Minder stress, meer geluk en een betere nachtrust. Als we de wetenschappelijke onderzoeken mogen geloven, is dankbaarheid dé manier om rust in je hoofd te krijgen. Maar hoe word je dankbaarder?
Dat ik de meeste planten in mijn appartement in leven kan houden. Dat mijn ouders me niet Bryan of Keano doopten. Dat Koen Crucke een Instagramprofiel heeft. Dat er chocolade met karamel en zeezout bestaat. Dat ik nog nooit verplicht werd om een concert vanNiels Destadsbader bij te wonen. En dat jij toch alvast tot hier mijn tekst bent blijven lezen.
Als je er enkele minuten over nadenkt, zijn er al snel verschillende dingen die je kan opnoemen om dankbaar voor te zijn. Om het met de woorden van Ingeborg te zeggen: gratitude is all around me. Het probleem is dat we daar niet vaak genoeg bij stilstaan. We zeggen ‘merci’ of ‘bedankt’ op automatische piloot, zelfs wanneer we eigenlijk niet gevraagd hadden om de minutenlange uitleg van een verkoper of om dat tweede bord koriander/zeep dat je schoonmoeder je voorschotelt.
Mensen die bewust bezig zijn met dankbaarheid, staan positiever in het leven.
In tegenstelling tot die geforceerde dankjewels uit beleefdheid, blijkt oprechte dankbaarheid tal van voordelen te hebben. ‘Mensen die bewust bezig zijn met dankbaarheid, staan in het algemeen positiever in het leven’, knikt de Nederlandse dr. Lilian Jans-Beken, psycholoog en expert in dankbaarheid. Met haar boek Een zoektocht naar dankbaarheid wil ze het thema weer bewust onder de aandacht brengen. ‘Dankbaarheid is de emotie die we ervaren wanneer we beseffen dat we iets hebben gekregen waar we op dat moment behoefte aan hadden.’ In tijden waarin mensen massaal mediteren of andere geestelijke lapmiddeltjes opzoeken om zich beter te voelen, heeft het bewust herkauwen van momenten van voldoening een heilzaam effect op lichaam en geest. Minder stress, een betere slaap en een betere gezondheid worden in tal van wetenschappelijke onderzoeken beloofd. Maar hoe zit dat juist?
Dankjewel voor het slapen
Dat dankbare mensen minder snel last ondervinden van een burn-out, hoort Jans-Beken niet graag. ‘Het insinueert dat het min of meer je eigen schuld is als je een burn-out oploopt, en dat klopt niet’, zegt ze. ‘Wel is het bewezen dat dankbaarheid je stressniveau verlaagt. In principe is het een verhaal van coping en company, oftewel veerkracht en vriendschap.
Dankbaarheid helpt je een overzicht te maken van de mooie dingen in je leven, zodat je je niet verliest in eventuele nare dingen die je overkomen. Met andere woorden: het zorgt voor een bepaalde rust, en die rust zorgt op zijn beurt weer voor een betere slaap. Heel wat mensen liggen in bed te piekeren over wat er die dag allemaal is gebeurd of wat nog komen gaat. Op die manier kan je niet rustig in slaap vallen. Door te overlopen waar je die dag dankbaar voor bent, word je automatisch rustiger en val je makkelijker in slaap.’
Dankbaarheid verlaagt je stressniveau en zorgt voor een bepaalde rust.
Volgens een Amerikaans onderzoek uit 2007 zou een dankbaar leven ook gepaard gaan met een minder materialistische visie op het leven. Doordat je je beter in je vel zou voelen omdat je gelukkig bent met wat je hebt, zou je minder behoefte hebben aan het aanschaffen van nieuwe dingen. ‘Je hebt niet langer de intentie om spullen te kopen’, bevestigt de expert. ‘Dankbaarheid en materialisme zijn twee zaken die niet samengaan. Als je het gevoel hebt dat je niet voorzien bent in je behoeften, ervaar je stress. Door dankbaar te zijn, vind je die rust weer, en dat heeft uiteraard gevolgen voor je geluk.’
De kip of het ei
Ook een betere gezondheid wordt in verschillende studies gelinkt aan een juiste dosis oprechte dank. Het zou chronische ziektes voorkomen en zou mensen ook sneller hulp doen zoeken bij gezondheidsperikelen. Al heeft dr. Jans-Beken daar haar twijfels over. ‘Het is een beetje een kip-of-eiverhaal, vind ik. Zijn dankbare mensen gezonder, of zijn gezonde mensen dankbaarder? Ik ken heel wat chronisch zieke mensen die ook erg dankbaar kunnen zijn, dus ik vraag me af of dat verband wel klopt. Uiteindelijk doet je lichaam wat het wil. Ik denk niet dat dankbaarheid bijvoorbeeld kanker kan voorkomen.’
Waar ze het wel mee eens is, zijn de onderzoeken die de invloed van dankbaarheid op relaties benadrukken. ‘In de realiteit nemen we mensen te snel voor lief en vinden ze die vanzelfsprekend. Dat is compleet onterecht. Als je in staat bent om mensen die je vooruithelpen in het leven, steeds oprecht te bedanken, geef je niet enkel de ander, maar ook jezelf een goed gevoel. Het zorgt voor een onbewuste wederkerigheid van elkaar helpen en ondersteunen. We hebben nu eenmaal veel behoefte aan andere mensen. Dankbaarheid zorgt ervoor dat onze banden onderling versterken. Zeker in liefdesrelaties helpt die om beter met je partner te connecteren.’
Het is even belangrijk om dankbaarheid te uiten als om die zelf te ervaren. Benadruk hoe blij iets je maakt.
Die theorie linkt Jans-Beken ook aan goed werkende bedrijfsculturen. ‘In geen van de onderzoeken over factoren waar werknemers belang aan hechten, eindigen salaris en bonussen boven aan het lijstje. In de eerste plaats willen we waardering krijgen voor onze inzet op het werk. Als je leidinggevende die kan uiten, zorgt dat voor een positieve sfeer op de werkvloer en worden werknemers ook gestimuleerd om verder hun best te blijven doen.’
‘Iedereen kan werken aan de manier waarop hij of zij dankbaarheid omarmt’, besluit de expert. ‘Zelfs mensen die in eerste instantie beweren dat het niets voor hen is, kunnen dat. Hen zou ik het nog het meest aanraden, want je hebt dan net veel ruimte voor verbetering. Ik hoor van veel mensen die het probeerden, dat ze een duidelijk verschil ervoeren. Je laat sneller dingen los en ziet lichtpuntjes waar je die vroeger niet zou zien.’
Lees ook:
