In onze reeks #Megafoon bieden we relevante stemmen een megafoon aan. We geven met andere woorden ons bereik even weg aan wie iets waardevols te zeggen heeft en daarmee blikken kan doen verruimen. Deze week sprongen de sterke tweets van Flor (@GewoonFlor op Twitter) aangaande de ‘lezersbrief’ van Delphine Lecompte over Bart De Pauw die HUMO publiceerde in het oog. Delphines kop luidde veelzeggend: ‘Bart De Pauw wordt buitenproportioneel gestraft en ik vraag me af wie daar baat bij heeft.’ Flor bundelt zijn bedenkingen per bewering van Delphine in deze #Megafoon.
De zaak Bart De Pauw, en de media-aandacht eromheen, legt bloot wat voor schadelijke denkpatronen er nog leven rond ongewenste intimiteit, ook na de vele en nog steeds aangroeiende #metoo-getuigenissen. Zelfs bij verstandige mensen zoals Delphine Lecompte, zoals haar in Humo verschenen lezersbrief aantoont. Ik ga graag kort in op een aantal zaken die ze daarin aanhaalt, omdat ze volgens mij representatief zijn voor een aantal veelvoorkomende denkfouten in het publiek debat rond dit thema.
1. ‘Het is onrechtvaardig dat een voordien geliefd publiek persoon plots genadeloos bekritiseerd wordt’
De carrière van De Pauw zou geen invloed mogen hebben op de manier waarop we zijn daden beoordelen. Creativiteit en humoristische spitsvondigheid zijn geen excuus om ethiek zomaar door het raam te gooien. Ja, het is nog toegelaten te lachen met fragmenten uit ‘Schalkse Ruiters’ of ‘Het Geslacht De Pauw’, al zal dat in sommige gevallen (denk maar aan de Man van Melle) misschien iets minder gemakkelijk gaan. Maar nee, de kwaliteit van zijn programma’s is geen excuus of zelfs verzachtende omstandigheid voor mans daden.
2. ‘Wat nu stalkingsgedrag wordt genoemd was in werkelijkheid de stuntelige verleidingspoging van een onhandige man’
Tenzij Lecompte het gerechtelijk dossier gelezen heeft weet ze evenmin als de rest van de buitenstanders of De Pauw overgegaan is tot ‘agressie, chantage en bedreigingen’, al poneert ze nog stellig dat dit niet het geval was. Wat we wel weten is dat minstens dertien vrouwen deze ‘verleidingspogingen’ als belastend genoeg hebben ervaren om ze onderdeel te maken van een rechtszaak. We weten ook dat herhaalde intieme toenaderingspogingen van een oudere man tegenover zijn jongere vrouwelijke ondergeschikten sowieso impliciet die dreiging van chantage en agressie in zich dragen.
3. ‘Er was geen duidelijk machtsmisbruik, want seksuele aantrekkingskracht is ook een vorm van macht’
Aantrekkelijke mensen hebben inderdaad een vorm van macht over anderen. Is die macht te vergelijken met de macht van een baas, die de carrière van de vrouwen die hem opwinden kan maken of kraken? Als dat zo was zou de gemiddelde Raad van Bestuur of regering wellicht een stuk meer lijken op de line-up van een modedefilé.
Delphine vindt de ervaring van de slachtoffers niet opwegen tegen het leed van televisiekijkend Vlaanderen dat nu geen nieuwe programma’s met De Pauw meer te zien krijgt.
4. ‘Erotiek is complexe materie, waar de wet zich niet mee moet moeien’
Een man die geil wordt van een vrouw en ongewenste avances maakt behoort in mijn ogen niet tot het domein van de erotiek. Los daarvan lijkt het gevaarlijk te stellen dat alles wat erotisch is ook maar wettelijk moet zijn. Een algemeen aanvaarde ondergrens is het concept van instemming, en net het veelvuldig ontbreken daarvan in deze situatie zorgt ervoor dat we spreken van een ‘Zaak De Pauw’. Niemand neemt De Pauw kwalijk dat hij naar mooie vrouwen verlangde, het gaat om wat hij deed met dat verlangen. Dat ging duidelijk een stuk verder dan de devotie waar Lecompte van spreekt, als we zijn ‘korzelig onwillige liefdesobjecten’, zoals zij ze poëtisch (noblesse oblige) noemt, even als personen beschouwen en luisteren naar wat zij te zeggen hebben.
5. ‘De Pauw verdient mededogen, want hij zou weleens spijt kunnen hebben’
We weten niet of De Pauw al dan niet, ergens diep in zijn hart, spijt heeft van hij gedaan heeft. Oké, hij laat via zijn echtgenoten en advocaten de slachtoffers aanvallen in de pers, onder meer door bewust onwaarheden te verspreiden, zoals de bewering dat het ooit om anonieme beschuldigingen zou gegaan hebben. Hij minimaliseerde zijn gedrag vanaf de eerste dag als ‘geflirt’, hoewel de slachtoffers dat duidelijk anders zien. En oh ja, hij wil 12 miljoen euro van de VRT omdat zíj zijn imago besmeurd zouden hebben. Dat wil allemaal niet zeggen dat hij geen spijt heeft, maar het bewijst wel een gebrek aan schuldbesef, en dat is veel belangrijker.
6. ‘Wat De Pauw deed was niet bedreigend, want sommigen zouden er zich niet bedreigd door voelen’
Lecompte haalt het voorbeeld aan van haar eigen ervaringen met stalken (als dader en als slachtoffer) en besluit dat ze zich nooit ‘een prooi’ heeft gevoeld. Ze zegt respect te hebben voor de slachtoffers van De Pauw die zich wel zo voelden, maar zet het woord slachtoffers wel tussen aanhalingstekens en vindt hun ervaring niet opwegen tegen het leed van televisiekijkend Vlaanderen dat nu geen nieuwe programma’s met De Pauw meer te zien krijgt. Het toont aan hoe gevaarlijk het is de eigen subjectieve ervaring als maatstaf te nemen, en hoe belangrijk het is daarentegen gewoon te luisteren naar hoe anderen zich voelen en de legitimiteit van die gevoelens gewoon te aanvaarden.
7. ‘Niemand wordt er beter van dat De Pauw gestraft wordt’
Als De Pauw gestraft wordt, is dat omdat hij dit zelf gewild heeft. Na de stopzetting van het contract tussen de VRT en zijn productiebedrijf lagen ongetwijfeld nog vele wegen open voor hem. Zelfs na alles wat naar boven is gekomen maakt hij alweer programma’s die nog gewoon op tv komen, al blijft hij voorlopig wel achter de schermen. Het was De Pauw zelf die destijds besloot om, met hulp van een duur crisiscommunicatiebureau, frontaal in de aanval te gaan en zelf de feiten naar buiten te brengen. Het is De Pauw zelf die nu nog steeds weigert te erkennen dat zijn gedrag schade berokkend heeft tegenover minstens dertien vrouwen die hem dat proberen duidelijk maken. In plaats daarvan kiest voor een uitgesponnen rechtszaak.
De best mogelijke uitkomst is dat we hier allemaal, als samenleving, beter van worden. Een ontstoken wonde kan niet genezen door ze te negeren. Daarom is het belangrijk dat we destructieve denkpatronen rond ongewenste intimiteit durven in de ogen kijken, en benoemen, maar nog meer: dat we luisteren naar slachtoffers, en voor hén onze nek uitsteken. Zij verdienen dat meer dan de daders, hoe vaak die ons ook doen lachen of ontroerd hebben.
https://twitter.com/GewoonFlor/status/1350086141253443585
Wil je reageren? Voel je je geroepen om ook je mening te laten horen? Stuur je opinie of open brief dan naar megafoon@flair.be !
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
