‘Ontspullen maakt tijd, geld, plaats en energie vrij.’
Is rommel weggooien goed voor je gezondheid? De opruimcoach en psycholoog leggen het uit
Orde in je huis is orde in je hoofd. We vroegen aan de psycholoog en opruimcoach waarom opruimen en declutteren goed is voor je mentale gezondheid.
Ons leven is al druk en overweldigend genoeg. Wanneer je thuiskomt in je eigen stek, wil je vooral tot rust kunnen komen. Het is bewezen dat dat beter lukt in een ordelijk en schoon huis. Wat dat precies betekent, is natuurlijk voor iedereen anders. De een is wat gevoeliger voor rommel dan de ander, maar hoe dan ook geldt: hoe minder zaken in huis je aandacht vragen, hoe beter je kan ontspannen.
Mentale druk
Laura Antonacci, klinisch psycholoog en loopbaancoach voor Strength & Sensitivity: ‘Door rommel te zien, zoals een mand vol was die nog moet worden opgeplooid, krijgt ons lichaam het signaal dat er ons nog iets te doen staat. Dat zorgt voor mentale druk, waarbij ons lichaam onder andere het stresshormoon cortisol gaat aanmaken. Dat kan trouwens een negatieve invloed hebben op je slaapkwaliteit. Het kan ook zijn dat je je schaamt voor de rommel, waardoor je liever geen mensen uitnodigt bij je thuis. Dat leidt zelfs tot isolatie en depressieve gevoelens.
Orde in huis kan dus goed zijn voor je mentale gezondheid, maar als je er té fanatiek in bent, kan het ook weer een negatieve impact hebben. Als je te perfectionistisch bent in je huishouden, kan dat immers ook voor stress zorgen. Stel: je staat op het punt om naar een etentje te vertrekken, maar er staat nog afwas. Vind je het moeilijk om dat los te laten? Vraag je dan even af wat je prioriteiten zijn: een ontspannende avond met vriendinnen of zo snel mogelijk die afwas doen?’
Controle
‘Vaak speelt een drang naar controle ook mee. Als je veel spullen of rommel ziet liggen, kan dat je het gevoel geven dat je het overzicht en de controle aan het verliezen bent. Dat zorgt voor onrust en stress. Het zien van een ordelijke ruimte of georganiseerde kast brengt rust in ons hoofd en zorgt voor meer mentale ruimte.
Ons brein kan maar een beperkt aantal prikkels verwerken. Hoe meer rommel, hoe meer afleiding.
De reden waarom we gevoeliger zijn voor de rommel van een ander, is omdat we daar minder controle over hebben. Daarnaast kan het je dieper raken als iemand z’n spullen niet opruimt terwijl je dat al meermaals hebt gevraagd. Dat kan je het gevoel geven dat je niet belangrijk genoeg bent of dat die persoon geen rekening met je houdt.’
Clean desk
‘Alles wat we zien, zijn prikkels. Jammer genoeg kan ons brein maar een beperkt aantal prikkels verwerken, dus hoe meer spullen er rondom je liggen, hoe meer je afgeleid bent en hoe minder goed je je kan focussen. Daarom is het zo belangrijk om je werkruimte ordelijk en minimalistisch te houden, zodat je kan focussen op je werk. Ook je inkomhal hou je liever netjes, want als een rommelige hal het eerste is wat je ziet als je thuiskomt, gaat je stressniveau al meteen omhoog.’
Wegstoppen is niet opruimen
Dingen die je moeilijk een plaats kan geven, slingeren vaak het langst rond. Opruimcoach Nele Colle: ‘Onbewust vragen die spullen de hele tijd je aandacht, en dat zorgt voor stress. Het is niet omdat je iets snel in een kast hebt gepropt en het dus uit je zicht is, dat het is opgeruimd. Integendeel, want daar prop je later waarschijnlijk nog meer spullen bij, en zo wordt de chaos alleen maar groter. Geef alles een plaats en zorg dat die plaats logisch, praktisch en duidelijk is. Dat maakt de drempel om spullen weg te leggen lager. Je zal ze nog altijd ergens moeten leggen, maar dat is dan eenvoudiger en kost je minder moeite.’
Geef alles een praktische en duidelijke plaats. Dat maakt de drempel om spullen weg te leggen lager.
Tweeminutenregel
‘Mijn regel is: als ik iets binnen één à twee minuten op de juiste plaats kan leggen, moet ik dat meteen doen. Vraag je eens af hoe lang het duurt om papieren te perforeren en in een map te stoppen. Het antwoord: niet lang. Je hebt dus geen excuus om het uit te stellen.’
Niet typisch vrouwelijk
‘In oude onderzoeken zagen we vooral bij vrouwen depressieve klachten door wanorde, maar dat is vandaag anders. In 2010 werd opnieuw een onderzoek gedaan, en dat toonde aan dat het niet zozeer gaat over het geslacht, maar eerder over de persoon die de belangrijkste rol speelt in het huishouden en dus de verantwoordelijkheid draagt om het huis netjes te houden. Het kan dus net zo goed de man zijn die daar meer stress rond ervaart.’
Meer spullen, meer zorgen
We hebben vandaag meer spullen dan ooit omdat alles nu eenmaal veel makkelijker verkrijgbaar is. Dat maakt dat we in ons drukke leven niet alleen onze tijd, maar ook al onze bezittingen moeten managen. ‘Georganiseerd zijn is een vaardigheid die vroeger niet zo belangrijk was, maar vandaag essentieel is. Er komt zoveel op ons af, waardoor focus en aandacht vasthouden moeilijker is. Naast opruimen kan declutteren of ontspullen helpen om meer rust in je huis én in je hoofd te brengen. Door spullen weg te doen, hak je heel veel knopen door. Het is niet alleen het opgeruimde huis dat je rust geeft, maar ook het overzicht dat je krijgt en de ballast die wegvalt van dingen die blijven liggen en onbewust je aandacht vragen. Over een item beslissen dat je het niet meer hoeft of net dat je er wél iets mee gaat doen, geeft enorm veel rust in je hoofd en tegelijk ook energie. Ontspullen maakt tijd, geld, plaats en energie vrij.
Ontspullen maakt tijd, geld, plaats en energie vrij.
Bovendien ga je zo ook veel bewuster om met je spullen. Zelfs mensen die niet zo met duurzaamheid bezig zijn, dragen op die manier toch hun steentje bij. Dat is ook weer goed voor je mentaal welzijn, want als je iets goed doet voor de planeet, word je daar gelukkiger van.’
3 vragen aan de opruimexpert
Hoe ga jij te werk als je iemand helpt opruimen en declutteren?
Nele: ‘We komen eerst langs voor een kennismaking en lopen al eens door het huis om te kijken wat wel of niet werkt. Daarna spreken we een moment af om samen aan de slag te gaan. We overlopen de spullen samen en stellen vragen, maar we zullen nooit iemand in een bepaalde richting pushen. Alles wat overblijft geven we een vaste, duidelijke en begrensde plaats en daarvoor werken we regelmatig met bakken en mandjes. We werken ook met labels, zodat alles duidelijk is voor iedereen die er woont. Daarna proberen we onszelf vooral overbodig te maken, want je wil natuurlijk dat mensen zelf aan de slag kunnen en in staat zijn om alles ordelijk te houden. Vaak houdt dat een soort gedragsverandering in, want je moet even op zoek naar een systeem dat werkt voor jou, je gezin en je huishouden.’
Welke vragen moeten we ons stellen als we spullen willen wegdoen?
‘Dit zijn enkele van mijn favoriete vragen om de beslissing wat makkelijker te maken:
- Wanneer is de laatste keer dat ik dit vast heb gehad?
- Wat gebeurt er als ik het weggooi?
- Waarom wil ik dit houden? Is dat een goede reden?
- Wat ga ik ermee doen?
- Wanneer ga ik het gebruiken?
- Heb ik het nodig?
- Kan ik het lenen?’
Tot slot: welke ruimte(s) pak je het best eerst aan?
‘Dat is heel persoonlijk, maar vaak is de keuken een goede plaats om mee te beginnen, omdat je daar dagelijks veel tijd doorbrengt. Zorg dat alle kasten en de koelkast goed geordend zijn, zodat iedereen alles weet staan en mee de boodschappen kan uitladen. De kleerkast is ook een quick win, want daarvoor moet je meestal slechts één dag goed doorwerken en je hebt er iedere dag opnieuw plezier van.
Niet te vergeten: je mailbox en (digitale) administratie is ook iets belangrijks om aan te pakken en geeft instant bevrediging. Als je daar een dagje aan doorwerkt, is alles opgekuist en heb je veel meer rust in je hoofd.’
Meer lezen?
Opruimcoach Nele Colle schreef het boek JOMO! The Joy Of Missing Out. ‘Rust in je huis, evenwicht in je leven, ruimte in je hoofd’. Daarin vind je een heleboel tips om je huis op orde te krijgen en meer ruimte te krijgen in je hoofd.
Tekst: Charlotte De Loose, met dank aan opruimcoach Nele Colle en klinisch psycholoog Laura Antonacci
Lees ook:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
