'Door bij jezelf enkel waar te nemen wat niet voldoende is, creëer je automatisch een laag zelfbeeld voor jezelf.'
Marcel is perfectionismecoach: ‘Perfectionisme belet je om gelukkig te zijn’
We hebben het allemaal wel een beetje in ons, die nood om alles goed – of zelfs foutloos – te doen. Maar volgens perfectionismecoach Marcel Hendrickx (71) is er ook een directe link tussen perfectionisme en jezelf niet graag kunnen zien. De impact van perfectionisme op onze prestatiegerichte maatschappij zou zelfs zo groot zijn, dat je er fysiek ziek van kan worden of een burn-out kan oplopen. Marcel maakte het zelf mee en wil mensen begeleiden naar een gelukkiger leven.
Al twintig jaar is Marcel trainer en perfectionismecoach bij Het Ontwikkelingsinstituut in Hove, waar ze verschillende cursussen en opleidingen aanbieden voor persoonlijke groei en zelfontwikkeling. Wij spraken met hem over perfectionisme en hoe die in de weg kan staan van zelfliefde.
Ziek
Sommigen zien het als een positieve eigenschap, Marcel ziet het eerder als een patroon dat heel wat problemen kan veroorzaken. ‘Perfectionisme belet zoveel mensen om gelukkig te zijn. Het maakt sommigen zelfs ziek.’ Hoe dan? ‘Perfectionisme zorgt voor continue stress, waardoor de chemie in je lichaam verstoord wordt. Het zijn dan de plekken die zwakker zijn in je lichaam, waar de stress zich vastzet’, legt hij uit.
Perfectionisme zorgt voor continue stress, waardoor de chemie in je lichaam verstoord wordt.
Volgens Marcel kan dat zich op verschillende manieren uiten zoals in maagklachten of nierproblemen. Maar het kan ook heel ernstig worden. ‘Persoonlijk heb ik door mijn perfectionisme tweemaal een hartinfarct gekregen.‘ Gelukkig hoeft het lang niet zo ver te komen, als we ons bewust worden van die continue stress en manieren vinden om die ook weer te doen verdwijnen.
Kenmerken
Er zijn bepaalde kenmerken die eigen zijn aan mensen die perfectionistisch zijn. ‘Jezelf wegcijferen, voor anderen zorgen, conflicten vermijden, geen nee durven zeggen, een hoge lat leggen voor anderen én jezelf, continu op zoek gaan naar verbetering...‘, somt Marcel op. ‘Dat zijn allemaal kenmerken die wijzen op perfectionisme.’
Door bij jezelf enkel waar te nemen wat niet voldoende is, creëer je automatisch een laag zelfbeeld voor jezelf.
En dan is er ook zoiets als mismatchen: ‘Dat is enkel waarnemen wat in jouw ogen niet oké of onvoldoende is. Dat gaat dan over je uiterlijk, je werk of wie je bent als persoon, maar daardoor laat je je sterke eigenschappen links liggen en creëer je automatisch een laag zelfbeeld voor jezelf‘, waarschuwt hij.
Gevaarlijke gevolgen
Het herkennen is een ding, maar we moeten het natuurlijk ook trachten onder controle te krijgen, want perfectionisme kan gevaarlijke gevolgen hebben waar we toch waakzaam voor moeten zijn. ‘Blijven doorgaan en niet opgeven is de rode loper naar een burn-out‘, aldus Marcel. ‘Je eigen grenzen niet respecteren in combinatie met een sterke controledrang, dat is perfectionisme en dat is de reden dat mensen een burn-out krijgen.’
Om te begrijpen waar die controledwang en dat perfectionisme vandaan komen, moeten we volgens Marcel terug naar onze kindertijd. Want dat is wanneer perfectionisme vaak de kop opsteekt: ‘We komen op de wereld als een “vrij kind”. We zijn creatief, spontaan, zelfzeker, gevoelig... Maar naarmate we opgroeien, gaan we ons aanpassen aan de maatschappij aangezien onze vrije eigenschappen niet overal bijpassen of welkom zijn. Dat is oké, maar we hebben naast ons denkwerk en ons rationele brein ook ons gevoel en ons “vrije kind” nodig.’
In ons onderwijs wordt er te weinig aandacht besteed aan het welzijn van de kinderen.
En dat begint al op de schoolbanken. ‘Als je kijkt naar ons onderwijssysteem, dat is bijna wraakroepend. Naar mijn mening wordt er te weinig aandacht besteed aan het welzijn van de kinderen en te veel aan de hoeveelheid kennis die ze moeten opnemen‘, legt hij uit. ‘Want door ons denken de bovenhand te laten nemen van ons voelen, creëer je een onevenwicht. In ons gevoel zit kwetsbaarheid, maar ook kracht. De kracht van verbeelding, zelfvertrouwen en zelfliefde.’ En dat zijn belangrijke eigenschappen voor onze ontwikkeling.
Kuddedieren
Voor Marcel is het dus een kwestie van balans, zodat ons denken en voelen beter kunnen samenwerken – zoals het volgens hem altijd de bedoeling was. Want met denken alleen wakkeren we onze angst voor uitsluiting aan en gaan we op zoek naar bevestiging. ‘De mens is een kuddedier’, aldus Marcel. ‘Het ergste wat ons kan overkomen, is niet in de groep opgenomen worden. En die universele, diepgewortelde angst is wat zorgt dat perfectionisme begint door te komen.’
Jezelf graag zien is de eerste stap naar alles.
Jezelf graag leren zien begint dus bij het loslaten van perfectie, accepteren wie je bent en je eigen plek durven innemen in de maatschappij. ‘Velen hebben werk aan de winkel, maar zelfliefde is de eerste stap naar alles‘, besluit Marcel. ‘Dus spreek geregeld uit dat je genoeg bent en dat je jezelf graag ziet – desnoods in de spiegel van de badkamer – en je zal zien dat er verandering zal komen. In het begin voelt dat onwennig, want je werkt aan een nieuwe liefdesrelatie met jezelf. Maar jezelf bevrijden van perfectionisme is zo belangrijk.’
Wil je meer weten over perfectionisme en bevestigingsdrang? Lees ‘Zeg me dat ik oké ben’, het boek dat Marcel volledig aan het thema wijdde en die je online kan bestellen.
Lees ook:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
