Stel: je beste vriend(in), lief of zus steekt een dolk in je rug. Wat doe je dan? Die persoon voorgoed uit je leven bannen? Of is het mogelijk om het verraad te boven te komen en jullie relatie een tweede kans te geven? Wij vroegen het aan de psycholoog!
‘Het fundament van alle menselijke relaties is gestaafd op veiligheid en vertrouwen’, zegt psycholoog en systeemtherapeut Dorien Vander Trappen. ‘Als een dierbare een dolk in je rug steekt, worden die twee basisregels volledig geschonden. Mensen die met verraad te maken krijgen, worden emotioneel overspoeld. Ze zijn boos, verdrietig, teleurgesteld – allemaal samen of emotie per emotie. Verraad zorgt er vooral voor dat ze in eerste instantie zichzelf in vraag gaan stellen, want emoties en gedachten gaan hand in hand. De impact van verraad is niet min: het kan iemand tot in zijn kern raken. Wie zoiets meemaakt, zal zich minder of zelfs niet meer openstellen tegenover anderen. Ze zullen voortdurend alert zijn, zodat hun vertrouwen niet opnieuw misbruikt wordt. Bovendien worden ze wantrouwig en gaan ze constant op zoek naar een verborgen agenda.’
Kan je verraad te boven komen?
‘Het zal altijd een kwetsbare plek blijven. Bij het aangaan van nieuwe relaties word je op de proef gesteld. Dan is het belangrijk dat degene die het verraad meemaakte goed voor zichzelf zorgt, zodat die veiligheid en vertrouwen bij zichzelf kan terugvinden. Anderzijds is het cruciaal om de stukgelopen relatie in zijn totaliteit te bekijken, want voor het vertrouwen werd gebroken, zat die band wel goed en waren er waardevolle momenten. Als je bijvoorbeeld tijdens je zwangerschap wordt bedrogen, mogen we toch veronderstellen dat er een positieve aanloop tot die zwangerschap was. Dat zijn zaken die we niet uit het oog mogen verliezen. Als je door een goede vriendin verraden wordt, was er voorheen een zekere connectie, want anders was er nooit een vriendschap ontstaan. Kortom: we mogen niet uitsluitend op het verraad focussen, maar moeten ook kijken naar de kwaliteit van de relatie.’
Is beschadigd vertrouwen enigszins te herstellen?
‘Niets is onmogelijk, al moet de veiligheid hervonden worden. Zowel bij nieuwe als bij bestaande relaties is het dan belangrijk dat je je opnieuw durft open te stellen. Herstel kost enorm veel tijd en moeite. Het moet ook stapsgewijs gebeuren. Bovendien hangt veel af van hoe sterk jullie relatie aanvankelijk was en wat jullie vandaag nog (ver)bindt. Als je door je partner verraden werd en jullie samen een kind hebben, is er een onuitwisbare verbinding en kan men proberen de relatie nog enige vorm van betekenis te geven. Natuurlijk zal het nooit meer worden zoals voorheen, hoe graag je dat misschien ook wil. Het is essentieel dat men afstand neemt en het verraad een plaats probeert te geven, zodat je emotioneel en mentaal opnieuw een evenwicht vindt. Zonder verwerking kan er immers nooit sprake zijn van herstel, en verwerken doet elk individu op zijn eigen tempo en persoonlijke manier.’
Hoe kan je iemands vertrouwen terugwinnen?
‘Geef degene die het verraad meemaakte de nodige tijd om het verwerkingsproces door te maken. Kom niet meteen met allerlei verklaringen, theorieën of excuses, want daar heeft de persoon die je kwetste geen boodschap aan. Als je kan erkennen dat er daadwerkelijk sprake is van verraad én je jezelf op emotioneel niveau kan verplaatsen in hoe dat voor die persoon voelt, kan een eerste stap worden gezet en kan je eventueel nagaan wat er nog overblijft van jullie relatie. Wie het herstelproces aangaat, heeft de neiging om verschillende redenen te geven omdat de andere partij meestal met de waarom-vraag achterblijft. Weet dat zoiets altijd in een dood spoor eindigt, net omdat die “waarom” geen exacte wetenschap is. Maar als je erkenning geeft en toegeeft dat je een gigantische fout hebt begaan, is dat een eerste stap in de goede richting. Respecteer daarbij het tempo van de ander en hou er rekening mee dat het een heel hobbelig parcours kan worden. Ga na wat er nog overblijft van jullie relatie, hoe je engagement kan tonen, wat je verwacht van elkaar en waar jullie strikte grenzen liggen.’
Lees ook:
