefend.
Vroeger dacht men dat de intelligentie of het cognitief vermogen een belangrijke voorspeller was van succes. Later zou echter blijken dat mensen die goed met hun eigen emoties en die van anderen kunnen omgaan, meer kans hebben om te slagen in het leven. En dat wordt steeds belangrijker in deze maatschappij: intelligentie is belangrijk, maar goed met jezelf en anderen kunnen omgaan is dat ook. Mensen met een laag IQ of een laag EQ zouden sneller botsen op verschillende maatschappelijke en persoonlijke problemen zoals depressie, alcoholmisbruik, eetstoornissen of agressief gedrag.’
Innerlijk kompas
Het EQ speelt dus wel degelijk een rol in ons functioneren en welzijn. Zonder zouden we immers weinig in verbinding staan met onszelf en anderen, en zouden we onze emoties onderdrukken en ons snel aangevallen voelen.
Wendy de Pree: ‘Een goed ontwikkeld EQ kan je niet alleen helpen om gelukkiger te zijn, maar het kan je ook succesvoller maken in relaties, op je werk en in het leven in het algemeen. Uit onderzoek blijkt namelijk dat een hoog EQ mensen weerbaarder kan maken tegen stress en dat het helpt om je beter aan te passen aan omstandigheden, waardoor je een betere lichamelijke én psychische gezondheid hebt. Het is als een superkracht die je helpt om veerkrachtiger, empathischer en meer verbonden met jezelf en anderen te zijn.’
Het EQ kunnen we dus eigenlijk beschouwen als een soort van innerlijk kompas, en dat kompas is bij elkaar geknutseld met een aantal belangrijke componenten. Wendy de Pree zet ze voor je op een rijtje.
Je eigen emoties herkennen en benoemen.
Als je je eigen gevoelens en emoties goed kent, kan je ze beter controleren en ben je er minder snel door overweldigd. Mensen met emotionele intelligentie weten precies waar hun sterktes en zwaktes liggen, en spelen daar slim op in. Ze gebruiken hun emoties om hun doelen te bereiken, in plaats van zich te laten leiden door hun gevoelens.
Bewust omgaan met gevoelens.
Een beetje tijd nemen om na te denken over en nieuwsgierig kijken naar hoe je reageert op wat er om je heen gebeurt, is goud waard. Mensen met emotionele intelligentie kunnen hun humeur snel verbeteren na een tegenslag, omgaan met veranderingen en kritiek incasseren als een pro. Ze leren van hun fouten en blijven niet hangen in negativiteit.
Emoties inzetten om doelen te bereiken.
We hebben allemaal weleens een offday, maar emotioneel intelligente mensen laten zich niet kisten door negatieve gevoelens. Ze zijn proactief in het verbeteren van de situatie en blijven niet hangen in een slachtofferrol. Ze zien vaak het positieve in situaties en kunnen negatieve gedachten ombuigen. Ze blijven gefocust op hun langetermijndoelen en laten zich niet afleiden door impulsen.
Inleven in anderen.
Een grote dosis empathie is een kenmerk van emotionele intelligentie. Het vermogen om aan te voelen wat anderen doormaken zonder dat ze het expliciet hoeven te zeggen, is een superskill. Dit helpt in persoonlijke relaties, maar ook in het begrijpen en ondersteunen van anderen op een dieper niveau.
Sterke relaties bouwen.
Mensen met een hoog EQ zijn goed in het aangaan en onderhouden van relaties, omdat ze goed kunnen communiceren en samenwerken. Ze durven moeilijke gesprekken aan te gaan en weten hoe ze onuitgesproken gevoelens kunnen benoemen. Dt maakt hen geweldig in zowel persoonlijke als professionele settings.
Hoger/lager
Net zoals bij een IQ wordt er bij het EQ ook gesproken van twee uitersten: een hoog en een laag EQ. Maar wat is dan zo kenmerkend voor die uitersten?
Wendy de Pree: ‘Mensen met een hoog EQ zijn gelukkiger, positiever en veerkrachtiger. Ze communiceren effectiever, wat leidt tot minder misverstanden en conflicten. Ze zijn ook beter in staat om met stress en emotionele uitdagingen om te gaan, wat bijdraagt aan hun algehele welzijn. Het geeft hen zelfvertrouwen, ze worden minder onderuitgehaald door kritiek en ze kunnen doelen goed voor ogen houden. Ze hebben doorzettingsvermogen, visie en motivatie. Dat is handig op persoonlijk, maar ook op professioneel vlak. Dankzij een goede emotieregulatie kunnen emoties worden benoemd en herkend zodat er flexibel mee omgegaan kan worden, zonder overspoeld te raken.
Voor mensen met een laag EQ is het dan weer moeilijk om in verbinding te staan met eigen gevoelens en emoties, ze kunnen weinig begrip voor de gevoelens van anderen opbrengen en vinden het lastig om relaties te bouwen en te onderhouden. Vaak zijn het mensen die zichzelf wegcijferen, die moeilijk voor zichzelf kunnen kiezen of die het gevoel hebben dat anderen het beter hebben, waardoor ze zich in een slachtofferrol duwen. Ze kunnen ook moeite hebben met effectief communiceren, wat leidt tot misverstanden en conflicten. Dat gebrek aan EQ kan problemen veroorzaken met stressmanagement en het beheersen van negatieve emoties, wat hun algehele welzijn schaadt. Professioneel gezien kunnen mensen met een laag EQ uitdagingen ondervinden in teamwerk en leiderschap, wat hun professionele groei kan belemmeren.’
Opposites do (not) attract
Twee uitersten samen, dat kan ofwel heel goed werken, ofwel net niet. Geldt dat ook voor EQ? Wat als iemand met een hoog EQ moet samenwerken/leven met iemand met een laag EQ en omgekeerd?
Wendy de Pree: ‘Het kan uitdagend zijn voor iemand met een hoog EQ om om te gaan met iemand met een laag EQ, en vice versa. Voor mensen met een hoog EQ kan het frustrerend zijn om te merken dat hun gevoelens niet worden erkend of begrepen. Dat gebrek aan wederkerige empathie kan gevoelens van isolatie en ontevredenheid veroorzaken. Daarnaast kan de communicatie problematisch zijn, omdat iemand met een laag EQ vaak moeite heeft met het uiten en interpreteren van emoties, wat leidt tot misverstanden en conflicten. Personen met een hoog EQ kunnen zich uitgeput en ondergewaardeerd voelen als hun inspanningen om emotionele steun te bieden niet worden opgemerkt.
Begrip en geduld
Anderzijds kan iemand met een laag EQ zich overweldigd voelen door de emotionele diepgang van iemand met een hoog EQ. Ze kunnen moeite hebben met het begrijpen en reageren op de emotionele behoeften van de ander, wat leidt tot gevoelens van incompetentie en ongemak. Ook kunnen de hoge verwachtingen van de ander frustratie veroorzaken, omdat ze er niet altijd aan kunnen voldoen. Gebrek aan emotionele skills kan ook leiden tot escalatie van conflicten. Voor beide partijen is het belangrijk om begrip en geduld te oefenen. Hier zijn enkele tips.
- Communicatie: blijf open communiceren over je gevoelens en verwachtingen. Gebruik daarbij eenvoudige en directe taal.
- Empathie oefenen: probeer elkaars perspectieven te begrijpen en wees geduldig. Iemand met een hoog EQ kan proberen de verwachtingen aan te passen, terwijl iemand met een laag EQ kan werken aan het verbeteren van z’n emotionele vaardigheden.
- Grenzen stellen: zorg dat beide partijen elkaars grenzen respecteren en erkennen dat iedereen op zijn eigen manier en tempo leert en groeit.Met wederzijds respect kunnen mensen met verschillende niveaus van emotionele intelligentie effectief samenwerken en gezonde, evenwichtige relaties onderhouden.
Tekst: Nele Reymen Met dank aan psycholoog en gedragstherapeut Wendy de Pree (leerpositiefdenken.be en @leerpositiefdenken)
Lees ook:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
