River Cleanup-oprichter Thomas: ‘Zodra je afval begint te zien, kan je het niet meer negeren’

Tegen 2025 wereldwijd 100 miljoen kilo plastics uit de rivieren en oceanen ruimen, naar die doelstelling werkt Thomas de Groote, oprichter van River Cleanup, toe. En hij is goed op weg om dat doel ook effectief te bereiken. Crazy, horen we je denken. Misschien, maar vooral ook enorm geëngageerd om van de wereld weer een propere plek te maken.

River Cleanup ken je intussen wel. Voor wie de afgelopen vier jaar toch onder een loodzware steen geleefd zou hebben: de organisatie mobiliseert iedereen in ons land en héél ver daarbuiten (lees: zelfs tot in Kameroen!) om rivieren weer proper te maken. Het organiseert jaarlijks lokale Cleanups waar honderden, wat zeggen we, duizenden enthousiastelingen op afkomen om onze wateren weer plasticvrij te krijgen. Het is Thomas de Groote die na tien minuten zwerfvuil rapen in 2017 aan de alarmbel trok en River Cleanup oprichtte. Sindsdien reist hij de wereld rond om het bewustzijn rond de impact van plastic te vergroten én het aantal zogenaamde river plastics te verkleinen. ‘We zijn allemaal verantwoordelijk voor die acht miljard kilo plastic die jaarlijks in onze oceanen belandt.’

10 minuten = een wereld van verschil

Had je vijf jaar geleden tegen Thomas gezegd dat hij nu bijna dagelijks met kilo’s afval zou sleuren, had hij hoogstwaarschijnlijk eens goed gelachen. Het was zijn zus die hem met de neus op de bikkelharde feiten drukte. ‘Mijn zus stond vroeger al bekend als “de groene” die altijd aan het vechten was voor onze planeet. Ik was toen nog eerder het “Goh, stop toch eens met zagen”-type’, lacht Thomas. ‘Ik moet wel zeggen: we zijn heel gezond en op een milieuvriendelijke manier opgevoed, maar ik was tot vijf jaar terug echt niet bezig met ons milieu. Pas toen mijn zus mij uitdaagde om dagelijks tien minuten afval te rapen, zag ik in hoe erg het met ons milieu gesteld is. En eens je afval ziet, kan je het ook niet meer negeren.’

Zo werd River Cleanup uiteindelijk geboren. Die 10 minutes-uitdaging betekende voor Thomas echt een kantelpunt. Wat zijn zus al jaren verkondigde leek toch niet zo overdreven, integendeel. ‘Hoe ver ik ook wandelde, ik kwam altijd met een goedgevulde vuilniszak thuis, en dat was voor mij echt wel shocking. Daarom besloot ik om met River Cleanup andere mensen te mobiliseren om onze rivieren weer proper te krijgen. En ja, dan krijg je weleens reacties als “bah, da’s vies”, maar als er een ding is dat ik goed kan, dan is het wel mensen warm maken, en al zeker als dat voor iets is waar ik zelf ook 100 % voor wil gaan‘, legt hij uit. ‘Het is zeker niet zo dat ik mensen verplicht om iets te doen, het is eerder op een positieve, lichtjes aandringende manier dat ik hen probeer duidelijk te maken dat die veranderingen haalbaar zijn.’ 

Kameroen of een stadspark in België?

‘En eens je eraan begint, haal je er echt wel voldoening uit. Je ziet hoe vuil onze aarde is, je neemt actie en je ziet plots een propere plek. Je hebt meteen zichtbaar resultaat, en dat geeft immens veel voldoening. En dat is een leuk gevoel om met vrienden, familie of zelfs wildvreemden te delen.’ En daar haalt Thomas dan weer voldoening uit, want hij vindt het geweldig om te zien hoe steeds meer mensen achter River Cleanup staan. ‘Voor mij is dat leuk om zien, anderzijds is het ook de bikkelharde realiteit. Het toont aan dat het nog steeds broodnodig is en dat we nog een lange weg af te leggen hebben. Ik ben net terug van Kameroen, en daar werd dat nog maar eens duidelijk. In Azië heb ik ook al het een en ander gezien, maar dit tart de verbeelding. Mensen gooien daar gewoon álles op de grond. Dus dan ga je wel even back to reality. Al wordt een mens ook niet gelukkig van de beelden die genomen worden in de vuile stadsparken in België. Dat is eigenlijk hetzelfde verhaal.’

Dan kan de moed je al eens in de schoenen zakken. Maar dat weerhoudt Thomas er niet van om plastic te blijven rapen. ‘Toegegeven: het is elke keer wel even schrikken als ik aan zo’n vervuilde rivier sta. Dan denk ik weleens: oh my god, hoe gaan we dit ooit goed krijgen? En dan heb je twee opties: ofwel beslis je om niets te doen ofwel beslis je om iets te doen. Feit is ook dat mensen die in die sterk vervuilde regio’s wonen gewoon niet meer beseffen welke impact dat flesje dat ze op de grond gooien heeft’, zucht hij.

‘Daarom proberen we zoveel mogelijk mensen overal ter wereld te engageren, dat vinden we het allerbelangrijkste. Los daarvan hebben we drie strategische locaties, die bij de top van de meest vervuilde rivieren ter wereld horen, gekozen waar we extra systemen willen implementeren. Om je een idee te geven: als je in Albanië een uur aan de Ishëm opruimt, dan verzamel je algauw een ton plastic. Als je dat bij ons aan de Schelde doet, heb je misschien tien kilo. Als je een bepaalde impact wil hebben en een stop wil zetten op die acht miljard kilo die elk jaar in onze oceanen belandt, moet je naar de bron‘, legt hij ui

2030

Maar dat wil niet zeggen dat we ook hier ons steentje niet kunnen bijdragen. Want zoals Thomas het zelf zegt: veel kleine steentjes kunnen een groot verschil maken. ‘Als ik vuil op straat zie liggen en ik heb handschoenen op zak, dan raap ik dat bijna altijd op. Want als je dat niet doet, weet je dat het er morgen en volgende week hoogstwaarschijnlijk nog zal liggen. It’s not my trash, but it is my planet, houd ik dan altijd in het achterhoofd. En onder dat motto hopen we met River Cleanup tegen 2030 die acht miljard kilo plastic die elk jaar in onze oceanen belandt te stoppen. Dat is een zot doel, I know, maar door dat zo te formuleren, verplichten we onszelf om ons best te blijven doen. We willen aantonen dat bedrijven, mensen én overheden sámen het verschil kunnen maken en dat naar elkaar met de vinger wijzen geen oplossing meer is.’

Meer info over River Cleanup vind je op de website.

Lees ook:

• Roxette Chikua: ‘Zorgen voor ons klimaat is óók een vorm van zelfliefde’
• MEI PLASTICVRIJ: zo leer je dan toch ‘neen’ zeggen tegen plastic
• Switch samen met ons modeteam naar een duurzame garderobe