Nog tot vrijdag 1 maart is het Week tegen Pesten, een moment om te strijden tegen pestgedrag. Martine (40) geeft met haar verhaal een blik in het hoofd van een pester. Tijdens haar tienerjaren pestte ze Jolanda, maar jaren later begon het schuldgevoel te knagen.
‘Ik ben opgegroeid in een warm gezin, met waarden en normen. Volgens mijn moeder was ik tot mijn dertiende een sociaal en lief meisje. Ik was een haantje-de-voorste en niet op mijn mondje gevallen, maar wel aangenaam in omgang. Dat veranderde toen ik in de puberteit kwam. Mijn hormonen sloegen op hol en mijn gedrag sloeg volledig om. Het lieve meisje dat ik ooit was, was ver te zoeken. Ik werd brutaal tegen mijn ouders. School interesseerde me niet, met als gevolg dat ik het derde middelbaar moest dubbelen.’
‘Plots was ik de oudste van de klas, en ik merkte dat mijn rebelse gedrag in de smaak viel bij sommige klasgenoten. Ik was de clown van de klas, de nachtmerrie van mijn leerkrachten. Omdat ik onhandelbaar was en mijn cijfers onvoldoende waren, werd ik van school gestuurd. Ik ging op zoek naar een nieuwe school en toen kwam ik bij Jolanda in de klas, die het mikpunt werd van mijn pesterijen.’
Gemakkelijk doelwit
‘Jolanda was een stil type, die geen vlieg kwaad deed. Ze was wat zwaarder gebouwd dan de rest van de klas. Ze viel een beetje uit de toon, wat van haar een makkelijk doelwit maakte. Ik was nieuw en had het gevoel dat ik me moest bewijzen, laten zien dat ik voor niets of niemand bang was.’
‘De pesterijen begonnen met relatief onschuldige opmerkingen, en al snel deed bijna de hele klas mee. Bij de turnles werd Jolanda als laatste gekozen. Als ik achter haar zat tijdens de les, schopte ik tegen haar stoel of trok ik stiekem aan haar haren. Ik kneep vullingen uit op haar kleren en als ze langs me liep, maakte ik varkensgeluiden. Nooit zei ze wat terug. Zelfs na al mijn pesterijen bleef Jolanda de vriendelijkheid zelve.’
Verschrikkelijk mens
‘Jolanda had geen vriendinnen die voor haar opkwamen. Ze had geen luisterend oor of troostende schouder als het weer eens uit de hand liep. Jolanda stond er helemaal alleen voor.’
‘Na het middelbaar scheidden onze wegen. Ik zag of hoorde Jolanda niet meer, maar rond mijn 23ste kreeg ik enorm veel last van schuldgevoelens. Ik vond mezelf een verschrikkelijk mens. Ik haatte mezelf voor wat ik een ander had aangedaan. Ik weet niet waarom ik Jolanda pestte. Ik heb geen uitleg of excuus, maar ik denk dat ik het deed om me beter te voelen, om mijn eigenwaarde op te krikken.’
‘Met de jaren begon het schuldgevoel te knagen. Ik bleef maar denken aan vroeger, aan Jolanda, zeker toen ik zelf kinderen kreeg. Omdat ik me maar moeilijk kon concentreren, bracht ik mijn tante – met wie ik in de familiezaak werk – op de hoogte. Ze gaf me het advies om Jolanda te contacteren en mijn excuses aan te bieden. Amper twee uur later stapte ze samen met haar vriend de zaak binnen. Ik was in shock toen haar zag, maar het kon geen toeval zijn. Ik wist wat ik moest doen. Ik liep naar haar tafeltje, knielde neer en bood mijn excuses aan. Ik zei haar dat ik niet wist wat me bezielde en vroeg of ze me kon vergeven.’
Samen shotjes drinken
‘Ze had me de huid kunnen volschelden. Ze had kunnen zeggen dat ik naar de hel kon lopen met mijn excuses, maar dat deed ze niet. Enkele minuten later zaten we allebei te huilen en spraken we af om op een later tijdstip bij te praten. Zo gezegd, zo gedaan. Jolanda werkte in een kroeg, en ik ging tijdens de werkuren bij haar op bezoek. We dronken samen wat shotjes en sindsdien gaat het goed tussen ons. We hebben geregeld contact via Facebook en af en toe zien we elkaar in real life.’
Als je iemand pest, stop er dan onmiddellijk mee, want je schaadt je slachtoffer voor het leven.
‘Ik ben Jolanda enorm dankbaar dat ze me heeft vergeven. Toch blijf ik me schamen voor mijn verleden. Ik merk dat mensen uit die tijd van me houden of me net hardnekkig haten. Als ik een oud-klasgenoot tegen het lijf loop, krijg ik vaak de indruk dat ik me echt vreselijk heb gedragen. “Wat ben jij anders dan in mijn herinnering”, zeggen acht op de tien na zo’n gesprek. “In mijn herinnering ben je een kutwijf.”‘
‘Ik heb me nooit gerealiseerd welk beeld mensen over me hadden. Vandaag sta ik mijlenver van de persoon die ik toen was. Ik heb een grondige hekel aan pesten. Als mijn kinderen nog maar de neiging tonen om te pesten, spring ik er als een leeuwin tussen om ze te stoppen. Mijn omgeving zegt soms dat mijn kinderen zelf fouten moeten maken. Dat klopt, maar geen fouten ten koste van een ander. Dat wil ik ten koste van alles vermijden.’
In het hoofd van een pester
’Ik kan de tijd niet terugdraaien of mijn fouten goedmaken, maar dit interview is een deel van mijn straf. Ik weet wat ik heb gedaan en daar moet ik voor boeten. Ik wil mensen een kijkje geven in het hoofd van een pester. Wat ik Jolanda heb aangedaan, achtervolgt me al 24 jaar. Ik kan niet spreken uit naam van andere pestkoppen, maar als je iemand pest, stop er dan onmiddellijk mee, want je schaadt je slachtoffer voor het leven, en die littekens verdwijnen niet zomaar. Het is voor iedereen al moeilijk genoeg om zijn of haar weg te vinden. Er zijn al genoeg obstakels in het leven, laat staan als je dan nog eens gepest wordt. Behandel een ander hoe je zelf behandeld wil worden.’
Meer pestverhalen:
