'Oprecht de tijd nemen om iemands verhaal te aanhoren zonder het naar je hand te zetten of over jezelf te beginnen, is zo belangrijk.'
Dieter Coppens (47): ‘De wereld bestaat tegenwoordig uit veel roepers, terwijl luisteren veel meer waard is’
Dieter Coppens (47) trekt in het nieuwe VRT 1-programma ‘Wildlife’ met acht jongvolwassenen met een psychische kwetsbaarheid naar Thailand. We babbelen met de tv-maker over de reeks en self-love. ‘Luisteren is zó belangrijk! De wereld bestaat tegenwoordig uit veel roepers, terwijl luisteren veel meer waard is’, zegt hij.
Dieter Coppens trekt in het nieuwe VRT 1-programma ‘Wildlife’ met acht jongvolwassenen met een psychische kwetsbaarheid en psycholoog Dominique naar Thailand. Daar gaan ze samen als vrijwilligers aan de slag in een reservaat waar wilde dieren in nood opgevangen worden. Werken met dieren kan namelijk een positieve impact hebben op je mentaal welzijn. Door hun eigen verhalen te delen, hopen de jongeren om een steun te zijn voor elkaar én voor iedereen die kampt met mentale problemen, want één op de vijf Vlaamse jongeren worstelt met z’n mentale gezondheid. ‘Ik vind het belangrijk om programma’s te maken waarin je andere mensen beter leert kennen’, vertelt Dieter Coppens.
Je maakte opnieuw een programma met jongvolwassenen met een psychische kwetsbaarheid. Waarom ligt dat je zo nauw aan het hart?
‘Mentale zorg belangt iedereen aan, want we hebben allemaal een hoofd met hersenen in waarmee weleens iets fout kan gaan. Ik vind het belangrijk om begrip te krijgen bij een breed kijkpubliek voor een bepaald thema. We hebben dat gedaan met het syndroom van down, dementie en nu met deze jongeren die worstelen met uiteenlopende mentale problemen. Zo kan je mensen die zich hierin herkennen, proberen helpen en de rest toch een beetje wakkerschudden om hier meer begrip voor op te brengen.’
Vind je dat er in onze maatschappij nog steeds te weinig aandacht gaat naar mentaal welzijn?
‘Het is al beter dan vroeger, want toen ging er gewoon géén aandacht naar mentale gezondheid. Maar het kan nog altijd beter. Het blijft in de taboesfeer zitten waardoor er een drempel blijft om dit te delen. Jongeren vinden het nog steeds moeilijk om er zelfs met hun familie of vrienden over te praten omdat ze vaak bang zijn dat ze die mensen zullen belasten als ze toegeven dat ze worstelen met iets of niet lekker in hun vel zitten.’
Worden mentale problemen vaak onderschat of niet serieus genomen?
‘Absoluut. Mentale problemen zijn niet zo zichtbaar als iemand die iets fysieks voorheeft. Aan die laatste ga je niet vragen om nog tien kilometer te wandelen. Terwijl we bij die eersten wel meestal zeggen: “Kom op, doe gewoon door, het is voor iedereen zwaar”. Ik ken zelfs mensen die een burn-out vroeger weglachten tot ze er zelf mee te maken kregen.’
We focussen op de verkeerde dingen in het leven. Consumptie staat centraal waarbij we steeds meer materialistische dingen kopen, hoe duurder, hoe beter. Terwijl de mooiste zaken helemaal gratis zijn, zoals onze natuur.
Een op vijf Vlaamse jongeren worstelt met zijn mentale gezondheid, hoe komt het volgens jou dat die cijfers zo hoog liggen?
‘We leven in een prestatiegerichte maatschappij die een gigantische druk legt op iedereen om continue de beste versie van jezelf te zijn en te blijven presteren. Het leven was vroeger een pak simpeler en onze wereld was kleiner omdat we nog geen smartphones hadden.’
Wat zouden we eraan kunnen doen om dit te verbeteren?
‘We focussen op de verkeerde dingen in het leven. Consumptie staat centraal waarbij we steeds meer materialistische dingen kopen. Hoe duurder, hoe beter. Terwijl de mooiste zaken helemaal gratis zijn, zoals onze natuur. Maar eigenlijk dragen we daar helemaal geen zorg voor. We raken onze echte waarden een beetje kwijt, dus daar zou een switch in kunnen komen.’
Dit programma is al een goeie stap in juiste richting. Hoe bereid je je voor op dit avontuur?
‘Ik probeer me eigenlijk zo weinig mogelijk voor te bereiden zodat ik de vragen kan stellen aan die jongeren die de kijkers thuis zich ook afvragen. Als ik me te veel inlees, dan zou ik anders reageren, terwijl ik nu vanuit mijn buikgevoel vragen stel en handel.’
Ik ben zelf nog nooit naar een psycholoog gegaan omdat ik denk dat anderen er veel meer baat bij hebben dan ik, dus ik wil die plaats niet inpikken. Maar na dit programma denk ik dat ik er toch eens werk van moet maken.
Je hebt een talent om keigoed met die jongeren om te gaan: aan wat ligt dat denk je?
‘Ik behandel iedereen altijd met respect. Ik voel me nooit belangrijker dan iemand anders. Verder zie ik mensen graag en kan ik goed luisteren. Luisteren is zó belangrijk! De wereld bestaat tegenwoordig uit veel roepers, terwijl luisteren veel meer waard is. Oprecht de tijd nemen om iemands verhaal te aanhoren zonder het naar je hand te zetten of over jezelf te beginnen. Die jongeren kunnen dat ook keigoed.’
Studeerde je eigenlijk psychologie of iets in die aard?
‘Mijn mama was psychologe en mijn papa huisarts, en ze waren er voor veel mensen. Ik kan me herinneren dat zelfs wanneer de spreekuren erop zaten er mensen voor onze voordeur stonden en mijn vader en moeder namen altijd de tijd om naar hun verhaal te luisteren. Ik heb dat zorgende dus altijd gezien en meegekregen van thuis uit. Natuurlijk ben ik geen psycholoog, dus daarom namen we Dominique mee die de jongeren echt professioneel kon bijstaan als psychologe indien nodig. Zij kon ook sommige dingen beter kaderen voor mij, want ik ben ook maar een leek als het op bijvoorbeeld een eetstoornis aankomt.’
Merk je zelf ook dat met dieren werken rust brengt?
‘Absoluut! Het feit dat die jongeren voor een dier kunnen zorgen, geeft hun eigenwaarde een serieuze boost, want ze betekenen iets voor een ander levend wezen terwijl ze zichzelf zo vaak onderschatten of neerhalen. Dieren oordelen ook niet. Tot slot hebben al deze beestjes net als de jongeren ook hun rugzakje, want ze werden bijvoorbeeld mishandeld of verwaarloosd.’
Leerde je zelf iets uit dit avontuur?
‘Ik vind het heel hoopgevend om te zien wat therapie kan doen. Je kan mensen echt verzorgen als ze gekwetst zijn in hun hoofd. Ik ben zelf nog nooit naar een psycholoog gegaan omdat ik denk dat anderen er veel meer baat bij hebben dan ik, dus ik wil die plaats niet inpikken. Ik geloofde altijd dat je therapeutische gesprekken kan voeren met vrienden en familie of dat reizen therapeutisch kunnen werken. Maar na dit programma denk ik dat ik er toch eens werk van moet maken.’
Heb je zelf tips om beter voor ons mentaal welzijn te zorgen?
‘Op tijd rust zoeken voor jezelf. Bij mij werkt het om dan in de natuur te vertoeven omdat die me steeds weer positief verwondert. Verder doet het bij mij deugd om af te spreken met goede vrienden en een diep gesprek te voeren.’
Ik heb enorm veel stress om op een podium voor een groot publiek te spreken. Ik ben dan enorm bang dat ik over m’n woorden ga struikelen.
Hoe gaat het met jouw mentale gezondheid?
‘Ik heb zeker ook m’n angsten. Zo heb ik enorm veel stress om op een podium voor een groot publiek te spreken. Ik ben dan enorm bang dat ik over m’n woorden ga struikelen. Ze stelden me al vaak gerust dat die mensen in de zaal speciaal voor mij kwamen, dus dat ik in principe niks kan verkeerd doen of zeggen, maar dat helpt niet met de zenuwen. Ik was genomineerd voor De Kastaars, en ik zat echt in de zaal te sterven én zelfs een paar dagen ervoor omdat ik misschien naar voren zou moeten gaan om een speech te geven.’
Vanwaar komt die onzekerheid?
‘Ik denk misschien door mijn opvoeding, niet van m’n ouders, maar van de maatschappij die ons Belgen toch meegeeft om bescheiden te zijn en “normaal zijn is al gek genoeg”. Dat houdt ons altijd wat klein en zorgt ervoor dat we ons vooral niet willen onderscheiden van de rest. Ik wil geen pluimen in m’n gat, want ik heb altijd het gevoel dat ik dat niet verdien, want we maken die programma’s met zoveel mensen die die aandacht wél verdienen. Nederlanders bijvoorbeeld hebben dat dan weer totaal niet meegekregen in hun cultuur (lacht). Ik zat verder op een streng college tijdens mijn middelbare studies en daar had ik het moeilijk. Dat was eenrichtingsverkeer waarbij totaal niet naar de leerlingen werd geluisterd en dat lag me totaal niet. Mijn schoolresultaten waren daardoor niet goed, ik bengelde achteraan, dus ik was blij dat ik afgestudeerd was.’
Probeer je erop te letten dat je kinderen mentaal stevig in hun schoenen staan?
‘Absoluut! Ik probeer ze echt complimenten te geven zodat ze uitgroeien tot zelfzekere volwassenen. Al kan ik ook weleens de verkeerde uitspraken doen als vader als ze weer eens hun gerief niet opruimen (lacht). Het is belangrijk om over alles te kunnen praten, want het is een grote misvatting dat mentale kwetsbaarheid enkel in disfunctionele gezinnen voorkomt. Het gebeurt zelfs in de meest warme families.’
Als vader is er nog het meeste werk aan mezelf omdat je kinderen telkens in een nieuwe fase komen tijdens het opgroeien en je daar opnieuw op een andere manier moet mee omgaan. Dat is niet evident.
Heb jij veel zelfliefde?
‘Ik ben in het algemeen tevreden met wie ik ben. Een mens is altijd verschillende versies van zichzelf: de tv-maker, de echtgenoot, de beste vriend, de zoon, de neef, de vader en noem maar op. Als vader is er nog het meeste werk aan mezelf omdat je kinderen telkens in een nieuwe fase komen tijdens het opgroeien en je daar opnieuw op een andere manier moet mee omgaan. Dat is niet evident.’
Voel je je als vader soms schuldig als je wat te veel tijd steekt in je job?
‘Ze snappen dat wel. Ze hebben ook hun eigen leven, dus ze vinden het niet nodig dat hun papa élke dag thuis is om hun handje nog vast te houden. Op een gegeven moment had iedereen examens. Mijn vrouw ook, want ze is opnieuw aan het studeren, en ze vonden het net fijn als ik wegging, want dan was het eindelijk rustig thuis (lacht). Ik heb die me-time trouwens ook nodig om m’n batterijen terug op te laden. Je moet elkaar die vrijheid gunnen om af en toe eens wat energie bij te tanken.’
De jeugd hecht ook zoveel belang aan hun uiterlijk. Mijn kinderen kijken ook in elke spiegel of elk raam dat ze passeren naar zichzelf, en ik wijs hen daarop dat dat voor niks nodig is.
Self-love slaat ook op uiterlijk vlak. Lig jij er wakker van hoe je in beeld komt op tv?
‘Totaal niet. Dat hebben kijkers waarschijnlijk al gemerkt (lacht). Ik krijg daar thuis weleens commentaar op. Ze zeggen dan dat mijn haar op niks trekt of vragen zich af welke vreemde outfit ik aanheb. Ik ben daar niet mee bezig. Ik probeer wel fit te blijven door te sporten, maar dat heeft niks te maken met het nastreven van een sixpack of brede biceps. Ik wil gewoon gezond ouder worden.’
Ben je ooit vatbaar geweest voor stereotiepe ideaalbeelden?
‘Helemaal niet. Je had tijdens mijn jeugd verschillende stromingen: de Johny’s & Marina’s, de new wavers en de alternatieven die een dikke wollen pull droegen en waar ik bij thuishoorde. En die lieten elkaar gewoon doen. Leef en laat leven. Terwijl jongeren zich nu heel hard spiegelen aan één bepaald ideaalbeeld dat voor iedereen krak hetzelfde moet zijn waardoor iedereen ook op elkaar begint te lijken. De jeugd hecht ook zoveel belang aan hun uiterlijk. Mijn kinderen kijken ook in elke spiegel of elk raam dat ze passeren naar zichzelf, en ik wijs hen daarop dat dat voor niks nodig is.’
Heb je bepaalde complexen op uiterlijk vlak?
‘Ik lig daar niet meer wakker van. Ik weet dat ik ouder word en dat het sowieso qua looks wat bergaf gaat, zo krijg ik grijs haar, rimpels en groeien er zelfs haren op mijn oor! Mijn dochter vindt het trouwens heerlijk om die haren uit te trekken. Maar dat is nu eenmaal het leven en ik ben vooral dankbaar voor elk jaartje extra dat ik van dit leven mag genieten.’
Tot slot: waarom moeten we zeker naar ‘Wildlife’ kijken?
‘Mentale zorg is heel belangrijk en ik hoop dat de kijkers door naar ons programma te kijken meer begrip krijgen voor mensen die hiermee worstelen.’
‘Wildlife’ zie je elke maandag om 20u45 op VRT 1 en VRT MAX.
Lees ook:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
