'De taliban beweren dat vrouwen hun vrijheid deze keer zullen behouden, maar dat is een leugen', zegt de Afghaans-Belgische Khatera Shamal.
Afghaanse vrouwen vrezen onderdrukking: ‘Onder de taliban mag een vrouw slechts een schaduw zijn’
Twintig jaar nadat de taliban door de Amerikanen werden verdreven, heeft de terreurgroep de macht over Afghanistan terug. Vooral Afghaanse vrouwen moeten vrezen voor hun vrijheid en veiligheid. ‘De taliban wil vrouwen weer tussen vier muren steken’, vertelt de Afghaans-Belgische Khatera Shamal (26). Als sociaal professional zet Shamal zich in voor de Afghaanse gemeenschap en komt ze op voor gendergelijkheid.
Khatera was nog geen jaar oud toen haar ouders met hun kinderen wegvluchtten uit hun geboorteland Afghanistan. Het leven onder het talibanregime was te gevaarlijk geworden. Zo’n drie jaar later kwamen de Shamals in België aan. ‘Het is heel zwaar om te zien wat er in Afghanistan gebeurt, vooral voor mijn ouders’, zegt Khatera. ‘De familie van mijn mama zit nog in Kaboel. Zij is enorm aangedaan.’ Herinneringen heeft Khatera zelf niet aan dat eerste jaar in Afghanistan, wel aan de vier keer dat ze Kaboel bezocht nadat de taliban verdreven werden in 2001. ‘De laatste jaren was er een heel grote vooruitgang voor vrouwen op te merken in Afghanistan, ook al zag je dat misschien niet in de media’, vertelt ze. ‘In Herat, een van de grotere steden, is 60 % van de studenten vrouw. In Kaboel zitten vrouwen in de politiek, sport, kunst,... Zeker in de steden was er heel veel vrijheid voor de vrouw. Veel meer dan vroeger.’
Vroeger, voor de gewelddadige terreurgroep verdreven werd en zich moest terugtrekken in de woestijn. In de jaren onder het talibanregime (tussen 1996 en 2001, red.) werden vrouwen van het publieke leven weggeveegd, aldus Khatera. ‘Een vrouw mocht niet meer dan een schaduw zijn. Het was alsof ze niet bestonden. Vrouwen mochten niet alleen de straat op, enkel onder begeleiding van een man of met kinderen. Als ze op straat kwamen, moesten ze een boerka dragen. Gaan werken of studeren werd hen verboden. Je had als vrouw geen enkele bewegingsvrijheid. Nagellak, open schoenen: allemaal niet toegestaan. Vrouwen mochten niet gezien worden.’
Tactische gematigdheid
De vrees is dat de taliban willen terugkeren naar die situatie, al klinkt er een ander geluid vanuit de terreurgroep zelf. ‘Ze zeggen dat het deze keer anders zal zijn, dat het een nieuwe taliban is. Maar door de verhalen die je al hoort, weet je dat dat een leugen is. Vrouwelijke studenten worden tegenhouden als ze naar de universiteit gaan. Zelfs vrouwelijke professoren worden naar huis gestuurd. Er zijn verhalen van jonge meisje die onder dwang uitgehuwelijkt worden aan de taliban. In een bank in Kandahar werden alle vrouwelijke werknemers weggestuurd. Tegen hen werd gezegd dat een mannelijk lid van de familie hun job moest overnemen. Beautysalons worden gesloten, foto’s van vrouwen op publieke plaatsen worden overschilderd of vernietigd,... Ik zag net nog een Instagrampost van iemand in Afghanistan. Hij zag alleen nog maar mannen op straat. Alle vrouwen zitten bang thuis.’
Ik zag net nog een Instagrampost van iemand in Afghanistan. Hij zag alleen nog maar mannen op straat. Alle vrouwen zitten bang thuis.
Volgens Khatera is de zogezegde gematigdheid die de taliban nu tonen deel van een tactiek. ‘Er wordt gezegd dat het in de steden nu nog vrij rustig is. De taliban weten natuurlijk dat de ogen van het westen op hen gericht zijn en dat er nog veel beeldmateriaal naar buiten gaat. Maar zodra dit conflict geen big news meer is en ze misschien zelfs geaccepteerd worden als legitieme groep, zal hun ware aard naar boven komen. In de kleinere dorpen zie je al dat ze gewelddadig zijn. Niet alleen vrouwen, maar ook de lgbtq-gemeenschap loopt trouwens gevaar. Vroeger zijn zij geëxecuteerd geweest, dat kan nu opnieuw gebeuren. De taliban willen zich anders voordoen, maar het is exact dezelfde groep als twintig jaar geleden.’
Wat nu?
‘Als gewone burger kan je op dit moment niet veel doen, behalve geld storten of spullen inzamelen‘, zegt Khatera. ‘Daarmee zijn vrouwen in nood even geholpen, maar voor een duurzame verandering zorgen zo’n giften natuurlijk niet. Er moet iets drastisch gebeuren van bovenaf zodat Afghaanse vrouwen op straat mogen blijven komen, naar hun werk kunnen gaan en mogen studeren.’ Een betrouwbare inzamelactie is die van AfghanUp en Chadari Project. Zij zamelen geld in voor gezinnen die gevlucht zijn naar een kamp in Kaboel, waar ze nu zonder eten of onderkomen zitten. Storten kan via deze link.
Wil je toch iets doen, dan kan je op 28 augustus naar de internationale betoging voor Afghanistan. Die start om 14u op het Operaplein in Antwerpen en wordt georganiseerd door Save Afghans Belgium. Om meer te leren over de crisis in Afghanistan en de geschiedenis van het conflict, kijk je donderdag op Canvas naar ‘De eeuwige oorlog’, een documentaire van Rudi Vranckx. Je kan de docu nu al op VRT NU bekijken. Ook de programma’s ‘Tussen oorlog en leven’, waarin Vranckx op inleefreis gaat naar het land, en ‘Onze jongens’, een docuserie over een militaire missie in Afghanistan, zijn op VRT NU te vinden.
Lees ook:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
