'We zouden echt moeten afstappen van de "divide and conquer"-mentaliteit. We staan zoveel sterker samen!'
Graciela Malou Dutrieue (22): ‘Zwart feminisme is zorgen voor iedereen, ongeacht de genderidentiteit’
We vieren nog steeds Black History Month, en dat is ook het ideale moment om black feminism in de kijker te zetten. Graciela Malou Dutrieue (22), masterstudent in gender en diversiteit, legt uit waarom dat zo belangrijk is.
Graciela heeft al een bachelor arabistiek en islamkunde op zak en volgt momenteel een master in gender en diversiteit. Ze ziet het als haar missie om de bewustwording rond de zwarte geschiedenis in België te vergroten en bracht vorig jaar als onderdeel van haar stage voor Black History Month Belgium de zwarte feministische vrouwennetwerken in Brussel in kaart. Eerder deze maand gaf ze ter ere van Black History Month Belgium in de Kaaistudio’s in Brussel een lezing over zwart feminisme. Ze vertelt hier nu nog eens wat black feminism precies inhoudt en waarom het zo verschillend is van white feminism. Want het is o zo belangrijk om het onderscheid te (er)kennen.
Ik las dat black feminism zich vooral focust op het bevrijden van de zwarte vrouw. Klopt dat?
‘Goh, de focus is eigenlijk dat iedereen gelijk is, maar om dat te bereiken, moeten sommigen inderdaad wel eerst bevrijd worden.’
Wat is dan jouw definitie van black feminism?
‘Voor mij staat black feminism gelijk aan gemeenschap. En niet alleen gemeenschap met vrouwen, maar een gemeenschap met iedereen. Het is echt zorgen voor anderen zoals ik voor mezelf zou zorgen, en mensen helpen om zichzelf te zijn, of ze zich nu als vrouw identificeren of niet. Het is dus echt veel meer dan alleen met spandoeken op straat staan.’
Een soort van religie bijna?
‘Ja, voor mij is dat alleszins het geval. Het is teruggaan naar onze roots en proberen vergeten wat de maatschappij met ons doet en gedaan heeft. Het is er echt zijn voor elkaar. We leven in een wereld waarin nog veel aan divide and conquer wordt gedaan, want witte vrouwen zijn volgens velen nog steeds anders dan zwarte vrouwen. We zijn anders, maar dat maakt ons niet minder gelijk. We delen wel heel wat zaken als vrouw die ons samen sterker kunnen maken.’
Zwart feminisme is veel meer dan alleen met spandoeken op straat staan.
Waarom is black feminism een onderdeel van de Black History Month?
‘Black History Month is de maand waarin zwarte mensen zichzelf willen vieren en tegelijkertijd een boodschap willen uitbrengen: wij zijn hier ook. De zwarte gemeenschap bestaat nu eenmaal voor de helft uit vrouwen, dus het is maar normaal dat black feminism dan ook in de verf gezet en gevierd wordt.’
En waarom is het dan belangrijk om black feminism in de kijker te zetten?
‘We krijgen heel vaak een specifiek beeld te zien van feminisme waarbij de witte vrouw centraal wordt geplaatst. Intersectioneel feminisme bestaat nochtans ook, en daar is de zwarte vrouw eigenlijk zelfs de grondlegger van. Het is, naar mijn mening, heel belangrijk om black feminism te zien als het belangrijkste feminisme omdat het ook alle andere soorten feminisme covert. Het gaat niet alleen over zwarte vrouwen, maar over iedereen. Het zet iedereen in de belangstelling: vrouwen, trans personen, mensen met een beperking,... Het geeft iedereen een stem, en dat is iets wat bij white feminism niet gebeurt.’
Hoe komt dat, denk je?
‘Eerlijk? We leven in een patriarchale kapitalistische wereld waarin het nu eenmaal zo is dat minderheden vaak geen stem krijgen. Daarnaast krijg je in het onderwijs nog steeds niets aangeleerd over gender of het koloniale verleden van België, bijvoorbeeld. Zolang daar geen verandering in komt, blijven witte mensen heel onwetend en zal dat soort white feminism blijven bestaan.’
Black feminism geeft iedereen een stem, en dat is iets wat bij white feminism heel vaak niet gebeurt.
Merk je dan wel dat black feminism hier nu ook stilaan aan het ontpoppen is?
‘Zeker! De laatste jaren proberen steeds meer zwarte vrouwen op te komen voor zichzelf. Ze hebben zoiets van: “Hallo, wij zijn hier ook en wij hebben ook iets te vertellen”. Maar het is natuurlijk heel moeilijk om die barrière te doorbreken, want het is al moeilijk om een vrouw te zijn in deze wereld, laat staan een zwarte vrouw. Er zijn in Vlaanderen heel veel zwarte vrouwen met een stem, denk maar aan Dalilla Hermans, Philsan Osman en de vrouwen van Collectif Susu, en er komen ook steeds meer zwarte mensen op tv. Het moet dus ook gezegd worden dat we goed bezig zijn, máár we hebben ook nog een lange weg af te leggen.’
Denk je dat het black and white-gegeven ooit wel zal wegvallen?
‘Wegvallen niet, denk ik. Er is een geschiedenis die niet te ontkennen valt. Maar ik hoop wel dat we op een dag niet meer behandeld zullen worden als vijanden.’
Wat zou dan een eerste stap in de goede richting zijn?
‘Als we veranderingen willen, moeten die systematisch doorgevoerd worden. Het is allemaal heel fijn dat we op straat komen en van ons laten horen, maar zo kunnen we helaas niets veranderen. Het moet van hogerop komen, en dat is eigenlijk niet echt onze verantwoordelijkheid. Zolang zwarte mensen buitenproportioneel opgepakt worden, Marokkaanse mensen worden gezien als terroristen en ik ik-weet-niet-hoeveel moeite heb om een appartement te vinden, kunnen we allemaal wel op straat gaan staan en roepen, maar veel verandert dat niet. We staan zeker al veel verder dan tien jaar geleden maar er is nog zoveel werk aan de winkel. Acties als de Black Lives Matter-protesten, hebben er wel voor gezorgd dat mensen zijn beginnen praten, en dat kan ook al helpen om iets in beweging te brengen.’
We zouden moeten afstappen van de ‘divide and conquer’-mentaliteit. We staan zoveel sterker samen!
Zijn er daarnaast nog dingen die we kunnen doen om een meer inclusief feminisme te integreren?
‘Zelf actief aan de slag gaan! Lees boeken en/of beluister podcasts om meer inzicht te krijgen in de geschiedenis van de zwarte vrouw en de zwarte gemeenschap in het algemeen. Daarnaast moeten we echt proberen om af te stappen van die “divide and conquer“-mentaliteit. We staan zoveel sterker samen! Óók in de zwarte community zijn er trouwens heel vaak discussies, bijvoorbeeld over colourism (discriminatie op basis van huidskleur, red.), en dat zijn allemaal dingen die besproken moeten worden en inderdaad belangrijk zijn, maar we moeten vooral in ons achterhoofd houden dat het belangrijk is om aan gemeenschapsvorming te doen.’
En wat zou jij nog graag betekenen?
‘Ik zou graag nog een master in de journalistiek volgen, zodat ik voor het grote publiek kan schrijven. Zoals ik al zei: er moeten vooral systematisch dingen veranderen, maar het kan natuurlijk geen kwaad om de bewustwording te blijven vergroten.’
Lees ook:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
