‘Kraamverzorgenden zijn duizendpoten met straffe voelsprieten waarmee ze al snel aanvoelen wat een gezin al dan niet nodig heeft.’
Week van de Kraamzorg: ‘Vaak wordt benoemd wat ouders verkeerd doen of wat er beter kan, maar niet wat ze wél goed doen’
Een baby’tje krijgen is puur liefde en geluk, maar voor veel ouders betekent het ook heel wat stress. Doe ik het wel goed? Wat heeft mijn kleine spruit nodig? Hou ik mijn kindje wel goed vast? Ter ere van de Week van de Kraamzorg spraken wij met Hilde Vrancken, stafmedewerker bij Kraamzorg van Ferm Thuiszorg, over het beroep én waarom het zo belangrijk is voor gezinnen.
‘Zelf ben ik vroedvrouw van opleiding, maar zit ik ondertussen al negentien jaar in de kraamzorg. Ik kreeg de kans om Kraamzorg van Ferm Thuiszorg mee uit te bouwen, want toen ik net begon aan de job, werd het nog gezien als een luxezorg. Mama’s bleven langer in het ziekenhuis, dus kregen daar al een heel deel info mee. Met de komst van het verkort ziekenhuisverblijf, zien we een kentering. En dat is normaal ook, want een kindje krijgen brengt natuurlijk heel wat met zich mee.’
Welke rol speelt een kraamverzorgende voor een gezin?
‘Een erg uiteenlopende maar een heel belangrijke. Een dag in het leven van een kraamverzorgende is heel verschillend, want elk gezin is anders en heeft zijn eigen noden. Kraamverzorgenden zijn écht duizendpoten met straffe voelsprieten waarmee ze al snel aanvoelen wat een gezin al dan niet nodig heeft.’
Wat zijn de stappen die genomen worden wanneer iemand kraamzorg aanvraagt?
‘Wanneer mensen zich inschrijven voor kraamzorg, meestal en liefst ook rond de vijfde à zesde zwangerschapsmaand, gebeurt er een huisbezoek. De verantwoordelijke gaat dan kraamzorg in het algemeen toelichten: de ondersteuning die wij bieden op verzorgend, huishoudelijk én sociaal vlak. Ze doen dan ook een berekening van hoeveel één uur kraamzorg voor het gezin in kwestie zal kosten. Dat is altijd een ander bedrag, want de berekening gebeurt op basis van het inkomen (wel met een maximum van 9,90 euro per uur én vaak ook met tussenkomst van de mutualiteit). Het is dus een betalende zorg, maar het valt écht goed mee voor wat je ervoor terugkrijgt.’
Jonge ouders leven vaak in zo’n enorme rush met een hoge prestatiedruk en dat is al niet evident. Om dan iemand te hebben die helpt, dat betekent veel.
Welke hulp biedt een kraamverzorgende dan zoal?
‘Dat kan heel ruim gaan. Jonge ouders leven vaak in zo’n enorme rush met een hoge prestatiedruk en dat is al niet evident. Om dan iemand te hebben die helpt met afwassen, gezonde maaltijden kookt, zich bezighoudt met de broers en zussen of even voor de baby zorgt terwijl de mama of papa zich dan kan douchen of nog een uurtje kan bijslapen, dat betekent al héél veel. Ze helpen dus echt de ballen in de lucht te houden en zorgen voor een goede start. Kraamverzorgers kunnen helpen op gebied van verzorging, ze kunnen pampers verversen, een draagdoek leggen, ondersteunen bij borstvoeding,… Maar ook op sociaal gebied kunnen ze de ouders ondersteunen, want ze kennen het netwerk in die branche. Hebben ze al een vroedvrouw? Komt Kind en Gezin al langs? Of als de mama nood heeft aan een babbel met andere mama’s, dan kunnen ze hen doorverwijzen naar mamagroepen. Dat zijn dingen waar je anders niet aan toekomt of niet aan denkt. Die eerste duizend dagen van een baby’tje zijn zó belangrijk voor de groei en de opvoeding en daar wil een kraamverzorgende heel graag z’n steentje aan bijdragen.’
Kraamzorg van Ferm Thuiszorg zet ook extra in op kwetsbare gezinnen. Wat mag ik me daarbij voorstellen?
‘Klopt. Of dat nu gezinnen zijn die het financieel wat moeilijker hebben, ouders met weinig familie of vrienden die ondersteuning missen of ouders met een drank- of drugsproblematiek: ook deze mensen willen we de nodige hulp aanbieden. In die gezinnen zijn vaak andere zorgen nodig. Maar die moeten ze natuurlijk wel toelaten.’
Hoezo?
‘We zijn vaak al de zoveelste hulpverlener die zo’n gezinnen over de vloer zien komen. Daarom vinden wij het belangrijk om de nodige hulp te bieden zónder met de vinger te wijzen. We zeggen nooit dat ouders iets ‘niet juist’ doen, maar gaan mee met de wensen en noden van het gezin. Meestal wordt benoemd wat ze verkeerd doen of wat er beter kan, maar niet wat ze wél goed doen. Om iemand dan te horen zeggen dat ze goed bezig zijn, dat de baby goed eet, dat ze liefdevol met hun kindje omgaan: dat doet veel. Op die manier zien we ook vaak dat de kraamverzorgende een vertrouwenspersoon wordt.’
Het gaat dus niet alleen om fysieke, maar ook mentale hulp?
‘Echt wel. We willen de mentale weerbaarheid van jonge ouders mee in de hand houden en sterken. Ze hebben allemaal hun twijfels. Sommige ouders haalden de beste apparaturen voor hun kindje, maakten hun huis volledig babyproof en zien het helemaal zitten, maar hebben bang om hun kind vast te houden omdat ze nog nooit eerder een baby in de armen hielden. Om dan in de eerste weken iemand naast je te hebben waardoor je je veiliger en iets meer op je gemak voelt, dat doet al veel. Net als wanneer iemand je vraagt hoe de nacht is geweest, hoe het met jou als mens gaat. Of iemand die je zegt dat het niet altijd een roze, maar soms ook een broze wolk is. Die kleine dingen zijn zó waardevol.’
Gewoon al iemand die je zegt dat het niet altijd een roze, maar soms ook een broze wolk is. Die kleine dingen zijn zó waardevol.
Wat zijn de grootste uitdagingen waarmee kraamverzorgenden vandaag worden geconfronteerd?
‘Mentale kwetsbaarheden in het algemeen. Een pasgeborene kan niet zeggen wat die voelt, of die pijn heeft en dat is frustrerend. We willen natuurlijk altijd liefst dat de ouders bij hun kinderen blijven, maar soms is het zo gevaarlijk voor de baby dat er toch een uithuisplaatsing moet gebeuren. Kraamverzorgenden hebben een meldingsplicht en als je je in zo’n situatie begeeft, dan is dat toch even slikken. Baby’s zijn zo kwetsbaar en in zo’n heftige gevallen, heerst er dus vaak een schrik bij de verzorgende om van een kraamgezin naar huis te gaan. Zij zijn diegenen die de deur achter zich moeten toetrekken en voelen dus een soort verantwoordelijkheid. Gelukkig krijgen ze daar vormingen rond en leren ze in zeker mate hoe ze daarmee kunnen omgaan. Maandelijks komen ze ook samen om in groep gevallen te bespreken zodat ze op die manier kunnen ventileren. Ze hebben beroepsgeheim, dus kunnen niet zomaar aan eendert wie hun hart luchten.’
Merken jullie soms dat er nog schaamte heerst rond die hulp toelaten? De ‘Ik kan het wel alleen’-visie, die merk ik bijvoorbeeld in de generatie van mijn mama op.
‘Dat zal dezelfde generatie zijn als waarin ik ben opgegroeid, want dat herken ik (lacht). Gelukkig merken we écht wel op dat dat er stilaan uitgaat. De meeste jonge mama’s en papa’s durven die hulp toe te laten in hun gezin om juist die goede start te hebben. Het voelt voor hen niet meer als een overbodige luxe. Wat we ook opmerken, is dat vanaf er één persoon in een vriendengroep kraamzorg neemt, de rest dat ook doet.’
De meeste jonge mama’s en papa’s durven die hulp toe te laten in hun gezin om juist die goeie start te hebben. Het voelt voor hen niet meer als een overbodige luxe.
Is het soms moeilijk om jullie diensten kenbaar te maken?
‘Ja, dat is het spijtige. Prenataal wordt veel aandacht aan het medische geschonken – en dat is normaal en heel goed want alles moet juist verlopen – maar de ondersteuning nadien, daar wordt minder tijd voor gemaakt. We moeten eigenlijk de hele tijd, elke maand opnieuw, andere mama’s bereiken. Want als je niet zwanger bent, dan ga je niet op zoek naar kraamzorg.’
Zijn er soms misvattingen rond de job?
De misvatting zit ‘m soms in wat we juist doen. Een vroedvrouw volgt de verloskundige parameters op, de kraamverzorgende al de rest een beetje. Dat het een luxezorg is, blijft er toch ook nog een beetje inzitten. Terwijl echt iedereen kraamzorg kan aanvragen. Verder zien veel mensen de hulp als ‘een vreemde in huis’, terwijl we op de evaluatiefiches erg vaak lezen dat het meer een onzichtbare hulp is en dat ze de aanwezigheid alleen voelen daar waar ze ‘m willen voelen, zijnde mentaal of bij bepaalde taakjes.’
Hoe zie jij de toekomst van kraamzorgverlening?
‘We zouden kraamzorg preventief al meer moeten inschakelen om crisissituaties te voorkomen. Daar zijn ze ook mee bezig, daarvoor loopt een proefproject. Verder zetten we bij Kraamzorg van Ferm Thuiszorg ook in op kraamzorg bij stilgeboortes, bij zwangerschapsverlies of in de eerste periode na de bevalling. Bijvoorbeeld ook bij mensen die eerder een kindje verloren tijdens de zwangerschap of bevalling en nu opnieuw zwanger zijn, want zij beleven een zwangerschap nog anders. Of wanneer je als toekomstige mama je eigen mama verliest tijdens de zwangerschap. Die mensen hebben ook nood aan ondersteuning. Dat wordt soms vergeten.’
We willen ook inzetten op kraamzorg bij bijvoorbeeld stilgeboortes of zwangerschapsverlies. Die mensen hebben ook nood aan ondersteuning en dat wordt soms vergeten.
Welk advies zou je meegeven aan jonge beginnende kraamverzorgers?
‘Elk gezin is anders. Je moet je vaak aanpassen, maar elke dag is er ook iets anders om naar uit te kijken. Zowel voor nieuwe ouders als kwetsbare of grote gezinnen: je neemt telkens zo’n specifieke rol op. Het is een heel mooi beroep. Je staat als kraamverzorgende aan de start van een nieuw leven, terwijl veel hulpverleners bij ziekte of naar het einde van het leven ondersteunen. Er hangt dus zo’n mooie boodschap aan de job.’
Lees ook:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
