Redactrice Arkasha zocht het uit met de hulp van ‘Blind Getrouwd’-relatietherapeut Sarah Hertens.
Therapie met je bestie: is dat zinvol voor je vriendschap?
In therapie gaan is vandaag gelukkig geen taboe meer. Alleen in de relaties met je vrienden lijkt therapie nog onontgonnen terrein. Maar hoe komt dat? En vooral: wat kan het betekenen om een keertje op die sofa te gaan liggen met je bff?
Ik ben een dertiger met een voltijdse job, een verbouwing en een relatie. Mijn vrienden en vriendinnen ook. En daarbovenop hebben ze vaak nog een of meerdere kinderen. Vroeger troffen we elkaar vanzelfsprekend tijdens de speeltijd op school, op zaterdag in de danszaal, op de klapstoeltjes in de aula of tijdens een feestje in het weekend, maar nu die omkadering er niet meer is (en al die verantwoordelijkheden wel), wordt het een uitdaging om elkaar te blijven zien.
Veranderende tijden zorgen ook voor een veranderende dynamiek. Want de ene vriendin neemt altijd het initiatief, terwijl de andere altijd last minute afzegt. Die ene vriend brengt de groep altijd samen, terwijl de andere zelfs geen “Gelukkige verjaardag” meer stuurt. Liefde is een werkwoord, maar vriendschap blijkt dat ook.
Hoe zorg je ervoor dat je ook met je vrienden een gezonde relatie hebt? En als het zinvol is om met je partner aan de relatie te werken, waarom dan niet met een vriend(in)? Kan je ook met je besties naar de psycholoog? Ik dook in het thema met relatietherapeut en psychologe Sarah Hertens, die je ongetwijfeld kent uit ‘Blind Getrouwd’.
Hoe belangrijk is het thema vriendschap in jouw praktijk? Komt het vaak aan bod in gesprekken?
‘Absoluut. Het thema vriendschap wordt alsmaar belangrijker. Dat heeft ermee te maken dat er steeds meer singles zijn voor wie vriendschap erg belangrijk is. Dat geldt trouwens ook voor mensen die moeilijke familierelaties hebben, zij noemen hun vrienden niet voor niks hun self chosen family. Vriendschap komt alleszins vaak aan bod in therapiesessies, zowel bij individuele sessies als in relatietherapie, wanneer het niet klikt tussen je partner en je vrienden, bijvoorbeeld, of wanneer je graag alles deelt met je vriendinnen, terwijl je partner meer op privacy gesteld is.’
Welke thema’s over vriendschap zie je vaker terugkomen?
‘Jaloezie komt vaker aan bod. Zoals een cliënt die een beste vriendin heeft die succesvoller lijkt en meer kansen krijgt en bij wie mijn cliënt zich dan een beetje minderwaardig voelt. Hij/zij/die voelt dan concurrentie, terwijl de vriend(in) in kwestie dat wellicht niet zo ziet.
Ik heb ook een vrouw opgevolgd die haar vriendin meenam naar de therapie, in een heel specifieke situatie. Ze had net een moeilijke relatiebreuk achter de rug. Haar beste vriendin heeft nadien een korte relatie gehad met haar ex-partner. Dat voorval ondermijnde hun vriendschap. De eerste vriendin voelde zich verraden. Toch wilde ze bevriend blijven, want hun vriendschap ging al langer mee dan dat die relatie met haar ex had geduurd. Eerst durfde de tweede vriendin niet te vertellen waarom zij iets met de ex van haar vriendin had gehad, omdat ze haar niet nog harder wilde kwetsen. Het feit dat zij die gevoelens allemaal hebben kunnen uitspreken met een bemiddelaar erbij, betekende veel voor hen. Ze hebben drie sessies bij mij gevolgd. Alles werd op tafel gelegd, en dat is ook positief geëindigd.
Je partner kan en hoeft ook niet al je noden in te vullen.
Nog een thema dat vaker aan bod komt, is dat vriendschappen verwateren of dat de intensiteit verandert. Tijdens je schooljaren deel je lief en leed en in je studententijd zit je constant bij elkaar, maar wanneer je naar een andere stad verhuist, een partner en vast werk krijgt, en ook wanneer er een huis en een kind komen, veranderen de prioriteiten en verwateren sommige vriendschappen. Personen zonder relatie voelen zich dan vaker door hun vrienden afgewezen en in de steek gelaten, ook al begrijpen ze wel dat de levens van hun vrienden veranderen.
Toch zou ik ook tegen de persoon met partner willen zeggen: het blijft belangrijk om te investeren in vriendschappen, ook na je dertigste, want vrienden zijn een heel belangrijk opvangnet: bij een relatiebreuk, maar ook gewoon bij moeilijke momenten in het leven. Vrienden leveren je veel op en je partner kan en hoeft ook niet al je noden in te vullen. Vrienden kunnen je veel positieve energie geven. Je kan bij hen ventileren, ook over je partner, en bij vriendinnen of vrienden kan je ook net die fijne vrouwelijke of mannelijke energie opzoeken.’
Het blijft belangrijk om te investeren in vriendschappen, ook na je dertigste, want vrienden zijn een heel belangrijk opvangnet.
Hoe zou je zo’n vriendschapsrelatie vergelijken met een liefdesrelatie?
‘Het verschil zit in de exclusiviteit. Met een partner word je vaker geacht exclusief te zijn, maar je hebt meerdere vrienden: een vriend(in) met wie je op stap gaat, iemand met wie je gaat shoppen, iemand bij wie je ventileert... Vriendschappen zijn meer voorwaardelijk; vrienden die komen en gaan, terwijl je met een partner een leven uitbouwt. We zijn trouwens vaak minder streng voor onze vrienden. “Ach, die is zo”, zeggen we wanneer iemand altijd te laat komt. Onze partner proberen we meer te kneden (lacht). Toch zijn er ook veel gelijkenissen: vrienden zijn mensen bij wie je – normaal gezien – jezelf kan zijn en die je aanvaarden zoals je bent.
Liefde is een werkwoord, terwijl het bij vrienden meer vanzelf moet gaan?
‘Eigenlijk merk ik vaak het tegenovergestelde. Als de vrienden komen eten, doen mensen moeite om er goed uit te zien en op te ruimen. Soms investeren we net meer in sociale contacten dan in onze partner. Bij die laatste kruipen we al sneller in een onesie met een dekentje in de zetel. Maar je partner wil natuurlijk ook graag de leuke, aantrekkelijke persoon zien die je vrienden te zien krijgen.’
Wat doe je als het al een tijdje minder goed gaat in een vriendschap, maar je die niet kwijt wil?
‘Je moet je afvragen wat daarvan de reden is. Heeft het te maken met fysieke afstand? Is er iets gezegd wat verkeerd is binnengekomen? Mijn eerste reactie luidt: praat het uit. Wees open over wat het met je doet en vul het ook niet in voor de ander, want misschien heb je het verkeerd begrepen. Reik de hand uit, maar durf ook in de spiegel te kijken en vraag je af of je niet iets in stand houdt waar niemand energie uit haalt.
Tijdens corona hebben heel wat mensen zich de vraag gesteld welke vrienden ze nu echt hebben gemist. Ze maakten schoon schip, want vriendschap mag niet als een verplichting aanvoelen. In mijn praktijk legden sommige mensen dat op tafel: moeten we dit nog doen? Sommigen antwoordden: “We zijn te verschillend geworden, dus het heeft geen zin”, terwijl anderen met een kleiner groepje verdergingen. Bij echte vriendschappen gaat het niet om kwantiteit, wel om kwaliteit. Het kan ook voldoende zijn om vier keer per jaar af te spreken als je tussendoor de belangrijke updates naar elkaar stuurt of elkaar eens opbelt.’
Als het een tijdje minder goed gaat in een vriendschap reik de hand dan uit, maar durf ook in de spiegel te kijken en vraag je af of je niet iets in stand houdt waar niemand energie uit haalt.
Raad je aan om dingen die je in de weg zitten uit te spreken?
‘Zeker. Bij zo’n gesprek geldt hetzelfde als bij gesprekken in partnerrelaties: gebruik verbindende communicatie. Waarbij je vertrekt vanuit de ik-boodschap en de ander niks verwijt, maar wel je kwetsbaarheid toont en vertelt wat de situatie met jou doet. Je zegt ook wat je verwacht en nodig hebt. Als je bijvoorbeeld jaloers bent, kan je aanbrengen dat het succes van je vriend(in) iets met je doet, maar dat je ook op zoek wil naar oplossingen.’
Wat als je een vriendin hebt die je nog wel wil blijven zien, maar die zelf weinig initiatief neemt?
‘Ik denk dat het belangrijk is om ook dat te benoemen. “Het komt bij mij over alsof je weinig initiatief neemt, hoe komt dat?” bijvoorbeeld. Soms is het een indirect signaal om niet af te spreken, maar het kan ook de gewoonte zijn dat jij het altijd regelt. Een oplossing kan zijn om af te spreken dat jij de ene keer iets organiseert en de andere keer de ander. Het kan natuurlijk ook een signaal zijn dat het niet meer hoeft. Maar dan is het ook beter dat die confrontatie er op een bepaald moment is.’
Wat als je voelt dat je zelf meer geeft dan de ander? Dat er een disbalans is? Hoe breng je dat aan?
‘Ook hier is het belangrijk om te benoemen wat je dan precies verwacht. Je kan dan bijvoorbeeld zeggen: “Als we afspreken, heb ik het gevoel dat het vaak over jou gaat.” Dat komt bij de ander wel binnen, dus spreek ook uit wat je verwacht en hoe je die balans wil herstellen. Het is ook vaak zo dat je het gedrag van de ander versterkt. Door bijvoorbeeld de hele tijd vragen te stellen, in de hoop dat er een vraag terug komt. Als je een dynamiek op tafel legt, wordt het een uitdaging waar je oplossingen voor moet zoeken.’
En wat als je gedumpt wordt door een vriend(in), maar niet weet waarom?
‘Dat is heel pijnlijk. Na een goede vriendschap die wordt afgebroken, blijft vaak een leegte achter waar je echt om kan rouwen. Je kan de vraag stellen waarom het is gebeurd, maar het is niet zeker dat je een antwoord krijgt. Dat kan soms zelfs traumatisch zijn. Je mag natuurlijk vragen waarom het zo gelopen is, want bij elke afwijzing – of het nu gaat om een relatie, een sollicitatie of de afwijzing van een vriendschap – kan het antwoord op die vraag een eyeopener zijn.’
Na een goede vriendschap die wordt afgebroken, blijft vaak een leegte achter waar je echt om kan rouwen.
Wanneer is het nuttig om de stap naar een therapeut te zetten?
‘Je moet je afvragen hoe belangrijk de vriendschap voor je is, want het is niet abnormaal dat vrienden komen en gaan. Dat mag ook. Naar een therapeut gaan lijkt me aangewezen als het gaat om een waardevolle vriendschap die je niet kwijt wil, maar je ergens niet uit raakt of iets niet durft te bespreken. Dan kan het nuttig zijn om een neutrale buitenstaander te hebben, die een andere kijk biedt en begrijpt welke dynamiek er speelt. Bij een therapeut krijg je ook handvaten om ergens uit te raken.’
Tekst: Arkasha Keysers, met dank aan relatietherapeut, psycholoog en ‘Blind Getrouwd’-expert Sarah Hertens
Lees ook:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
