‘Ik ben heel vatbaar voor alles wat kan leiden tot verslavingen.’
Otto-Jan Ham (45): ‘Ik zal nooit het soort vader zijn die samen met zijn dochters een joint rookt’
Otto-Jan Ham (45) maakte met ‘Drugs dus’ een programma over drugs op VRT Canvas. ‘Ik was vijftien jaar toen de politie me betrapte met een joint. Mijn ouders vonden dat natuurlijk niet tof’, zegt Otto-Jan.
In ‘Drugs dus’ gaat Otto-Jan Ham op zoek gaat naar de waarheid over legale en illegale roesmiddelen. Welke drugs zijn er? Wat is verslaving? Welk drugbeleid voert ons land, en waarom? En zijn echt álle drugs slecht? Hij werkt daarvoor samen met zes experten: toxicoloog Jan Tytgat, drugscommissaris Ine Van Wymersch, criminoloog Tom Decorte, psychiater Mathieu Seynaeve, collega-muzikant Ron Reuman die jaren met een alcoholverslaving kampte én compagnon de route Stijn Van de Voorde.
‘Ik ben jongsaf aan al gefascineerd door dingen die spannend of verboden zijn’, vertelt Otto-Jan Ham. ‘Dat spreekt altijd tot mijn verbeelding! Drugs komen zo vaak voor op televisie en in muziek waardoor ze eigenlijk deel uitmaken van de popcultuur waarmee ik opgroeide. Ik dacht altijd dat ik hier wel eens iets over wilde maken en het resultaat is “Drugs dus”.’
Je wil nuchter naar drugs kijken, maar zijn drugs niet gewoon slecht?
‘Daar ben ik het niet mee eens. Het hangt allemaal af van de dosering, want bijna alles is slecht als je er te veel van consumeert. Te veel water kan ook leiden tot een vergiftiging van je eigen lichaam. Drugs is zeker niet onschuldig, maar beweren dat alle drugs slecht zijn, is veel te zwart-wit denken.’
Je hebt Nederlandse roots, dus denk je daar ruimdenkender over dan de typische conservatieve Belg?
‘Het zou kunnen dat dit een beetje genetisch bepaald is. Al zijn Nederlanders zeker niet meer ruimdenkend dan Vlamingen. We stellen wel graag alles in vraag, we zijn het nooit zomaar eens met wat er geschreven staat.’
Zijn drugs echt een groot probleem in ons land?
‘Als je alcohol en sigaretten onder drugs rekent, waar ze eigenlijk thuishoren, dan mag je zéker stellen dat er in ons land veel drugs in de omloop zijn. Legale en illegale drugs hebben een invloed op onze maatschappij. Het gebruik ervan fluctueert ook naargelang hoe het met de maatschappij gesteld is. Nu zitten we in economisch moeilijkere en onzekere tijden, dus het druggebruik gaat mee omhoog met die curve. We hebben dus zeker een drugprobleem in ons land. Gelukkig hebben we ook een sociaal opvangnet, wat in veel landen zoals Amerika niet het geval is. Daar kunnen ze geen dokter, maar wel fentanyl betalen, maar aan dat laatste ga je natuurlijk dood.’
Wat is het doel van het programma?
‘De waarheid rond drugs ligt ergens tussen de hysterie én de romantiek errond. Als mensen het hebben over druggebruik zijn het vaak verschrikkelijke getuigenissen óf verhalen waarin ze vertellen welke zalige effecten het heeft. Maar zoals ik eerder al zei, is het niet zo zwart-wit. Je moet echt die gemiddelde stem horen. Drugs zullen er altijd zijn en het is een gemakkelijk beschikbaar middel tegen ellende. We gaan dit nooit wegkrijgen. Sommige mensen kunnen er goed mee omgaan en anderen niet, en dat laatste kan zorgen voor gigantisch grote problemen. Daarom is het goed dat we het onderwerp aan de hand van deze reeks bespreekbaar maken.’
Op een gegeven moment heb ik besloten om geen druppel meer te drinken omdat ik mezelf niet kon temperen.
Heb je zelf ooit drugs gebruikt?
‘Absoluut. Ik ben een gulzig iemand die veel te geïnteresseerd is in drugs en die veel te weinig nadacht, dus dat is zeker wel allemaal gepasseerd in mijn verleden. Ik ben heel vatbaar voor alles wat kan leiden tot verslavingen. Maar het was nooit problematisch. Het enige wat wél een probleem werd, was alcohol omdat het ook zo alomtegenwoordig is in onze samenleving. Op een gegeven moment heb ik besloten om geen druppel meer te drinken omdat ik mezelf niet kon temperen. Bij andere drugs had ik dat godzijdank niet en kwam het niet zover.’
Hoe komt dat denk je?
‘Je kan drugs gebruiken zolang het geen impact heeft op je dagelijkse leven. Maar in mijn levensstijl past het niet. Ik ben momenteel met mijn vrouw en kinderen op vakantie. Als ik nu drugs zou nemen, dan hebben ze niks aan mij, want dan zou ik in bed blijven liggen. De reden dat ik niet in de verleiding kom om drugs te gebruiken, is omdat ik drie kinderen en een vrouw heb die ik doodgraag zie en waarvoor ik wil zorgen en een job uitoefen die ik geweldig vind.’
Je vertelt in de reeks wel dat de politie ooit een huiszoeking bij jou hield omdat je cannabis op zak had.
‘Klopt. Ik was vijftien jaar toen de politie me betrapte met een joint. Mijn ouders vonden dat natuurlijk niet tof. Als tiener was dat dubbel. Op het moment zelf was dat gênant, zeker als je je ouders onder ogen moet komen. Maar de dag erna heb je wel een goed verhaal om te vertellen aan je vrienden (lacht).’
Je mag niet flauw doen over alcohol, want het is levensgevaarlijk! Het is de meest schadelijke drug, meer dan heroïne en cocaïne zelfs! Terwijl we er massaal reclame voor blijven maken.
Springen we te laks om met alcohol, wat eigenlijk ook een drug is?
‘Absoluut. Niemand kijkt er raar van op als je ‘s middags een glas wijn bij je lunch drinkt. Als je hetzelfde doet met MDMA verklaart iedereen je gek! Vanuit juridisch standpunt snap ik dit heel goed, want het ene is legaal en het andere niet. Maar je mag niet flauw doen over alcohol, want het is levensgevaarlijk! Het is de meest schadelijke drug, meer dan heroïne en cocaïne zelfs! Terwijl we er massaal reclame voor blijven maken. Als mensen pintjes willen drinken, heb ik daar natuurlijk geen probleem mee. Ik gun het iedereen en ik dronk het ook graag! Maar je mag de nadelige effecten er ook niet van wegwuiven. Als je zegt dat een paar pintjes geen kwaad kunnen, dan kan je evengoed zeggen dat een keer per maand een kwartje xtc ook niet erg is.’
Ben je volledig gestopt met alcohol drinken?
‘Ik drink al acht jaar geen druppel alcohol meer. Ook niet op speciale gelegenheden zoals een verjaardag, trouw of op Oudejaarsavond. Geen druppel.’
Wat is jouw mening over het gedoogbeleid of legaliseren van soft drugs zoals bij onze noorderburen?
‘Eigenlijk bestaan soft drugs niet. Nederland riep dit in het leven zodat ze cannabis konden verkopen in hun coffee shops. Cannabis is allesbehalve een zachte drugs, lsd is bijvoorbeeld veel minder toxisch terwijl dat dan weer als hard drugs wordt bestempeld. Als je alcohol een soft drugs noemt, ben je eigenlijk ook niet goed bij je hoofd. Geen enkele wetenschapper zal dit een soft drugs noemen. We denken dat we veel weten over drugs, maar dat is niet zo. Daarom is dit programma zo belangrijk, om die misvattingen de wereld uit te helpen. Maar als we het terug over het legaliseren van drugs hebben, dan ben ik zeker een tegenstander. Dat zou ongelooflijk stom zijn, want dan creëren we sowieso een gigantisch gezondheidsprobleem.’
Als ik kijk naar welke stommiteiten ik allemaal uitstak als tiener. Ik heb drie dochters, dus er zal er wel eentje zo “stom” zijn als mij (lacht). Dat kan ook geen kwaad en hoort bij het opgroeien. Anderzijds zal ik nooit het soort vader zijn die samen met zijn dochters een joint rookt. Dat vind ik onzin!
Je hebt drie jonge dochters, hoe zou je reageren als je later drugs in hun kamer vindt?
‘Hoe ik precies zou reageren weet ik niet. Ik ben blij dat ik nu weet waarover ik spreek, al zullen er binnen tien jaar ongetwijfeld weer nieuwe middelen op de markt zijn waar ik niks over weet. Ik zou sowieso rustig blijven, begrip tonen voor hen en me vooral afvragen waarom ze gebruiken. Het is namelijk niet als iemand eens drugs gebruikt dat dit automatisch een groot probleem is. Als je kind nog altijd naar school gaat, hobby’s heeft, zich omringt met vrienden en zich niet opsluit in zijn of haar kamer, hoef je je denk ik niet veel zorgen te maken als je eens een jointje vindt. Het probleem zijn ook nooit de drugs op zich, maar het feit dat een tiener zich slecht voelt. Focus je daarop.’
Ze zeggen soms dat een kind wat moet experimenteren, sluit je je daar bij aan?
‘Experimenten is menselijk. Als ik kijk naar welke stommiteiten ik allemaal uitstak als tiener. Ik heb drie dochters, dus er zal er wel eentje zo “stom” zijn als mij (lacht). Dat kan ook geen kwaad en hoort bij het opgroeien. Anderzijds zal ik nooit het soort vader zijn die samen met zijn dochters een joint rookt. Dat vind ik onzin! Als ik merk dat ze het eens een keertje gedaan hebben, zal ik niet gechoqueerd of kwaad zijn. Dat zou heel hypocriet zijn. Ik zal alleen waakzaam zijn waarom ze het doen.’
Tot slot: waarom moeten we zeker kijken naar ‘Drugs dus’?
‘Er wordt zoveel geroepen over drugs terwijl er zo weinig kennis over is. We moeten het gewoon beter begrijpen om er beter mee te kunnen omgaan. En dan heb ik het niet enkel over drugs op zich, maar ook over de mensen die het gebruiken en de mensen die het verkopen.’
‘Drugs dus’ zie je elke dinsdag om 21u20 op VRT Canvas en staat integraal op VRT MAX.
Lees ook:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
