‘Sommige vrouwen gebruiken de pil al zo lang dat ze niet zo goed meer weten hoe ze zich zonder pil zouden voelen.’
Dit zeggen de experten over wat stoppen met de pil met je doet
De eerste anticonceptiepil ging in de jaren zestig over de toonbank. Het was een mijlpaal in de seksuele vrijheid van de vrouw. Ruim zestig jaar later is de pil nog altijd het meest gebruikte anticonceptiemiddel, maar verliest ze wel aan populariteit. Steeds vaker passen vrouwen voor dat kleine pilletje, en dat heeft soms grote effecten.
Seksuoloog Ina Van Ransbeeck en gynaecoloog Luc Baeyens praten met Flair over waarom starten of stoppen met de pil zo’n invloed heeft op jou. Van je mentale gezondheid over meer zin in seks tot je bloeding.
Vrijheid blijheid?
Seksuoloog Ina Van Ransbeeck: ‘De effecten van hormonale anticonceptie – zoals als de pil, het hormoonspiraaltje, de prikpil, de pleister of de vaginale ring – op ons lichaam en op onze fysieke en mentale gezondheid zijn een veelbesproken onderwerp. Betrouwbare vormen van anticonceptie hebben enerzijds heel wat voordelen: ze zorgen voor meer seksuele vrijheid (en dus een meer ontspannen seksleven), beschermen tegen ongewenste zwangerschap, verlichten pijn tijdens de maandstonden, doen ons minder last hebben van premenstrueel syndroom en geven ons de kans om zelf onze menstruatie te regelen.
Toch is niet iedereen onverdeeld positief over het gebruik ervan. Ook ikzelf heb jarenlang de pil gebruikt en merkte een verschil op in mijn humeur en zin in seks. Sommige vrouwen gebruiken de pil al zo lang dat ze niet zo goed meer weten hoe ze zich zonder pil zouden voelen. Veel vrouwen beginnen al op jonge leeftijd met het gebruik ervan, waardoor het moeilijk te achterhalen is welke effecten het heeft op je lichaam of humeur. De ene vrouw is natuurlijk de andere niet. Sommige merken er maar weinig van, dus niet iedereen komt even sterk in aanraking met de mogelijke nadelen ervan.’
Hormonen à volonté?
Seksuoloog Ina Van Ransbeeck: ‘Hormonale anticonceptie bevat hormonen die ervoor zorgen dat je niet zwanger kan worden. Door het innemen van die hormonen heb je (bij het gebruik van de pil, pleister en vaginale ring) geen eisprong meer, wat ervoor zorgt dat een bevruchte eicel zich niet kan nestelen. Daarnaast wordt het de zaadcellen onmogelijk gemaakt om door het slijm van de baarmoederhals te raken. Bij sommige vormen van hormonale anticonceptie, zoals het hormoonspiraal, vindt er wel nog steeds een eisprong plaats, maar door het hormoon progestageen kan een bevruchte eicel zich niet in de baarmoeder nestelen.
Als je hormonale anticonceptie op een correcte manier gebruikt, is het een betrouwbare vorm van anticonceptie. Let wel: geen enkele van deze middelen beschermt je tegen soa’s.’
Hormonen op hol
Seksuoloog Ina Van Ransbeeck: ‘Het is zo dat de hormonen in anticonceptie een invloed kunnen hebben op de gebieden in onze hersenen die onze emoties regelen. Dat kan bijgevolg leiden tot stemmingswisselingen of een minder vrolijk humeur. Dat laatste kan dan weer een invloed uitoefenen op onze zin in seks, want wie niet goed in zijn vel zit, heeft doorgaans ook minder zin. Het is echter belangrijk om te weten dat zowel je humeur als je zin in seks afhangen van heel veel verschillende factoren en dat onze hormonen daar maar een deel van uitmaken. Dat je plots (even) minder zin hebt in seks of je even wat beter of net slechter in je vel zit, komt dus niet automatisch door de anticonceptie die je al dan niet neemt. Vaak gaat het om een samenspel van factoren.
Het plots ervaren van minder zin in seks door het gebruik van hormonale anticonceptie (of vice versa) mag uiteraard geen vrijgeleide zijn om er zomaar mee te stoppen en aan onbeschermde seks te doen.
Heb je minder zin in seks sinds je de anticonceptiepil neemt, dan kan dat mogelijk komen doordat die een negatieve invloed uitoefent op onze hoeveelheid testosteron, het hormoon dat ons gevoelig maakt voor seksuele prikkels en bijgevolg onze zin in seks regelt. Niet alleen met de anticonceptiepil, maar bijvoorbeeld ook met het hormoonspiraal kunnen die effecten optreden. Wel is het zo dat met een hormoonspiraaltje eigen lichaamshormonen minder worden afgevlakt en de cyclus niet onderdrukt wordt zoals dat bij de pil wel gebeurt.
Het plots ervaren van minder zin in seks door het gebruik van hormonale anticonceptie (of vice versa) mag uiteraard geen vrijgeleide zijn om er zomaar mee te stoppen en aan onbeschermde seks te doen. Om erachter te komen welk anticonceptiemiddel het best bij je past, raad ik je aan om contact op te nemen met je arts of gynaecoloog en in samenspraak te bekijken welke vorm van anticonceptie voor jou het meest geschikt is. Zoals ik eerder al zei, zijn de fysieke en mentale effecten van anticonceptie immers sterk afhankelijk van persoon tot persoon.’
’t Is maar een periode
Gynaecoloog Luc Baetens: ‘Veel vrouwen die hormonale anticonceptie gebruiken, hebben minder last van bloedverlies en menstruatieklachten. Sommige vrouwen kiezen er zelfs voor om geen maandstonden meer te ervaren. Dat kan een oplossing zijn als je menstruatieklachten zelfs bij pilgebruik nog groot zijn.
Je kan er dan voor kiezen om je pil te blijven doornemen of om een hormoonspiraal te gebruiken. Bij veel vrouwen stopt de menstruatie in dat geval volledig. Let wel: niet met elke pil is het even eenvoudig om strips door te nemen. Heb je een pil waarvan de strip gewoon verdeeld is in drie weken, dan is er geen probleem. Sommige strips hebben echter verschillende soorten pillen met verschillende hormoonconcentraties voor bepaalde dagen in je cyclus. In dat geval vraagt het doornemen van je pil meer aandacht en overloop je dat het best eerst met je gynaecoloog.’
Ook als je kiest om je natuurlijke cyclus te volgen, blijft het natuurlijk belangrijk om steeds veilig te vrijen en je optimaal te beschermen tegen ongewenste zwangerschap en soa’s.’
Seksuoloog Ina Van Ransbeeck: ‘Het heeft zeker voordelen om je natuurlijke cyclus goed te kennen (en bijvoorbeeld bij te houden in een app als Flo). Je kan dan makkelijker achterhalen vanwaar bepaalde ervaringen (zoals gemoedsschommelingen, cravings, klachten…) komen en daar ook naar leven of er rekening mee houden. Zo spreekt men weleens van de vier seizoenen van je cyclus. Een goed boek dat je kan helpen om te leven volgens je natuurlijke cyclus, is ‘Het Cyclus Kompas’ van Morgane Leten. Maar ook als je kiest om je natuurlijke cyclus te volgen, blijft het natuurlijk belangrijk om steeds veilig te vrijen en je optimaal te beschermen tegen ongewenste zwangerschap en soa’s.’
Juices are flowing
Flairseksuoloog Ina Van Ransbeeck: ‘Als je geen anticonceptie neemt, heb je meer hormonale schommelingen en volg je je natuurlijke cyclus. Zonder het nemen van de pil heb je ook opnieuw een eisprong. Vaak zal je dan ook merken dat je vlak voor de eisprong meer afscheiding hebt en dat die ook rekbaarder en iets doorzichtiger is. Het controleren van dat baarmoederslijm kan je bijvoorbeeld ook helpen om te weten wanneer je eisprong eraan komt. Dat heet de Billingsmethode. Vanuit biologisch oogpunt is dat ook logisch: vlak voor de eisprong is het beste moment om te vrijen als je zwanger wil worden, en de samenstelling van dat slijm is op dat moment op z’n best om spermacellen makkelijker hun weg te laten vinden. Als je de pil neemt, merk je die verschillen in afscheiding minder op omdat er niet zo’n sterke schommelingen zijn en omdat je eisprong onderdrukt wordt.’
Testosteron-bommetje
Gynaecoloog Luc Baeyens: ‘Door het gebruik van anticonceptiemiddelen als de pil of het hormoonspiraal worden de natuurlijke verschillen in je hormoonconcentraties grotendeels onderdrukt en worden hormoonfluctuaties nagebootst. Je hormonen zijn dan vaak meer in balans, waardoor de impact van je cyclus op je sportprestaties afneemt. Je menstruatiecyclus kan wel degelijk een impact hebben omdat je in de verschillende fases van je cyclus verschillende hormonen aanmaakt die je prestaties en blessuregevoeligheid beïnvloeden. Toch is dit geen one size fits all-verhaal. Elke vrouw is anders, dus elke cyclus en impact is dat ook. Het belangrijkste advies blijft daarom: luister naar je lichaam.
Spot on
Seksuoloog Ina Van Ransbeeck: ‘Je hoort wel vaker dat jonge vrouwen de pil beginnen te nemen omdat ze last hebben van acne. Dat heeft te maken met (overtollige) talgproductie. Een van de oorzaken voor de aanmaak van talg is het hormoon testosteron. Wanneer je de pil neemt, wordt de aanmaak van testosteron onderdrukt en heb je minder hormoonschommelingen. Daarom kan de pil soms soelaas bieden bij acne. Let echter op: bepaalde vormen van anticonceptie, zoals de hormoonspiraal, kunnen net acne veroorzaken. Opnieuw is het dus vooral belangrijk dat je samen met je dokter op zoek gaat naar het anticonceptiemiddel dat het best bij je past.’
Alternatief gezocht?
Seksuoloog Ina Van Ransbeeck: ‘Er zijn heel veel verschillende vormen van anticonceptie. Ieder lichaam is anders, en voor elke vrouw zijn andere voordelen of nadelen van belang in de keuze van hun anticonceptiemiddel. Op de website Allesoverseks.be/anticonceptie vind je een helder en volledig overzicht van de verschillende opties en lees je over elk van die methoden hoe ze werken en welke effecten ze kunnen hebben. Bespreek je definitieve keuze altijd eerst met je arts of gynaecoloog.’
Tekst: Elien Geboers, met dank aan Sensoa, seksuoloog Ina Van Ransbeeck en gynaecoloog Luc Baeyens
Lees ook:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
