Dat ouders scheiden is niet uitzonderlijk meer. Dat ze daarna een nieuwe relatie krijgen ook niet. Maar wat als je papa plots kiest voor een man? Vandaag is een gezin met twee papa’s niet zo uitzonderlijk, twintig jaar geleden was het dat nog wel. Laura (27) vertelt.
De papa van Laura (27) heeft sinds 14 jaar een vriend. Ze was 13 toen hij uit de kast kwam.
‘”Papa is homo, zeker?” Ik weet nog steeds niet waarom ik die ene zin eruit floepte, maar het ijs was meteen gebroken. Mama en papa hadden mij en mijn broer bij elkaar geroepen om te praten. Sinds een paar maanden maakten ze opvallend veel ruzie en ik voelde dat ze slecht nieuws zouden brengen. Maar waarom ik zei wat ik toen heb gezegd weet ik niet. Heb ik het dan toch ergens aangevoeld? Ik heb echt geen idee. Maar feit was: ik had gelijk.’
Met de hulp van mama uit de kast
‘Het moet al jaren gespeeld hebben bij papa. Ik herinner me nog hoe hij verschillende depressies doormaakte toen ik kind was. Hij moet hebben geworsteld met zijn geaardheid, dat kán niet anders, maar hij had nooit de moed gevonden om uit de kast te komen. Ik begrijp dat ook wel: het was vroeger not done om homo te zijn. Al was hij zonder de hulp van mama misschien nog steeds niet uit de kast gekomen, ik weet het niet. Het was mama die in therapie ging en zo bij hem aandrong ook te gaan praten.’
Mijn vader had nooit de moed gevonden om uit de kast te komen. Vroeger was het not done om homo te zijn.
‘Toch hebben ze nog een half jaar gewacht voor ze het nieuws aan ons vertelden. Een half jaar van ruzies en discussies. Een half jaar waarin ik en mijn broer boos waren op mama omdat ze altijd zo kwaad was op papa. Dat vond ik achteraf gezien ook zo erg: dat mama het extra hard te verduren kreeg, terwijl ze er ook echt niet aan kon doen. Het was voor ons ook heel moeilijk om hen plots zo vaak ruzie te horen maken, want tot die zomer waren er zelden spanningen tussen mijn ouders. Oké, ze kusten of knuffelden elkaar nooit, en een warm en liefdevol huwelijk hadden ze ook niet, maar echt slecht hadden ze het niet samen, denk ik. Ze leefden als broer en zus samen, of als goeie vrienden. Misschien dat die ruzies mij ook geholpen hebben om de scheiding te verwerken: ik was ergens opgelucht dat het gebekvecht voorbij was.’
Angst voor negatieve commentaar
‘Op school vertelde ik het nieuws over papa’s geaardheid en de scheiding eerst aan een vertrouwenspersoon, en pas daarna aan mijn vriendinnen. Gelukkig reageerden ze allemaal goed, waardoor ik me eigenlijk nooit heb moeten schamen. Tuurlijk was ik wel geremd om anderen te vertellen dat papa plots homo was, misschien gaven zij wél negatieve commentaar? Ik merkte in de familie dat het voor sommige nonkels en tantes en ook voor mijn grootouders toch even slikken was. En ook in het dorp was de scheiding van mijn ouders en vooral de coming-out van papa hét gespreksonderwerp. Daar ben ik als kind uiteraard – en gelukkig – wel goed voor afgeschermd. Maar toen ik mijn vriend acht jaar later leerde kennen, wisten zijn ouders wél wie ik was: de dochter van. Gelukkig hebben ze er nooit problemen mee gehad, integendeel.’
Verwarrende tijden
‘Een half jaar na de scheiding leerde papa Wim kennen bij de praatgroep van Liever Gelijk, een socio-culturele homobeweging. Wim had geen kinderen, en had ook nooit een kinderwens gehad, dus het was behoorlijk wennen voor ons allemaal toen we gingen samenwonen. Mijn broer en ik zaten volop in onze puberteit, wat het er zeker niet makkelijker op maakte. We waren niet altijd netjes, en we maakten soms veel lawaai. Ik herinner me nog hoe Wim ooit een sms naar papa stuurde om te zeggen dat ik de chocopot had laten openstaan... Of toen ik voor Moederdag een cadeautje ging kopen voor mama. En Wim dan? bedacht ik me toen, dus kocht ik ook voor hem een grote kop met iets van “Gelukkige Moederdag” erop geschreven. Ik had het met de beste bedoelingen gekocht, maar Wim keek behoorlijk bedenkelijk. Tuurlijk begrijp ik nu dat hij er niet heel blij mee was. Maar het was ook voor ons soms verwarrend, want ik kende geen enkel ander meisje dat net als ik een homopapa had. Niemand kon me dus vertellen wat ik beter wel, of net niet moest doen.’
Een nieuwe papa
‘Maar er waren ook goeie kanten aan de scheiding: het had van papa een veel aanwezigere vader gemaakt. Uit angst om zijn kinderen te verliezen, had hij ervoor geijverd om ons in co-ouderschap te mogen opvoeden en ons dus de helft van de tijd bij hem te hebben. De weken dat we bij hem waren, zorgde hij ook echt voor ons. Hij kookte vers, zette zijn werkafspraken aan de kant en bleef ’s avonds thuis bij ons. Het heeft onze band dus zeker versterkt. Want tot hij uit de kast kwam, was onze band echt miniem. Papa was geen aanwezige, vrolijke, warme vader. Hij was wat afstandelijk, en werkte hard en veel. Eigenlijk was het mama die ons opvoedde en voor ons zorgde.’
De jaren na de breuk met mama heb ik papa zien openbloeien.
‘Zijn coming-out is voor onze relatie dus zeker goed geweest. De jaren na de breuk met mama heb ik papa zien openbloeien. Hij ging op stap, werd veel aangenamer en straalde meer. Misschien werd hij ook een tikje vrouwelijker, al vind ik niet dat papa typische zogezegde homotrekjes heeft. Goeie kledingsmaak heeft hij altijd gehad, misschien is dat wel zijn duidelijkste homotrekje (lacht). Is er een feestje met hem en zijn vrienden, dan merk ik wel dat ook hij zich wat vrouwelijker gedraagt. Dan staan ze met zijn allen luidkeels te zingen en dansen in de keuken terwijl ze de afwas doen. Maar of ik dat erg vind? Nee, helemaal niet, dat is vooral grappig.’
Vier opa’s, twee oma’s
‘Ik beschouw Wim niet als een van mijn vaders. Hij is de vriend van papa en dat is prima. Als puber lagen we geregeld overhoop, maar sinds ik uit huis ben, is onze relatie alleen maar verbeterd. Hij maakt papa gelukkig. Ook de relatie tussen papa en mama is intussen helemaal oké. Ze gaan regelmatig samen uit eten, gaan bij elkaar op de koffie en zijn weer de vrienden die ze eigenlijk altijd zijn geweest. Ergens ben ik ook blij natuurlijk, dat papa pas op latere leeftijd uit de kast is gekomen. Anders waren mijn broer en ik er nooit geweest. Maar tegelijkertijd vind ik het jammer dat hij er zo lang mee gezeten heeft. Ik hoop en ik denk dat het voor homo’s nu makkelijker is om open te zijn over hun geaardheid. Het taboe is véél minder groot dan vroeger. Ik heb dat gevoel alleszins, en ik merk dat ook in mijn omgeving. Hoe dan ook: mijn dochter zal opgroeien met vier opa’s en twee oma’s die haar allemaal ongelooflijk graag zien. En dat is het belangrijkste: de scheiding, het verdriet en alle veranderingen daarrond waren allesbehalve makkelijk. Maar uiteindelijk zijn we er alleen maar gelukkiger van geworden allemaal.’
