Sarah en Séan zaten meer dan 100 dagen in voorarrest, zonder enig idee wat er zou gebeuren.
Een kijk op de zaak van Sarah Mardini: ‘Is mensenlevens redden ook een misdaad?’
Vorige maand kwam de zaak van Sarah Mardini en 23 andere reddingswerkers van een Griekse non-profitorganisatie voor de rechtbank. Zij dienden als vrijwilliger eerste zorgen toe aan vluchtelingen aan de Griekse kustlijn en werden daarvoor gearresteerd. Mits een verrassende wending in het proces, zijn de aangeklaagden nog steeds niet vrijgesproken. ‘Er hing geen euforische sfeer in de rechtszaal, want niemand is onschuldig bevonden. Dat ze zogezegd criminele feiten hebben gepleegd, blijft als een donkere wolk boven hun hoofd hangen’, getuigt Wies De Graeve, directeur van Amnesty International Vlaanderen. Wat is er aan de hand?
In 2015 vluchtte Sarah Mardini samen met haar familie uit Syrië naar Berlijn. In het wilde water tussen Turkije en Griekenland stond het overbezet en gammel rubberbootje waarin ze de oversteek waagden op zinken. Sarah dook samen met haar zus en twee andere inzittenden het water in en trok de boot al zwemmend mee. Het duurde drieënhalf uur tot ze bij het Griekse eiland Lesbos aankwamen. Het leven van de zussen Mardini vormde de verhaallijn voor de Netflixfilm ‘The Swimmers’. Het aangrijpende verhaal inspireerde tal van jonge zwemsters om hun dromen na te jagen.
Van een flesje water uitdelen tot mensensmokkel
In 2016 besloot Sarah opnieuw naar het Griekse eiland Lesbos te trekken, waar ze als vrijwilliger werkte bij de Griekse non-profit organisatie Emergency Response Center International (ERCI). Dat dit zou leiden tot de grootste zaak van criminalisering van solidariteit in Europa, had ze nooit gedacht.
In 2018 werd Sarah samen met Séan Binder, een andere vrijwilliger bij de ERCI, gearresteerd voor spionage, het beluisteren van radiofrequenties zonder toelating, fraude en schriftvervalsing. Ook 22 andere medewerkers van de ngo werden beschuldigd van die aanklachten, waar een celstraf van maar liefst acht jaar op staat. Sarah en Séan zaten meer dan 100 dagen in voorarrest, zonder enig idee wat er zou gebeuren. Uiteindelijk werden ze onder voorwaarden vrijgelaten.
‘Die spiraal van onzekerheid blijft het leven van Sarah en de anderen on hold zetten. Het is een voortdurende bedreiging die ervoor zorgt dat ze niet verder kan met haar leven.’
Ondertussen werd de groep ook aangeklaagd voor ernstigere vergrijpen waarvoor de straffen oplopen tot twintig jaar gevangenis. Het gaat om mensensmokkel, lidmaatschap van een criminele bende en het witwassen van geld. Het onderzoek loopt ondertussen al bijna vijf jaar. Ze leven hierdoor al een hele tijd in onzekerheid.
Onzeker en onrechtvaardig
Wies De Graeve, de directeur van Amnesty International Vlaanderen, getuigt over de ernst van de zaak. ‘Die spiraal van onzekerheid blijft het leven van Sarah en de anderen on hold zetten. Het is een voortdurende bedreiging die ervoor zorgt dat ze niet verder kan met haar leven. Die onzekerheid knaagt constant.’
Behalve de psychologische last voelen Sarah en de anderen een heel groot gevoel van onrechtvaardigheid. ‘Ze hebben niet meer gedaan dan de zee in de gaten gehouden omdat er bootjes in gevaar waren. Als dat zo was, hebben ze als organisatie de Griekse autoriteiten verwittigd. Er was geen sprake van clandestiene of ondergrondse praktijken, ze deelden flesjes water uit en dienden eerste zorgen toe. Louter humanitair werk en mensenlevens redden, moet je daarom zo’n zware straffen riskeren? Het tart iedere verbeelding.’
‘Ze hebben niet meer gedaan dan de zee in de gaten gehouden omdat er bootjes in gevaar waren. Louter humanitair werk en mensenlevens redden, moet je daarom zo’n zware straffen riskeren?’
‘Sarah Mardini is een toffe madam vol energie en activisme. Ze wil bijdragen aan een betere wereld, en dat straalt ze uit met elke zucht. Ze is nog jong en heeft een bewogen leven achter de rug. Hoe mooi zou het zijn dat ze al haar positieve energie kan investeren in het helpen van mensen die op de vlucht zijn en het beter maken van onze samenleving, in plaats van het te moeten steken in het verdedigen van compleet absurde aanklachten? We hebben de case van Sarah volledig onderzocht en alle zogezegde bewijzen bekeken. Geen enkele is gegrond en de volledige zaak is inconsistent. En tóch gebeurt het. Een afschrikkingsstrategie van de Griekse overheid waar Sarah en de anderen slachtoffer van zijn en waarvan ze zware individuele gevolgen met zich meedragen.’
Een bewuste afschrikkingsstrategie
Sinds de arrestatie van Sarah en alle andere reddingswerkers in Griekenland is het dodental bij vluchtelingen en migranten blijven oplopen. Toch willen de Griekse autoriteiten geen hulp aanbieden. De voortdurende vervolging van Sarah en haar medebeklaagden, met de ongegronde aanklachten voor misdrijven die nog steeds worden onderzocht, geeft aanleiding tot ernstige bezorgdheid over de ware bedoelingen van de autoriteiten. ‘Onze conclusie is dat het een bewuste strategie is van de Griekse overheid om humanitaire werkers af te schrikken zodat ze geen reddingsoperaties meer zouden starten. Helaas zien we dat dit ook lukt, want er staan geen vrijwilligers meer te wachten aan de kustlijn. Toch komen er nog mensen aan. Een paar weken geleden verdronk er nog een kindje op zee die de oversteek waagde’, verklaart De Graeve.
Nog lang niets te vieren
De aanklachten voor spionage, afluisteren van radiofrequenties, fraude en schriftvervalsing werden tijdens de procedure vorige maand door het Hof van Beroep teruggestuurd naar de aanklager vanwege procedurele tekortkomingen. Er werd onvoldoende vertaling voorzien, de aanklachten waren te vaag beschreven en er stonden foute verwijzingen in het proces. De rechter heeft zich uitgesproken over de procedurele fouten, maar niet over de vergrijpen zelf. Aangezien de aanklachten begin deze maand zijn verjaard, zullen de aangeklaagden hiervoor niet meer voor de rechter moeten komen.
Toch valt er nog lang niets te vieren. ‘Er hing geen euforische sfeer in de rechtszaal, want de aangeklaagden zijn niet vrijgesproken. Dat ze zogezegd criminele feiten hebben gepleegd, blijft als een donkere wolk boven hun hoofd hangen. Het onderzoek naar de zware misdrijven blijft lopen, en daar is de verjaringstijd vijftien jaar. Dat wil zeggen dat deze zaak nog tien jaar boven hun hoofd kan hangen. De dreiging en de onzekerheid is er nog steeds, en dat is absoluut onaanvaardbaar. Daarom blijven we aandringen dat de Griekse overheid alle aanklachten laat vallen’, getuigt Wies De Graeve, die als waarnemer het proces op Lesbos bijwoonde.
‘Het effect van een negatieve uitkomst zou voor de slachtoffers desastreus zijn. Het kan hun leven voor altijd veranderen.’
Als de Griekse autoriteiten de aanklachten niet laten vallen en doorgaan met een rechtszaak, riskeren Sarah en de anderen tot twintig jaar gevangenisstraf. ‘Het effect van een negatieve uitkomst zou voor de slachtoffers desastreus zijn. Het kan hun leven voor altijd veranderen. Maar als de rechter effectief die uitspraak doet, zou dat betekenen dat mensenlevens redden een misdaad is. En dat lijkt ons ondenkbaar en onaanvaardbaar.’
Wat kan jij doen?
Sarah Mardini en haar zus zijn een boegbeeld voor Syrische vluchtelingen. De stem van het volk komt in deze zaak dan ook duidelijk naar buiten. ‘Zowel tegen criminalisering van de solidariteit als tegen de afschrikkingsstrategie van Griekenland klinkt duidelijk een tegenstem. Wat kan jij doen? Erover spreken, erover schrijven, meningen delen en petities tekenen. Laat je stem horen als individu of organisatie zodat Griekenland weet dat deze absurditeit niet aanvaard wordt. We hameren er met ons allen op de aanklachten volledig te laten vallen, alleen zo werken we naar een humaner migratiebeleid.’
Om met een quote van Sarah Mardini te eindigen: ‘Er is geen tijd meer voor hoop, het is tijd voor actie.’ Steun de petitie via Amnesty Vlaanderen en deel haar verhaal met de rest van de wereld.
Lees ook:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
