Femke (25): ‘Genieten van het moment kan ik vaak niet, zelfs tijdens seks denk ik aan mijn boodschappenlijstje’

‘We zijn volwassenen die hun taken niet kunnen volbrengen omdat ze die volledig uit het oog verliezen of omdat hun brein dat gewoon niet toelaat.’

Illustrator Mickey (21) kreeg op hun achttiende de diagnose: ‘Ik ben als vrouw geboren, maar identificeer me als non-binair. Toen ik naar een psychiater ging voor antidepressiva, testte hij mij ook op ADHD en autisme, terwijl een andere psychiater me jaren daarvoor “te slim” vond om ADHD te hebben. Op mijn achttiende kreeg ik de diagnose. Het voelde alsof er een gewicht van mijn schouders viel. Beide diagnoses verklaarden zoveel over mijn gedrag in mijn hele leven. Het is lastig om veel gedachten tegelijkertijd te hebben. Een voordeel is dan weer mijn vermogen om snel te denken. Het wakkert mijn creativiteit aan en zorgt ervoor dat ik met toffe ideeën kom, ook al weet ik niet meer waar ik ze haalde. Ik heb het nog steeds moeilijk met mijn ADHD, maar ben blij dat ik eindelijk weet wat er “mis” is met mij, zodat ik er beter mee om kan gaan. Het zou natuurlijk wel fijn zijn geweest als ik het eerder had geweten. Echte hulpmiddelen zijn apps op mijn smartphone, zoals mijn kalender en documenten. Ik hoop dat we als maatschappij kunnen erkennen dat ADHD effectief een stoornis is die je leven enorm kan verhinderen. We zijn niet gewoon kindjes die niet kunnen stilzitten in de klas. We zijn volwassenen die hun taken niet kunnen volbrengen omdat ze die volledig uit het oog verliezen of omdat hun brein dat gewoon niet toelaat. We zijn op een constante zoektocht naar dopamine, en het is deprimerend als dat verlangen niet ingelost kan worden.’

‘Genieten van het moment kan ik vaak niet. Zelfs tijdens seks denk ik aan mijn boodschappenlijstje.’

Femke (25) is begeleidster bij volwassenen met een beperking en kreeg op haar 23ste de diagnose: ‘Als kind werd ik nooit getest omdat het niet nodig was, maar toen ik drie jaar geleden tijdens mijn studies op moeilijkheden botste, besloot ik om toch een diagnose te laten stellen. Voor de buitenwereld lijk ik namelijk over het algemeen best rustig, maar mijn hoofd staat nooit stil. Genieten van het moment zit er vaak niet in, waardoor veel mooie momenten verloren gaan. Zelfs tijdens seks denk ik bijvoorbeeld aan mijn boodschappenlijstje. Hoe hard ik ook mijn best doe, ik ben vaak al vijf stappen verder en niks gaat snel genoeg. Ik vind nooit rust. Toch heeft mijn ADHD ook z’n voordelen. Ik kan mijn gevoelens bijvoorbeeld héél slecht verbergen, dus je weet altijd wat je aan mij hebt. Door de constante nood aan prikkels en uitdaging neem ik ook graag initiatief en leer ik graag bij. Ik wilde aanvankelijk een diagnose krijgen om medicatie te kunnen nemen voor mijn studies, maar ik stopte met studeren nog voor mijn resultaten er waren. Ik neem geen medicatie, ik heb het gewoon geaccepteerd. Dankzij de diagnose kan ik dingen wel beter plaatsen en word ik niet boos op mezelf omdat ik weer iets “impulsiefs” heb gedaan. ADHD uit zich trouwens bij iedereen anders. Het kan zeker voor frustraties bij de omgeving zorgen, maar ik raad aan om erover te praten met de persoon in kwestie, want behalve frustratie brengt het vooral zoveel moois met zich mee!’

‘Door te accepteren dat ik chaotisch ben, kan ik de frustratie dat ik anders ben dan anderen beter loslaten.’

Yaire (28) werkt voor de overheid en kreeg op haar 26ste de diagnose: ‘Op mijn negentiende doorliep ik op aanraden van mijn psycholoog voor het eerst een ADHD-test. Die was negatief. Zeven jaar later ondervond ik veel ADHD-gerelateerde klachten, waardoor ik me opnieuw liet testen. Die uitslag was positief. Als ik terugblik, moet ik erkennen dat ik al heel mijn leven klachten ondervind. Maar omdat ik een rustig kind was en voldoende presteerde op school, zagen ze geen reden om mij te testen. Destijds was er duidelijk nog weinig bekend over ADHD bij meisjes. Het lastigste aan ADHD vind ik dat dingen die voor anderen zo normaal en makkelijk zijn, mij veel meer moeite kosten. Iemand terugbellen? Daar kunnen maanden overheen gaan. Tijdens de lessen is het moeilijk om me te focussen omdat mijn gedachten alle kanten opgaan. Ook raak ik snel verveeld, waardoor ik vroeger vaak van studie, baan en hobby heb gewisseld. Net als veel mensen met ADHD ben ik ook sneller overprikkeld. Mijn sociale batterij is dan helemaal op en er kan dan niks meer bij. Maar door de impulsiviteit die met ADHD gepaard gaat, kom ik ook in leuke situaties. Ik boek een vakantie en vertrek diezelfde dag nog! Verder merk ik dat ik heel creatief ben en vaak anders denk dan anderen. Ook heb ik een sterke intuïtie en kan ik me makkelijk inleven in anderen. Ik heb beseft dat ik mezelf niet hoef te veranderen. Door te accepteren dat ik chaotisch ben, kan ik de frustratie dat ik anders ben dan anderen beter loslaten. Een praktische tip die ik kan meegeven: koop een papieren agenda. Die helpt me namelijk enorm bij het onthouden van afspraken en geeft me overzicht. Een van mijn favoriete quotes is: “It is what it is”. Je kan niet veranderen dat je ADHD hebt, maar je kan er wel mee leren omgaan.’

‘Ik vind het nu, na mijn diagnose, moeilijk om te zeggen dat iets door mijn ADHD komt, omdat ik niet wil dat mensen denken dat ik die als een excuus gebruik.’

Klara (22) is student taal- en letterkunde en kreeg pas afgelopen september haar diagnose: ‘Een van mijn kotgenoten, die psychologie studeerde, opperde op een gegeven moment dat ik misschien ADD had. Ik besteedde er niet veel aandacht aan tot ik op de Poeh-pathologietest botste. Daaruit bleek dat ik hoog scoorde voor Winnie de Poeh (ADD) en Tijgetje (ADHD). Toen ik daarna de kenmerken van beide opzocht, herkende ik me er volledig in. Ik klopte aan bij een psychiater, die mij doorverwees naar een testcentrum, waar ik dan ook de diagnose van gecombineerd type ADHD kreeg. Dat was een enorme opluchting. Ik kreeg een soort van een bevestiging dat er inderdaad iets “mis” was en dat ik geen aansteller was. Ik vind het nu, na mijn diagnose, moeilijk om te zeggen dat iets door mijn ADHD komt, omdat ik niet wil dat mensen denken dat ik die als een excuus gebruik. Veel mensen weten ook niet wat ADHD concreet inhoudt, wat ervoor zorgt dat ik me vaak onbegrepen en slecht over mezelf voel. Hoe vaak ik niet al te horen kreeg “dat ik me gewoon moet focussen”, terwijl dat net het probleem is. Ik kán niet “gewoon focussen” zoals anderen. Ik voel me ook regelmatig erg schuldig voor mijn impulsieve of ondoordachte gedrag.

Via Instagram leerde ik dat ADHD vaak met RSD (rejection sensitivity disorder, red.) samengaat, wat in mijn geval heel erg van toepassing is. Lacherige opmerkingen, kritiek of teleurstelling van anderen komen bij mij immens hard binnen, en ADHD heeft echt een enorme impact op mijn zelfbeeld. Enerzijds vind ik het geweldig dat ik op sociale media meer content over ADHD zie passeren omdat ik zo ook nog steeds bijleer, anderzijds stoor ik me eraan dat ook personen zonder ADHD zich die kenmerken soms toe-eigenen. Op die manier minimaliseren ze de ernst van de aandoening. Op sociale media leeft soms ook het beeld dat ADHD leuk en grappig is, maar in realiteit is het dat absoluut niet. ADHD zorgt er wel voor dat ik creatief ben en snel oplossingen voor problemen kan bedenken. Daarnaast blijf ik een hopeloze optimist met een vreselijk geheugen, waardoor ik de meeste moeilijkheden of dieptepunten snel weer vergeet en altijd optimistisch en enthousiast naar de toekomst kijk. Voor mij was medicatie een echte gamechanger. Plots kon ik weer focussen en meteen aan de slag gaan in plaats van zaken telkens tot het laatste moment uit te stellen. Ik kan ook veel van mijn energie kwijt in bewegen, en achteraf voel ik me dan kalmer en aandachtiger. Gek genoeg ben ik ook verzot op koude douches, want die hebben bij mij hetzelfde effect als sporten en krijgen me klaarwakker.’

‘De angst om mijn opleiding tot sommelier ook niet af te werken, is groot, maar ik leg mezelf niet te veel druk op en doe het stap voor stap.’

Laura (32) is projectmanager bij een reclamebureau en kreeg pas drie maanden geleden de diagnose: ‘Heel mijn leven heb ik het gevoel gehad dat ik anders was dan anderen, maar ik wist nooit precies waarom. Tijdens mijn tienerjaren begon ik problemen te ondervinden. Ondanks dat ik beter wilde presteren op school, lukte het me maar niet om me te concentreren. Bij onderwerpen die me interesseerden, werd ik dan weer obsessief. Zowel mijn leraren als mijn ouders benadrukten dat ik mijn volledige capaciteit niet benutte, ondanks mijn intelligentie. Uiteindelijk heb ik mijn studies niet afgemaakt, wat tien jaar geleden tot een breuk met mijn moeder leidde. AD(H)D kwam nooit ter sprake, dus ik gaf mezelf jarenlang de schuld. Mijn zelfvertrouwen werd daardoor flink beschadigd, ik dacht dat ik gewoon lui en dom was. Ondertussen besef ik dat de boel buiten mijn controle lag. Toen ik toevallig een artikel las over vrouwen en AD(H)D, herkende ik mezelf daar heel sterk in, dus liet ik me testen. Daaruit bleek dat ik ADHD van het overwegend onoplettende type heb. Ik ben snel overprikkeld, mijn hoofd voelt snel vol en ik heb moeite met het reguleren van mijn emoties. Ik twijfel constant aan mezelf, heb last van uitstelgedrag en stemmingswisselingen, kan me niet goed concentreren en zoek nog vaak naar die dopaminerush. Dat alles had grote gevolgen, zoals burn-out, een laag zelfbeeld en schaamte. Nu ik weet dat dat door mijn ADHD komt, kan ik er beter mee omgaan. Ik ben bijvoorbeeld in therapie voor mijn minder goede gewoontes, en omdat ik ’s morgens een beter concentratievermogen heb, probeer ik op dat moment zoveel mogelijk werk te verrichten.

Waar ik momenteel nog het meest mee worstel, is het onbegrip van anderen. Ik heb een paar mensen over mijn diagnose verteld, en van sommigen kreeg ik het antwoord dat “iedereen dat wel een beetje heeft”, wat mijn gevoelens volledig minimaliseert. Medicatie helpt me voorlopig niet. Wat wel helpt, is yoga. Dat doe ik dan ook bijna dagelijks, en daarbij wissel ik af tussen intensieve yoga en yinyoga, afhankelijk van waar mijn brein en lichaam op dat moment behoefte aan hebben. Ook lijstjes maken werkt voor mij heel goed. Als ik dat niet doe, raak ik op mijn vrije dagen als het ware verlamd en doe ik heel de dag niets. Ondanks de vele struggles ondervind ik ook voordelen aan mijn ADHD. Ik ben namelijk heel creatief en enthousiast, en ik functioneer prima als manusje-van-alles. Ik kan me helemaal verliezen in dingen die ik écht interessant vind, zoals koken, schrijven en lezen. Momenteel volg ik een opleiding tot sommelier. De angst om ook die niet af te werken, is groot, maar ik leg mezelf niet te veel druk op en doe het stap voor stap. De weg ernaartoe is sowieso veel leuker dan het einddoel.’