Psychiater Manuel Morrens duikt in de biologie en psychologie achter BDSM.
‘50 % van de Vlamingen heeft al ervaring opgedaan met BDSM’
Bondage, discipline, dominance/submission, sadism en masochism, of simpelweg BDSM. Het is een wereld die enorm tot de verbeelding spreekt, maar daar omwille van de taboes ook vaak in blijft. Tijd om die taboes (of moeten we zeggen ta-boeien?) te doorbreken. In deze aflevering: hoe is het mogelijk dat iemand kan genieten van BDSM? Psychiater en onderzoeker Manuel Morrens geeft uitleg.
‘BDSM? Dat is iets voor perverten’, ‘Het is toch niet mogelijk om pijn opwindend te vinden?’, ‘Koppels die dit met elkaar doen, zien elkaar vast niet echt graag’. De vooroordelen omtrent BDSM zijn ontelbaar. Ervaren BDSM’ers kunnen dan nog zo hard hun best doen om duidelijk te maken dat het om vertrouwen en connectie gaat, toch hebben sommige mensen nog dat extra wetenschappelijk duwtje in de rug nodig om het écht te geloven.
Manuel Morrens is hoofd van de psychiatrische dienst van het UZ Antwerpen en van de onderzoeksgroep ‘Collaborative Antwerp Psychiatric Research Initiative’ (CAPRI) aan de UAntwerpen. Hij leidt het onderzoek naar al wat te maken heeft met de biologische, psychologische en sociale factoren verbonden aan de interesse in BDSM.
BDSM is een breed begrip dat in verschillende gradaties voorkomt. De kans bestaat dus dat je het stigmatiseert, maar eigenlijk zelf ook doet.
BDSM in cijfers
- 70 % van de Vlamingen heeft ooit wel eens over BDSM gefantaseerd.
- 50 % van de Vlamingen heeft al ervaring opgedaan met BDSM.
- 15 % van de Vlamingen doet op regelmatige basis aan BDSM.
- 8 % van de Vlamingen identificeert zich als BDSM’er, dus ziet het als hun levensstijl.
- 85 % van de mensen die aan BDSM doet, doet het thuis.
- 15 % van de mensen die aan BDSM doet, doet het in een meer sociale context zoals bijvoorbeeld een club.
Waarom de taboes?
De cijfers liegen er dus niet om: veel meer mensen dan je denkt dompelen zich wel eens onder in de BDSM-sfeer. Volgens prof. dr. Morrens is het echter niet vreemd dat er nog veel stigma rond het onderwerp hangt. ‘Alles wat non-normatief is, zorgt voor taboe en stigma. Veel mensen zijn ook verkeerd of helemaal niet geïnformeerd en zien BDSM als een vorm van misbruik, of als iets wat de submissieve partner tegen zijn/haar/hun zin toelaat om de “perverse dominante partner” te bevredigen. Allemaal misconcepties natuurlijk, maar het is moeilijk om die de wereld uit te helpen. Daarnaast zien velen ook enkel de extremen, terwijl BDSM een breed begrip is dat in verschillende gradaties voorkomt. De kans bestaat dus dat je het stigmatiseert, maar eigenlijk zelf ook doet.’
Binnen het onderzoek ging de psychiater ook na hoe niet-BDSM’ers naar de kink kijken en daar kwamen enkele schokkende resultaten uit.
- 40 % vindt dat een BDSM’er niet op hun kind mag babysitten.
- 20 % – 25 % zou niet kunnen leven met het feit dat hun beste vriend(in) aan BDSM doet.
- 20 % vindt dat BDSM illegaal en strafbaar moet zijn.
De appel valt niet ver...
Als je gevoelig bent aan die vooroordelen, is de kans kleiner dat je met BDSM gaat experimenteren. Maar er zijn veel meer factoren die beïnvloeden of jij al dan niet de stap waagt, zoals je kindertijd. ‘Sommige mensen geven aan dat ze al van jongs af aan wisten dat ze geïnteresseerd waren in de dynamieken of plays die bij BDSM horen, door bijvoorbeeld cowboy en indiaantje te spelen en graag vastgebonden te worden’, aldus Morrens.
Als je ouders een relatie hadden waarin één iemand het duidelijk voor het zeggen had en de ander niet, ga je die machtsdynamiek als volwassene ook sneller nastreven in een BDSM-context.’
Ook de relatie van je ouders kan een invloed hebben op je seksuele voorkeuren. ‘Mensen die hun ouders omschrijven als kil, militair en autoritair zullen discipline sneller erotiseren. Als je ouders een relatie hadden waarin één iemand het duidelijk voor het zeggen had en de ander niet, ga je die machtsdynamiek als volwassene ook sneller nastreven in een BDSM-context.’
Nog iets wat je vaak meeneemt vanuit je kindertijd, is je hechtingsstijl. Het mag dus niet verbazen dat die ook invloed heeft op je verdere leven én seksuele voorkeuren. ‘Ondanks wat sommige mensen denken, wijst onderzoek uit dat mensen die met BDSM bezig zijn doorgaans een veilige hechtingstijl hebben. Wat niet wil zeggen dat je sowieso meer interesse hebt in kink als je veilig gehecht bent, maar het is wel duidelijk merkbaar dat die mensen gezondere relaties onderhouden. En zo’n gezonde relatie is een omgeving waarin je je sowieso veiliger zal voelen om je seksuele fantasiën uit te spreken, of zelfs in de praktijk om te zetten.’
Connecterende achtbaankink
Een gezonde relatie hebben met een partner waar je van houdt, en elkaar toch pijn doen? Dat onderdeel van BDSM-activiteiten komt doorgaans nog het vaakst in opspraak. Een mens zou intrinsiek geneigd zijn om te vluchten van pijn of gevaar, maar binnen een veilige en consensuele context kan dit opwindend en zelfs euforiserend zijn. Meer nog: BDSM’ers geven toe dat zij deze activiteiten als intiemer en connecterender ervaren dan wat wij tegenwoordig “vanilla sex” noemen.
‘We hebben bij een veertigtal koppels in een BDSM-club driemaal bloed afgenomen: voor het spel, na het spel en na de aftercare’, legt Prof. dr. Morrens uit. ‘Daaruit bleek dat pijn ervaren voor de submissieve partner en controle/macht uitoefenen voor de dominante partner, bepaalde plezierhormonen (endocannabinoïden) doet stijgen. Die hormonenboost valt te vergelijken met de rush die je krijgt van eender wat doen dat sensationeel en (een beetje gevaarlijk) is.’
Pijn ervaren voor de submissieve partner en controle/macht uitoefenen voor de dominante partner, doet bepaalde plezierhormonen (endocannabinoïden) stijgen.
Laten we even wat voorbeelden schetsen. Een karretje dat aan een duizelingwekkende snelheid door loopings raast, klinkt als een angstaanjagend vervoermiddel. Maar veilig vastgegespt in het stoeltje van een rollercoaster ervaar je die angst als plezierige spanning en kriebels in de buik. Achtervolgd worden door een bloeddorstige man met een kettingzaag is nu ook niet bepaald een sprookje… Maar de stuipen op het lijf gejaagd worden door een horrorfilm terwijl je veilig in de zetel zit, is wél leuk. ‘Beide ervaringen zijn net als BDSM gevaarlijk op een veilige manier, waardoor je plezierhormonen de lucht in gaan. Dat samen beleven, zorgt voor een speciale connectie.’ Dat verklaart dus ook meteen waarom een horrorfilm kijken zo’n geliefde date-activiteit is.
De submissieve CEO
Tussentijdse uitslag: BDSM’ers zijn vaak wél veilig gehecht, zoeken naar thrills net als bergbeklimmers of achtbaanfanaten én maken een groter deel uit van de maatschappij dan je zou denken. Toch is er nog één cliché dat we graag de wereld uit willen helpen. ‘Iets wat ik vaak hoor is dat mensen denken dat je toch echt iets traumatisch meegemaakt moet hebben om aangetrokken te zijn tot BDSM. Ik kan zeggen: dat valt veel beter mee dan je denkt. Als je aan de algemene bevolking vraagt of ze ooit een trauma hebben meegemaakt, antwoordt 16 % bevestigend. Stel je dezelfde vraag aan de BDSM-populatie, wordt dat 21 %. Dat wil zeggen dat er inderdaad een traumaverschil is van 5 %, maar dat het echt niet als dé reden aangewezen kan worden.’
Daarbij kunnen BDSM-activiteiten en dynamieken net als helend of bevrijdend worden gezien, zoals kink educator Yingjia zelf ook al vertelde in de vorige aflevering. Manuel Morrens bevestigt dit: ‘Veel mensen die in het dagelijkse leven een leidinggevende rol hebben, kunnen er net naar snakken die controle eindelijk eens los te laten. Neem bijvoorbeeld een mannelijke CEO van een groot bedrijf, die in een BDSM-context geniet van onderdanig zijn.’
Gender roles?
Wacht… een mannelijke onderdanige? Ja hoor. ‘Als je een groep van 500 BDSM’ers bekijkt, is 80 % van de mannen dan wel dominant en 80 % van de vrouwen onderdanig, maar dat wil niet zeggen dat het niet anders kan’, besluit de psychiater. Hoe het dan precies is om als vrouw niet in de voor de hand liggende submissieve rol te kruipen, zoek ik (Annelies ja, aangenaam) zelf uit. Maar daarover volgende week meer…
Lees ook:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
