'De eerste keren dat mensen mijn haren probeerden aan te raken, was mijn vriend geshockeerd. Ik ben het intussen gewoon.'
5 gemengde koppels over vooroordelen in België: ‘Zijn vader vroeg me of ik ““Afrikaans”” spreek’
Vijf gemengde koppels vertellen over hun ervaringen, die gaan van verrijkend over “goedbedoeld racistisch” tot ronduit agressief.
Acteur Michael B. Jordan, vooral bekend van de film ‘Black Panther’ en de serie ‘Raising Dion’, kreeg in 2018 heel wat kritiek te verwerken. Een slechte acteerprestatie? Een foute outfit op de rode loper? Nee, de man vertoonde zich meermaals in het openbaar met verschillende witte vrouwen aan de arm, wat volgens velen totaal onaanvaardbaar bleek. ‘Waarom datet hij niet met zwarte vrouwen?’, klonk het destijds. De vraag klonk zelfs zo luid, dat Jordan zich genoodzaakt voelde uit te leggen dat hij valt op een persoon, niet op de kleur van iemands huid. Andersom zijn de zussen Kardashian al hun (volwassen) leven lang het onderwerp van kritiek omdat ze alleen maar met zwarte mannen lijken te daten. Kim is getrouwd met Kanye, Khloé was getrouwd met Lamar Odom en kreeg een baby met Tristan Thompson en ook Kendall Jenner lijkt een voorkeur te hebben voor zwarte basketbalspelers. De voorkeuren van de Kardashians worden door sommigen zelfs ‘een poging tot cultural appropriation’ genoemd. Minder beleefde internauten roepen de dames dan weer regelrechte scheldwoorden toe.
‘Oké, maar dat gebeurt allemaal in de Verenigde Staten.’ Zeker. Maar hoewel we duizenden kilometers verwijderd zijn van het land van Uncle Sam, heeft de Belgische geschiedenis van multiculturalisme en integratie van niet-witte mensen veel weg van de Amerikaanse. Waar de Verenigde Staten een pijnlijk verleden van slavernij hebben, hebben wij een even pijnlijke geschiedenis van kolonisatie, beide met als resultaat een samenleving met veel verschillende gezichten. Een samenleving waarin het helaas soms nog ingewikkeld is om iemand graag te zien wiens gezicht niet dezelfde kleur heeft als het jouwe. Vijf koppels getuigen.
Jérémy (34) & Nadia (30)
‘De beste beslissing ooit’
‘We hebben elkaar 5 jaar geleden ontmoet. Ik was 3,5 jaar single en hij 1 jaar, en we hadden ons allebei laten overtuigen door vrienden om ons in te schrijven op een datingsite. Het was de beste beslissing die we ooit genomen hebben… Na een paar keer chatten, hebben we vrij snel afgesproken in Le Pantin (een café in Brussel, red.). Het was liefde op het eerste gezicht!’
‘In een wereldstad als Brussel zie je heel vaak gemengde koppels. We hebben er ook meerdere in onze vriendenkring. We voelen ons nooit vreemd hier, omdat zo veel koppels op ons lijken. Maar we hebben wel al gemerkt dat we heel erg opvallen op andere plaatsen in Europa, zoals Zuid- Italië.’
‘Mijn moeder dacht dat het maar een fase was’
‘Spijtig genoeg hebben onze verschillende huidskleuren al een paar keer voor spanningen gezorgd in onze relatie. Mijn moeder stond heel wantrouwig tegenover het feit dat ik met een witte man samen was, een man die ook nog eens een ander geloof had dan dat van mijn familie. Ik denk dat ze het hoopte dat het maar een fase was en dat ik uiteindelijk toch voor een zwarte man zou kiezen.’
Mijn moeder was zo tegen onze relatie dat we drie maanden niet met elkaar spraken. Ze wilde dat ik koos tussen haar en mijn vriend.
‘Toen we gingen samenwonen, was dat de druppel voor mijn mama. Bij ons ga je gewoon niet samenwonen voor je getrouwd bent, dat is not done. Het ging zelfs zo ver dat we drie maanden niet met elkaar spraken. Ze verplichtte me te kiezen tussen haar en Jérémy. Ik ben me blijven verzetten, maar het was heel moeilijk om niet toe te geven. Toen ik op het punt stond te kraken, zocht zij toenadering. Ze heeft bewezen dat haar liefde voor mij groter is dan haar eigen vooroordelen en daar ben ik haar enorm dankbaar voor. We zijn ondertussen 5 jaar later en ik voel dat ze onze relatie eindelijk volledig aanvaard heeft.’
‘Mijn moeder was niet de enige die het in het begin moeilijk had met onze relatie. Ik herinner me vooral de opmerkingen van zwarte mannen die me vragen stelden als ‘Waarom willen zwarte vrouwen altijd met witte mannen zijn?’. En een van Jeremy’s vrienden maakte de opmerking ‘Ah, ik dacht dat jij van blondjes hield?’ toen hij me aan hem voorstelde, maar dat is alles.’
‘Het is verrijkend op elk niveau’
‘Onze kracht is dat we heel goed beseffen dat we, ondanks onze verschillen, hetzelfde willen. Zoals alle koppels, gemengd of niet, willen wij een bloeiend privé- en professioneel leven hebben, een gezin stichten, samen oud worden,… Een gemengd koppel vormen is verrijkend op elk niveau: intellectueel, cultureel, gastronomisch, muzikaal,…De diversiteit binnen onze relatie vraagt verdraagzaamheid en compromis, opdat we allebei onze plek kunnen vinden binnen deze relatie. Ik denk dat we ons evenwicht hebben gevonden, hoewel het niet altijd gemakkelijk is.’
‘Zo begrijpt de familie van Jérémy nog altijd niet dat ik me kan opwinden over onderwerpen die me na aan het hart liggen, zoals raciale ongelijkheid. Waar zij wonen, krijgen ze die ongelijkheid nooit te zien, omdat er zo weinig diversiteit is. Dus bestaat racisme voor hen niet meer.’
‘Het is soms vermoeiend hen te moeten informeren en bijleren. Vaak heb ik het gevoel dat ik dan overkom als het stereotype van de ‘angry black woman’. Maar de familie van Jérémy heeft me wel onmiddellijk goed ontvangen en aanvaard, in tegenstelling tot hoe mijn moeder reageerde op hem. Zij had veel tijd nodig. Mijn broers, tantes en nonkels, zelfs zij die in Rwanda wonen, hebben Jérémy veel sneller aanvaard dan zij. Ik denk dat ze hem pas écht zal zien als lid van onze familie wanneer we kinderen hebben of wanneer hij me ten huwelijk heeft gevraagd.
Célia (28) en Cyrille (28)
‘Hij vergat erbij te zeggen dat ik bruin ben’
‘Ik ben de vrucht van een koloniale verwikkeling (glimlacht): mijn ouders zijn allebei mixed, mijn grootmoeders zijn zwart en mijn grootvaders wit. Mijn mama komt uit Belgisch-Congo en mijn papa uit Belgisch Rwanda.’
‘Cyrille en ik zijn binnenkort vier jaar samen. We zaten op dezelfde middelbare school maar kenden elkaar niet echt. Enkele jaren later zijn we elkaar tegengekomen en hebben we elkaar niet meer losgelaten. In het middelbaar ben je als bruin meisje vaak de goede vriendin, maar niet snel dé vriendin... Jaren na het secundair hoorde ik van een paar jongens dat ze best een crush op mij hadden kunnen hebben, maar dat ze van zichzelf niet begrepen waarom ze me “niet zo zagen”...’
‘Cyrille komt uit een vrij multicultureel milieu. Toen hij me voorstelde aan zijn ouders, was hij dan ook vergeten vermelden dat ik bruin ben, hoewel al zijn exen blondines waren. Zijn ouders waren geweldig. Ze glimlachten gewoon en zeiden dat het een fijne verrassing was.’
‘Cyrille is telkens weer in shock wanneer iemand mijn haar wil aanraken’
‘Ik heb nooit een zwart vriendje gehad, vooral omdat er gewoonweg weinig diversiteit was waar ik ben opgegroeid. Ik had niet echt een keuze (lacht). Ik werd vaak ‘bounty’ genoemd, wat komisch correct is aangezien ik een blanke en zwarte achtergrond heb. Het gebeurt dikwijls dat men mij aan iemand wil voorstellen en dat het een zwarte persoon is. Ik ben dat “goedbedoeld racisme” al gewoon, maar Cyrille was echt in shock de eerste keren dat vrienden van hem aan mijn haren begonnen te voelen na enkele glaasjes. Hij zei dat zijn vriendin geen labrador is (lacht).’
Op vakantie in de Verenigde Staten hielden mensen ons tegen op straat om te zeggen dat “we hier niet aan vermenging doen”.
‘Vooral tijdens onze roadtrip door de Verenigde Staten werden we herinnerd aan het feit dat we een gemengd koppel zijn. In Louisana waren er letterlijk mensen die ons tegenhielden op straat om te zeggen dat “we hier niet aan vermenging doen”. In Amerika wordt een bruin persoon gezien als zwarte, terwijl je in Afrika bekeken wordt als blanke. In Europa hangt het er een beetje vanaf.’
‘Geen van ons beiden ondervindt nadelen van het feit dat we een gemengd koppel zijn. Voordelen zijn er wel, al is het erg om daar over na te denken. Maar het is gewoon zo: als ik een appartement zoek, heb ik er baat bij dat hij meegaat. Als ik alleen ga en zeg dat mijn vriend bij me komt wonen, beeldt de eigenaar zich sowieso in dat ik met een grote zwarte man en de vier kinderen van mijn tante kom. Er is nog altijd een stigma: een zwart persoon is “vriendelijk” maar “luidruchtig”, dus als ze naast je wonen, zou je weleens gestoord kunnen worden.
‘Zelf zie ik mijn gemengde achtergrond als een kans. Het is een rijke en gevarieerde culturele erfenis en elke dag probeer ik het beste te halen uit mijn twee werelden.’
Coralie (29) & Hendrik (29)
‘Hendrik en ik hebben elkaar iets meer dan 5 jaar geleden leren kennen via Tinder. Een jaar geleden zijn we getrouwd en enkele maanden geleden werden we ouders. We zijn een gemengd koppel in elke zin van het woord. Hij is wit en van Belgische origine, ik ben zwart en van Congolese origine. Hij is Vlaams en Nederlandstalig, ik kom uit Wallonië en ben Franstalig. Voor mij was Hendrik nog nooit samen geweest met een zwarte vrouw. Ik voelde dat hij niet wist hoe hij het moest vertellen tegen zijn familie en dat hij bang was voor hun reacties. Dat heeft me toen enorm geraakt, vooral omdat ik dat nooit eerder had meegemaakt. Uiteindelijk ben ik heel goed ontvangen door mijn schoonouders.’
‘Tijdens mijn zwangerschap was ik ervan overtuigd dat ons kind geboren zou worden met dezelfde Congolese trekken als ik, maar onze prachtige zoon heeft grote blauwe ogen, licht haar en een bleke huid. Ik had nooit gedacht dat hij zelfs niet een beetje donkerder van huid zou zijn. Ik heb me al de vraag gesteld hoe hij zich zal kunnen identificeren met mij.’
Omdat we van twee verschillende werelden komen, kunnen we onze eigen realiteit creëren door het beste van die twee te combineren.
‘Omdat Hendrik en ik van twee verschillende realiteiten komen, kunnen we onze eigen realiteit creëren door het beste van die twee werelden te combineren. De basiselementen van die realiteit zijn vrijheid en verdraagzaamheid. De andere kant van de medaille is dan wel dat we vaak compromissen moeten sluiten om op dezelfde golflengte te geraken. Gemengde koppels zijn zeker niet de norm in België, maar we zijn wel steeds talrijker, waardoor het minder vreemd of verworpen is dan vroeger. Ik heb niet het gevoel dat we anders bekeken worden op straat, maar ik ben ervan overtuigd dat dat in de tijd van mijn blanke oma en zwarte opa anders was.’
Françoise (31)
‘Mijn man en ik zijn 12 jaar samen en 9 jaar getrouwd. We hebben twee kinderen van 4 en 7 jaar. We komen allebei uit de regio van Luik, maar hij werd geboren in Brazilië en geadopteerd. Onze verschillende huidskleuren zijn nooit de oorzaak geweest van spanningen of kritiek. In de familie van mijn man zijn er veel adoptiekinderen. Huidskleur heeft er geen enkel belang, en daar ben ik het helemaal mee eens. Ik zie geen sterktes of zwaktes in onze relatie in vergelijking met twee mensen met dezelfde huidskleur, aangezien huidskleur voor mij niets verandert. We zijn een koppel zoals een ander.‘
Wij zijn een koppel zoals een ander.
‘Daarentegen geloof ik wel dat die diversiteit een positieve impact heeft op onze dochter. Nadat ze het lied ‘”Wildenvolk” uit de Disneyfilm “Pocahontas” hoorde, zei ze me dat het niet oké is om mensen te vermoorden omwille van hun huidskleur. Ze gebruikte haar vader als voorbeeld. “Hij heeft een donkere huid en is toch helemaal niet slecht”, zei ze. Een ander kind zou misschien niet zo redeneren...’
Marianne (30)
‘Ik ben geadopteerd door een Brusselse vader en een Rwandese moeder. Zelf ben ik van Congolese origine. Mijn eerste liefde, toen ik 18 jaar was, was een jongen die ook geadopteerd was, uit Zuid-Korea. Door zijn invloed, omdat ik zag hoe gepassioneerd hij was om meer te weten te komen over zijn origine, ben ik me beginnen verdiepen in de geschiedenis van België en Congo. Als we met z’n tweeën waren, ging alles heel goed, maar voor de buitenwereld waren we duidelijk een vreemd gegeven. Zwart-witte koppels ziet men wel vaker, zwart-Aziatische koppels niet.’
Het is triest, maar in bijna alle gekleurde gemeenschappen wordt zwart gezien als het nulniveau, niet geëvolueerd, ‘de aap’.
‘Er wordt niet vaak over gepraat, maar er bestaat een soort “trappensysteem van vermenging” in gekleurde gemeenschappen. Ik ben zwart, dus als ik kinderen maak met een witte man, zou dat in de zwarte gemeenschap gezien worden als een “vooruitgang”. Als ik daarentegen kinderen maak met een Aziatische of Maghrebijnse man, dan zou ik op het “allerlaagste niveau” blijven zitten. Dan beklim ik de sociale ladder niet. Het is triest, maar in bijna alle gekleurde gemeenschappen wordt zwart gezien als het nulniveau, niet geëvolueerd, “de aap”. Mijn eerste vriendje en ik hebben veel erg agressieve reacties te verduren gekregen van Aziatische mensen.‘
‘Een kwestie van onwetendheid’
‘Enkele jaren later werd ik verliefd op een Vlaming, bij wie ik vier jaar gebleven ben. Ik heb geregeld dingen moeten uitleggen aan zijn moeder, waardoor ik besefte dat racisme puur een kwestie van onwetendheid is en dat vooroordelen gevoed worden als mensen van dezelfde kleur altijd onder zichzelf blijven. Zijn vader vroeg me ooit of ik “Afrikaans” sprak, waarop ik hem uitlegde dat Afrika bestaat uit meer dan vijftig landen en dat alleen al in Congo acht verschillende dialecten gesproken worden... En nee, men woont er ook niet allemaal in hutjes.’
‘Racisme zal niet verdwijnen door met elkaar te slapen’
‘Sommige mannen maken een soort fetisj van “de zwarte vrouw”: ze is “een panter”, ze is “sterk”, ze is “goed in bed”, ze “weet hoe een man te verzorgen”, ze is “altijd kwaad”,... Een van mijn schoonbroers is al jaren samen met mijn zus en noemt haar nog steeds “ma beauté des îles”, maar sinds wanneer is Rwanda een eiland? Het is een ergerlijke manier om de ander alleen maar te zien als een geheel van stereotypen.’
De enige manier om racisme te overwinnen is niet door met elkaar te slapen, maar door goed te luisteren en samen onze vooroordelen los te laten.
‘Er is mij al gezegd dat ik “goed praat voor een zwarte”, maar ik voel geen trots omwille van het feit dat ik geen accent hebt. Het is gewoon normaal. Er is niet één manier om zwart te zijn. Dat is alsof ik al mijn witte vrienden op een stapel zou gooien ondanks het feit dat ze niet dezelfde afkomst noch dezelfde educatie hebben.’
‘In de Afro-gemeenschap is het een politieke daad om samen te zijn met iemand die eruitziet zoals jij, want je bent geconditioneerd om te geloven dat je zoveel mogelijk op de witte bevolking moet lijken om te slagen in het leven. Gemengde koppels zijn nog altijd niet de norm in België en ik geloof ook niet dat ze dat ooit zullen zijn. De enige manier om racisme te overwinnen is niet door met elkaar te slapen, maar door goed te luisteren en samen onze vooroordelen los te laten.’
Lees hier de blog van Marianne.
Lees ook:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
