'We kunnen op grote schaal veranderingen teweegbrengen, maar ook zonder een oordeel te vellen een rustig gesprek voeren.'
Amber (23) werkt voor de Kankerlijn: ‘We doen veel meer dan alleen maar een babbeltje slaan’
4 februari ofte Wereldkankerdag, een dag waarop wereldwijd wordt stilgestaan bij de impact van kanker. Amber (23) werkt bij de Kankerlijn en hoort letterlijk welke impact de ziekte kan hebben op iemands leven.
(ex-)Kankerpatiënten en mensen in hun omgeving kunnen met hun vragen en zorgen omtrent kanker terecht bij de Kankerlijn, de vraag- en meldingslijn van Kom op tegen Kanker. Daar kunnen ze rekenen op een (anoniem) bemoedigend gesprek en/of deskundig advies. Amber (23) werkt sinds vorige zomer voor de Kankerlijn en biedt (ex-)kankerpatiënten en hun naasten dagelijks (letterlijk) een luisterend oor. ‘We nemen echt de tijd en ruimte om naar iemand te luisteren. Tijdens het gesprek zijn we alleen maar met die persoon bezig’, aldus Amber. Ze vertelt waarom de Kankerlijn zo belangrijk is.
Vertel eens, wat houdt je werk bij de Kankerlijn precies in?
‘We hebben verschillende taken. Zo moeten we niet alleen de telefoon opnemen, maar ook mailtjes beantwoorden en communiceren via chat. Daarnaast verzamelen we ook knelpunten en grote kosten die de (ex-)kankerpatiënten en hun omgeving ervaren. We zijn daar tijdens de communicatie erg oplettend voor. Die anonieme casussen verzamelen we om beleidsrealisaties mogelijk te maken. Zo proberen we de Kankerlijn te overstijgen en nog meer te betekenen voor mensen met kanker, maar bijvoorbeeld ook voor mensen met een chronische ziekte, want ook zij ervaren die knelpunten en kosten.‘
Is dat waarom de Kankerlijn zo belangrijk is?
‘Ja! We kunnen op grote schaal veranderingen teweegbrengen, maar ook zonder een oordeel te vellen een rustig gesprek voeren.’
Het is elke keer weer individueel zoeken naar wat de mogelijkheden en noden zijn.
Kanker is een gevoelig onderwerp. Heb je toen je bij de Kankerlijn startte een opleiding moeten volgen waarin je leerde hoe je het best met (ex-)kankerpatiënten kan praten?
‘Ja. Ik heb eerst orthopedagogie gestudeerd en nadien nog de master sociaal werk gevolgd. Daar had ik wel al een aantal gesprekstechnieken geleerd, maar de Kankerlijn is een anonieme hulplijn, en dat was tijdens mijn studies niet aan bod gekomen. Ook over schriftelijke communicatie heb ik nog veel bijgeleerd: over hoe je bijvoorbeeld ook via mail iemand erkenning kan geven. Bij de Kankerlijn is het natuurlijk niet de bedoeling dat wij medische vragen beantwoorden, maar we moeten wel een beetje weten waarover we spreken, dus ook op medisch vlak heb ik tijdens een extra opleiding nog een aantal dingen bijgeleerd. Er komt dus veel meer bij kijken dan alleen maar een babbeltje slaan.’
Denk je dat het makkelijker is om met (ex-)kankerpatiënten te praten als je zelf iemand in je naaste omgeving hebt die ziek is/was?
‘Niet per se. In 2018 is mijn opa overleden aan kanker, maar het is niet zo dat dat het voor mij emotioneler maakt. Ik kan mij nu natuurlijk wel beter voorstellen wat die mensen en hun naasten moeten doorstaan.’
Hoe probeer je die persoon aan de andere kant van de lijn dan op zijn/haar/hun gemak te stellen?
‘We proberen vooral om zo rustig mogelijk te reageren. Vaak bellen mensen een beetje overstuur of zijn ze afwachtend. Dan proberen we ze op hun gemak te stellen door rustige vragen te stellen of rustig te vertellen wie we zijn en wat we voor hen kunnen betekenen. Wat we ook belangrijk vinden, is om de tijd en ruimte te nemen om echt naar iemand te luisteren, zodat ze niet het gevoel hebben dat ze de zoveelste in de rij zijn. Het gebeurt bijna nooit dat iemand een vraag stelt, wij een antwoord geven en het gesprek afgelopen is. We merken namelijk dat er vaak een vraag achter een vraag schuilt en gaan daarom echt op zoek naar de noden van die persoon.’
Elk verhaal is anders. Gebeurt het soms dat je niet weet hoe je moet reageren?
‘Zeker. Het ding is ook: elke situatie is anders, maar ook elke persoon is anders. Je kan over hetzelfde onderwerp bellen, maar een heel andere aanpak nodig hebben. Het is dus elke keer weer individueel zoeken naar wat de mogelijkheden en noden zijn. Het feit dat ze over veel verschillende thema’s kunnen bellen, zorgt ervoor dat ik soms ook even geen uitweg of oplossing vind. Maar dan vragen we dat intern na en geven we het antwoord later via mail. Ik ben er wel van overtuigd dat het feit dat ze er al even over hebben kunnen praten ook al veel betekent, ook al hebben ze niet echt een oplossing gevonden.’
Jullie krijgen ook medische vragen. In dat geval verwijzen jullie die persoon door.
‘Het is niet zozeer doorverwijzen, maar wel verbinden. We hebben inderdaad een heel team van experten waar we bij medische vragen op kunnen rekenen, maar het gesprek gebeurt anoniem, dus we kennen het medisch dossier ook niet. Daarom gaan we mensen nooit direct doorverwijzen. In plaats daarvan proberen we hen te empoweren om zelf de stap te zetten en een afspraak te maken bij een arts.’
Soms overheerst de machteloosheid en heb je het gevoel dat je niet genoeg hebt kunnen doen.
Het zijn vooral vrouwen die contact met jullie opnemen. Heb je daar een verklaring voor?
‘We hebben daar een aantal hypotheses voor. We krijgen heel wat vragen die voor sommige mensen echt nog taboe zijn, zoals intimiteit. Als dat vragen zijn van die aard, dan gaat dat bij mannen vaak nog gepaard met een beetje schaamte en onzekerheid, terwijl vrouwen daar sneller iets over durven te zeggen. Mannen hebben nog vaker het gevoel dat ze hun emoties niet mogen tonen of zich sterk moeten houden, waardoor ze ons jammer genoeg uiteindelijk niet contacteren.’
Jullie chat- en mailsysteem verlaagt die drempel.
‘Ja, ik denk het wel! De telefoon opnemen en echt praten is niet voor iedereen even evident. Je kan ons 24/7 een mail sturen. Als je aan iets denkt en je schrijft het neer, kan je het meteen versturen en dan gaan wij daar zo snel mogelijk op reageren. Dat verlaagt de drempel: mensen moeten niet met het problemen blijven zitten tot de dag nadien en kunnen het al even van zich afschrijven. Dat kan vaak helend werken. Daarom nemen we er echt wel onze tijd voor om ook op die mails uitgebreid te antwoorden. Het is zeker niet zo dat we daar korter op reageren dan aan de telefoon.’
Ik kan me voorstellen dat je heel wat zware verhalen hoort. Hoe ga je daar zelf mee om?
‘Ik zou willen zeggen dat ik dat makkelijk van mij af kan zetten, maar sommige verhalen blijven toch hangen. Na zo’n aangrijpend gesprek kunnen we altijd bij onze teamleden terecht om te vertellen hoe we ons daarbij voelen. Soms overheerst de machteloosheid en heb je het gevoel dat je niet genoeg hebt kunnen doen. We krijgen daar wel vorming over, maar in zulke gevallen is het vooral belangrijk om aan zelfzorg te doen en jezelf niets te verwijten.’
Heb jij nog een aantal tip voor ons? Hoe kunnen wij op de juiste manier luisteren naar iemand met kanker?
‘Voel eerst aan of die persoon er wel over wil praten. De ene wil zijn hart luchten, de andere wil het onderwerp net uit de weg gaan. Daarnaast is het ook goed om te weten dat stille momenten ook weleens deugd kunnen doen. En nog een laatste tip: blijf babbelen, ook na de behandeling.’
Meer tips over hoe je over kanker kan praten vind je op allesoverkanker.be. De Kankerlijn contacteren doe je op het nummer 0800 35 445 en via mail of chat.
Lees ook:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
