Wij spraken de diëtiste over de eerste aflevering, waar het misloopt en vroegen naar tips voor wie getriggerd wordt door het programma.
Celien Rombouts over ‘Da’s Dikke Liefde’: ‘Je kledingmaat of gewicht bepaalt niet hoe gezond of gelukkig je bent’
Het nieuwe Play4-programma ‘Da’s Dikke Liefde’ kreeg nog voor de start al heel wat commentaar. En dan vooral vanwege het gebrek aan diversiteit en de focus op afvallen. Er werd geadviseerd de eerste aflevering af te wachten, maar ook na die uitzending zijn de gemoederen nog niet bedaard. Integendeel. Wij spraken diëtiste en intuïtief-eten-coach Celien Rombouts over de reeks.
Wat vond jij van de eerste aflevering van ‘Da’s Dikke Liefde’?
‘Ik was vooral teleurgesteld omdat het een grote gemiste kans is. Ik ben wel fan van het concept: mensen helpen naar gezonde levensstijl. Maar de uitvoering is minder goed. Daar is niet voldoende over nagedacht anno 2022. In de jaren 90 kon je met zo’n programma nog wegkomen, maar de dag van vandaag niet. Twee weken geleden werd onze kritiek niet serieus genomen en werd ons gezegd de eerste aflevering af te wachten. Dus ik was heel nieuwsgierig naar die eerste aflevering, maar ik kwam tot de constatatie dat de kritiek op de trailer volledig terecht was. Wat we hadden verwacht en waarvoor we gevreesd hadden, is realiteit geworden.’
Waar loopt het precies mis?
‘Er zit geen diversiteit in het programma. Er doet geen dun koppel mee dat ongezond is, en er zit geen dik koppel in dat wél gezond is, waardoor je meteen al gewichtsdiscriminatie krijgt. Het programma zou fantastisch zijn als er koppels met allerlei maten, vormen, van verschillende origine en sociale klassen aan bod zouden komen. En als die diversiteit gecombineerd werd met de focus op een gezonde levensstijl zoals werken aan stress en zelfbeeld, grenzen leren stellen, bewegen, eten... In de eerste aflevering wordt er bij de vier duo’s enkel gefocust op gewicht en afvallen. Daarmee houden we een foutief beeld in stand dat dikke mensen ongezond leven, weinig bewegen en alleen maar fastfood eten. Dat is niet correct. Tenslotte wordt er ook foute informatie gedeeld. BMI is achterhaald en DNA-analyses, die trouwens heel duur zijn en niet nuttig, staan nog niet op punt. En toch worden die twee zaken als referentie gebruikt in het programma.’
Welke boodschap geeft het programma dan volgens jou?
‘Dat dikke mensen zich automatisch slecht in hun vel voelen en ongezond zijn. Terwijl je als dik persoon ook gelukkig en gezond kan zijn. En als dun persoon kan je gezond en gelukkig zijn, maar ook ongezond en ongelukkig. Je kledingmaat of gewicht bepaalt niet hoe gezond of hoe gelukkig je bent. Zelfs al ben je het zogezegde ideaalbeeld, toch kan je nog onzeker zijn, omdat dat is wat de maatschappij ons aanleert.’
Wat voor invloed kan het programma hebben op mensen die slecht in hun vel zitten?
‘De eerste reacties die ik via sociale media kreeg, waren dingen zoals: “Nu voel ik mij nog slechter”, “Nu heb ik nog meer stress over mijn gewicht” en “Nu durf ik niet meer naar de dokter te gaan”. Het is dus duidelijk dat de eerste aflevering al een negatieve invloed heeft op het zelfbeeld van dikke mensen. En een slecht zelfbeeld is nefast voor het ontwikkelen van gezonde eetgewoontes.’
Denk je dat het programma nog positief zal evolueren doorheen de afleveringen?
‘Momenteel heb ik mijn twijfels, maar ik ga er zeker objectief naar blijven kijken, omdat ik hoop evolutie te zien. Al heb ik op dit moment veel schrik en hou ik mijn hart vast voor de invloed hiervan op onze maatschappij.’
De gemiddelde Belg weet nog steeds niet dat diëten en focussen op restricties en gewicht niet werkt.
Zijn er zaken die je wel goed vindt aan het programma?
‘Ja. Zo vind ik dat Lotte (Vanwezemael, psychologe en seksuologe in het programma, red.) enorm haar best doet en ik vind de kritiek op haar onterecht. Ze geeft in de eerste aflevering nog maar weinig advies, maar je voelt wel dat ze goede bedoelingen heeft. Ze luistert naar de koppels en leeft met hen mee. Ook van het feit dat er stap voor stap gewerkt wordt, ben ik fan. Zoals een 7-minuten-work-out adviseren in plaats van bijvoorbeeld een halfuur per dag lopen. Of niet meteen alle frisdrank schrappen, maar geleidelijk aan afbouwen. Maar dat is voorlopig het enige wat ik kan opnoemen. Er wordt namelijk meteen gefocust op restricties. Er gingen bij mij heel veel alarmbellen af. Dat er op een bepaald moment over een van de dames gezegd werd dat ze vroeger knap was, vond ik echt niet oké. Daarmee zeg je letterlijk: “Je bent nu niet meer knap.” Zo tast je het zelfbeeld van mensen levenslang aan.’
Waarom blijven we toch focussen op dat gewicht?
‘Het levert goeie televisie op. De gemiddelde Belg weet nog steeds niet dat diëten en focussen op restricties en gewicht niet werkt. Daarom zien mensen programma’s graag waarin dikke mensen die zich slecht voelen, afvallen en zichzelf beter voelen. Ook vaak omdat die kijkers zelf worstelen met hun gewicht en zo zien dat ze niet de enigen zijn.’
Heb je het gevoel dat we door dit programma enkele stappen terug hebben gezet?
‘Ja. Ik had gehoopt dat we al verder stonden dan dit. Kleine profielen zoals het mijne kunnen onze visie wel delen, maar we zullen nooit dezelfde impact hebben die televisie heeft. Ik denk niet dat de programmamakers slechte bedoelingen hebben met het programma, maar dat het eerder uit onwetendheid is. Veel mensen weten niet beter dan “dikke mensen zijn ongezond”. Dat is jammer, want ondertussen zijn er meer dan genoeg experts die weten dat dat niet zo is, maar ze moeten natuurlijk op de juiste plaatsen ingezet worden.’
Eten draait niet alleen maar om calorieën, vet en suiker. Eten is ook genot en een manier van verbinding.
Volgens jou moest er dus eigenlijk ook een diëtist in het programma aan bod gekomen zijn?
‘Inderdaad. Een dokter is geen diëtist. Zolang je dat diploma niet hebt, ben je niet bevoegd om voedingsadvies te geven. Het programma wil mensen een gezonde levensstijl aanleren, maar de kandidaten leren weinig over voeding. Gedragspsychologie komt niet aan bod, omdat Lotte en Servaas daar geen kennis over hebben. En dat kan je hen niet kwalijk nemen, maar er had een derde persoon bij moeten zijn die die kennis wél kan overbrengen. Daar zit het fundamentele probleem, want daardoor zullen de kandidaten misschien niet de juiste keuzes maken. Een mooi voorbeeld is het eerste koppel: Sofie en Fré. Sofie gaat naar de winkel en koopt speltcrackers “omdat het er gezond uitzag”. Nee, speltcrackers zijn niet per se beter dan gewone crackers. Daarnaast werd er gezegd dat tussendoortjes niet kunnen, want een maaltijd dient om je te vullen tot de volgende. Bij sommigen kan dat werken, maar wetenschappelijk onderzoek toont aan dat veel mensen die geen tussendoortjes eten, honger krijgen en daardoor ook eetbuien krijgen en zich overeten. Je kan beter preventief of als je merkt dat je honger hebt een tussendoortje eten.’
Servaas werkt met ‘goede’ en ‘slechte’ eetgewoontes, aangeduid met de kleuren rood en groen. Staat dat niet haaks op intuïtief eten?
‘Ja. Als je categoriseert in groen en rood, zullen mensen zich schuldig voelen als ze die genotsvoedingsmiddelen, de rode, eten. Maar eten draait niet alleen maar om calorieën, vet en suiker. Eten is ook genot en een manier van verbinding. Die negatieve connotatie moeten we dus vermijden door het verschil te leren kennen tussen honger en goesting. En door te leren wanneer je welke voedingsmiddelen nodig hebt. Als je mensen op een juiste manier daarover onderwijst, gaan ze veel minder verlangen naar de “rode” voedingsmiddelen. Maar als je restricties oplegt, geef je mensen een schuldgevoel waardoor ze in een negatieve vicieuze cirkel terechtkomen. Dat draagt niet bij aan een gezond eetpatroon en positief zelfbeeld. Het kan zelfs triggerend zijn.’
Denk je dat ook dunnere mensen door het programma beïnvloed zullen worden?
‘Het heeft zeker ook invloed op de stigmatisering van dunne mensen op dikke mensen. Met andere woorden: zij zullen nog meer denken: dikke mensen zijn ongezond en lui, waardoor dikke mensen zich nog slechter zullen voelen. Daarnaast gaan mensen schrik krijgen om bij te komen. Gewichtstoename wordt nog altijd beschouwd als een van de ergste dingen die er kunnen gebeuren, terwijl gewichtstoename ook normaal is als je bijvoorbeeld in de menopauze komt, net een kindje hebt gekregen of omdat je medicatie neemt die zorgt voor gewichtstoename... Maar iedereen, zowel dikke als dunne mensen, is zo bang om te verdikken. En die stress daarvoor is ook weer slecht voor je lichaam.’
Kan het programma ook ergens een positieve invloed hebben?
‘Voor bepaalde mensen die niet stilstaan bij de stigma’s die achter het programma schuilen, kan het misschien motiverend werken om een gezondere levensstijl aan te nemen.’
Als je voelt dat het voor jou een trigger is, maak het jezelf dan niet te moeilijk en kijk gewoon niet.
Wat hoop je dan nog te zien naarmate het programma vordert?
‘Dat er niet meer wordt gefocust op de weegschaal, dat de kandidaten voldoende psychologisch begeleid worden en dat ze ook luisteren naar wat zij zelf willen. Ik hoop daarnaast dat ze zullen kijken naar de oorzaken waarom het bij bepaalde personen moeilijker gaat. Dat ze niet gewoon zullen zeggen: “Je hebt geen karakter”, maar dat ze dieper zullen gaan dan dat. Want uiteindelijk draait het maar weinig om karakter. Ik hoop dus nog veel dingen te zien.’
Welke tips kan je meegeven aan mensen die snel getriggerd worden?
‘Als je voelt dat het voor jou een trigger is, maak het jezelf dan niet te moeilijk en kijk gewoon niet. Wil je toch kijken? Geloof dan niet zomaar wat er gezegd wordt. We denken altijd: dokters weten het het beste, maar dat is niet altijd zo. Zeker niet als het omtrent voedingsadvies gaat.’
Wat zijn de voornaamste pijlers voor mensen die gezond willen leven?
‘Er zijn heel veel dingen die je kan doen. De belangrijkste zijn: stress vermijden, je grenzen leren stellen, voor jezelf zorgen, genoeg beweging, voldoende slapen en goed eten. Er zijn trouwens dingen waar je geen invloed op hebt, maar die wel je gezondheid mee bepalen. Denk maar aan je socio-economische status. Niet iedereen kan zich, vanwege de steeds toenemende prijzen, groenten en fruit permitteren. Ook je leeftijd, je immuunsysteem en je opvoeding kunnen invloed hebben op je gezondheid.’
Tenslotte: heb jij tips voor mensen die naar het programma kijken en hopen er iets uit te leren?
‘Laat de weegschaal los en focus op een gezonde levensstijl. Beweeg omdat het goed voelt, niet omdat je calorieën wil verbranden. Eet groenten en fruit omdat je wil zorgen voor je lichaam, niet omdat het moet van iemand anders. Leer met je emoties omgaan en luister naar je lichaam. Zit je vol? Stop dan met eten. Weeg voor jezelf de voor- en nadelen van overeten af en sta daar eens bewust bij stil. Het is belangrijk dat je vooral op een milde manier jezelf stap voor stap gezond gedrag aanleert. Niet omdat het moet vanuit een opgelegde regel van de maatschappij, maar omdat je het voor jezelf wilt.’
Lees ook:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
