14. Je psycholoog vergeet steeds wat je vertelt.
21 red flags waarvoor je moet uitkijken bij je psycholoog
Dat je psycholoog je een veilig gevoel moet bieden lijkt vanzelfsprekend te zijn. Toch is dat in de praktijk niet altijd het geval. Kaatje Vandevelde, klinisch psycholoog, EFT en EMDR therapeut van praktijk Agapei benoemt 21 red flags waar jij het best voor uitkijkt bij je psycholoog.
Tekst: Aylin Koksal voor Knack
‘Volg je intuïtie’, het is een zin die we allemaal wel kennen. Toch schenken we er geen aandacht aan als iets niet helemaal lekker aanvoelt. Je therapeut die vaak te laat komt, je dingen probeert te verkopen die je niet wilt, kritiek op je uit zonder gêne of je zelfs dubieuze therapie-methodes aansmeert: het is soms moeilijk te oordelen wat wel en niet acceptabel is.
‘Om dan nog maar te zwijgen over de wildgroei aan dubieuze coaches – en ja, zelfs kwakzalvers – die eropuit zijn om mensen af te troggelen’, zegt klinisch psycholoog Kaatje Vandevelde. Daarom schreef ze een post met 21 red flags om je te behoeden van slechte therapie.
Je psycholoog lijkt losjes met beroepsgeheim om te springen.
Je psycholoog komt vaak te laat.
Het kan eens gebeuren dat je psycholoog een paar minuten te laat komt. Dat op zich is geen rode vlag. Maar komt dit regelmatig voor, dan mag je ervan uitgaan dat dat geen professioneel gedrag is.
Je afspraak varieert in de sessieduur: soms lang, soms kort.
Als je de ene keer 30 minuten op gesprek bent, en de volgende 60: dan creëer je bijna iets voorwaardelijk. Alsof je alleen een uitgebreide sessie ‘verdient’ als je huilt, maar niet als je gewoon goed in je vel zit. Dat kan echt niet de bedoeling zijn; elke cliënt hoort een gestructureerde therapie te krijgen.
Je psycholoog kan je niet met een bepaalde frequentie zien.
Soms zit er een korte tijd tussen je sessies, soms veel te lang.
Je psycholoog praat vaak over zichzelf.
Het is gebruikelijk dat een psycholoog over zichzelf praat als het een zelfonthulling is en relevant is voor je proces. In alle andere gevallen is dat een red flag!
Je psycholoog doet transfobe, homofobe of racistische uitspraken.
Je psycholoog lijkt bepaalde zaken van je goed- of af te keuren.
Je kan je eigen overtuigingen tussen haakjes zetten, want je eigen voorkeuren doen er niet toe, mogen geen impact op je werk hebben.
Je psycholoog garandeert of belooft je een zeker succes.
Je psycholoog kan enkel een middelenverbintenis aangaan en dus geen resultaatsverbintenis. Dit betekent dat hij naar best vermogen handelt, maar het resultaat niet kan garanderen.
Je psycholoog geeft je een ongemakkelijk of onveilig gevoel.
Je psycholoog legt alles bij jou en kijkt niet naar diens eigen aandeel.
Je psycholoog deed geen langdurige (meerjarige!) opleidingen.
Je psycholoog maakt ongepaste complimenten.
Toenaderingen met seksuele connotatie of seksueel karakter en seksuele betrekkingen tussen de psycholoog en zijn cliënt of proefpersoon zijn ten strengste verboden.
Je psycholoog raakt je aan wanneer je dit niet fijn vindt.
Je psycholoog vergeet steeds wat je vertelt.
Je psycholoog doet aan belangenvermenging.
Therapeuten moeten zich ver houden van belangenverstrengeling. Het kan zijn dat je een fantastische bakker bent, maar het is absoluut niet de bedoeling dat je je cliënten brood of gebak gaat verkopen. Dat is simpelweg verboden. Dit geldt ook in de andere richting: als je cliënt een geweldige architect is, mag je hier ook geen beroep op doen, dan is dit namelijk geen zuiver therapeutische relatie meer. Dus op geen enkele andere manier, mag er belangenvermening zijn.
Je psycholoog kan je niet uitleggen wat je waarom doet.
Een therapeut hanteert een bepaalde therapeutische methode, stelt samen met jouw bepaalde doelen op en komt met jou overeen via welke taken of manieren dit zal gebeuren. Je hebt hier als cliënt niet alleen inspraak in, maar ook echt het recht om geïnformeerd te worden over wat er precies waarom in de gesprekken gebeurt. Bijvoorbeeld: een gesprek met een lege denkbeeldige stoel kan helpen om onverwerkte zaken een plek te geven. Als je je cliënt echter niet uitlegt waarom je dit doet, kan het alleen maar bizar lijken en weerstand opleveren. Informed consent!
Je psycholoog laat de sessie onderbreken voor iets als een telefoon.
Je psycholoog komt met ongenuanceerde oneliners of claims.
Je psycholoog heeft ‘expertise’ in alles.
Je psycholoog lijkt niet écht naar je te luisteren of begrijpt je niet.
Je hebt het gevoel dat je jezelf steeds maar weer moet uitleggen.
Je psycholoog staat niet open voor je feedback.
(Niet zo) deontologische code
‘Als psycholoog zijn we strikt gebonden aan de gedragscodes die vastgelegd zijn in onze deontologische code’, zegt Vandevelde. ‘Dankzij deze gedragsregels of gedragscode zijn cliënten van psychologen beter beschermd voor handelingen die niet thuishoren binnen een therapeutische relatie. Een van die heel evidente regels is dat psychologen beroepsgeheim hebben.
Maar toch komt het voor dat sommige psychologen hier wat losjes mee omgaan. Onlangs getuigde iemand dat zijn therapeut middenin een sessie zijn gsm opnam, en na het gesprek tegen zijn hem ventileerde over de andere cliënt. Dat slaat natuurlijk nergens op: dan heb je geen professionele houding en maak je niet één, maar meerdere grove beroepsfouten.’
Psychologen die zich schuldig maken aan dergelijke ernstige fouten, kunnen serieuze gevolgen ondervinden (en in het ergste geval zelfs hun erkenningsnummer kwijtspelen). Zogenaamde coaches daarentegen niet. Zij hoeven zich niet aan de deontologische code te houden, en kunnen niet op de vingers getikt worden als ze de regels schenden. In ons land is het aantal mensen dat zichzelf “coach” noemt in twee jaar tijd verdubbeld.
‘Ik zie met lede ogen de wildgroei aan nonsens-therapieën op sociale media. Vaak worden die aangeboden door coaches’, zegt Vandevelde. Zo zijn biotensors, een meetinstrument dat op een toverstaf lijkt, de nieuwste rage. Huis-tuin-keuken psychologen op sociale media claimen dat ze via biotensors-trillingen je onderbewustzijn kunnen bereiken. ‘Dat is je reinste onzin natuurlijk’, zegt Vandevelde. ‘Het is pure kwakzalverij. En dat geldt ook voor coaches die met tarotkaarten of pendels werken, geen van die methodes zijn wetenschappelijk onderbouwd.’
Van rouwconsulenten tot familieopstellingen
Ook therapeutische methodes met een minder zweverige reputatie zijn niet zo onschuldig als ze lijken. ‘Het belang van ervaringsdeskundigen mag niet onderschat worden, máár mensen moeten weten tot waar hun expertise reikt en wie ze dus niet kunnen verder helpen’, zegt Vandevelde. ‘Het probleem is dat veel coaches een opleiding van drie dagen volgen en zichzelf daarna expert noemen. Zo werkt dat niet’, zegt Vandevelde. Als je dat vergelijkt met een klinisch psycholoog: die opleiding duurt 5 jaar en daarna nog eens 4 jaar tot psychotherapeut.’
‘Een schoolvoorbeeld daarvan zijn zogenaamde “rouwexperts”: dat zijn vaak mensen die zelf een rouwproces hebben meegemaakt, maar een degelijke achtergrond missen in de psychologie. Ze kunnen vaak zelfs het onderscheid tussen rouw en trauma niet goed maken. En als zij de verkeerde aanpak kiezen of de situatie van hun cliënt verkeerd inschatten, kan dit het rouwproces van de cliënt net veel erger maken.’
Luister naar je intuïtie. Als je twijfels hebt over de therapeut, bespreek deze dan. En als het nodig is, zoek dan naar een andere.
Zelfs als je nieuwsgierig bent naar therapieën zoals familieopstellingen – waarbij je symbolisch je familie met vreemden nabootst – moet je weten dat deze methode geen bijval krijgt uit wetenschappelijke hoek. Wie deze methode aanbiedt, heeft bovendien vaak geen achtergrond in therapie. ‘Dus voordat je in zee gaat met een therapeut, coach of psycholoog, is het slim om te checken of ze wel de juiste opleiding hebben genoten’, zegt Vandevelde.
‘Let vooral op mensen die beweren een soort “experts” te zijn na het volgen van korte, snelle cursussen. Dat soort claims zijn vaak een teken aan de wand dat je beter een andere richting kunt kiezen. Ook het opleidingsinstituut zegt vaak al veel. Gaat het om een postgraduaat aan een universiteit in ons land, zit je vaak wél goed.’
Rode vlaggen!
Dat de zoektocht naar een goede psycholoog voor velen een lijdensweg is, is geweten. De wildgroei aan coaches en niet-onderbouwde methodes maakt die zoektocht alleen maar lastiger. Stel je voor dat je aanvankelijk een klik voelt met je psycholoog, therapeut of coach, maar later een ongemakkelijk gevoel krijgt. Misschien maakt je therapeut ongenuanceerde beweringen of doet hij/zij vreemde uitspraken. Hoe kun je de waarschuwingssignalen herkennen? ‘Luister naar je intuïtie. Als je twijfels hebt over de therapeut, bespreek deze dit dan met hem. En als het nodig is, zoek dan naar een andere psycholoog.’ Met deze waarschuwingssignalen ben je alvast verwittigd.
Lees ook:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
