Helen Verhelst (25): ‘Ik stijlde talloze keren stiekem mijn haar, om toch maar als ““witter”” te worden gezien’

De naam George Floyd lijkt de geschiedenisboeken in te gaan, voorafgegaan door Rosa Parks en Emmett Till, als het gezicht van een moment dat een nieuwe golf aan verandering heeft aangewakkerd. Buiten de VS trotseerden duizenden personen uit alle lagen van de bevolking Covid-19-lockdowns om demonstraties te houden in Londen, Parijs, Amsterdam, Brussel, Rome, Sydney, en tal van andere steden. De gruwelijke moord op George Floyd door een politieagent uit Minneapolis op 25 mei 2020 leidde tot een culturele en sociale schok in de Verenigde Staten, maar vooral ook tot verschillende naschokken in de rest van de wereld, waarbij de schreeuw om gerechtigheid en verandering nog steeds weerklinkt.

Ik ben geen publieke spreker, noch een activist. Ik ben geen schrijver, noch een expert. Ik heb gehuild, gelachen, gerouwd, geslapen en niet geslapen, en opnieuw gehuild. Momenten als deze doen me denken aan het verleden en ook aan wat er in de toekomst met mijn kinderen zou kunnen gebeuren. Zal dit het begin zijn van iets nieuws, of zal dit gewoon allemaal overwaaien?

Hoewel ik me op geen enkele manier schaam voor wie ik ben, heb ik wel enige kleine spijt van hoe ik dit aspect van mijn identiteit heb proberen te verbergen tijdens mijn jeugd.

Het feit dat ik geboren en getogen ben in een klein Vlaams dorp, heeft een grote rol gespeeld in wie ik vandaag de dag ben. Dit aspect van wie ik ben heeft mijn culturele lens, mijn perspectief op de maatschappij, mijn overtuigingen, mijn kernwaarden en mijn identiteit als geheel gevormd. Hoewel ik me op geen enkele manier schaam voor wie ik ben, heb ik wel enige kleine spijt van hoe ik dit aspect van mijn identiteit heb proberen te verbergen tijdens mijn jeugd.

Gedurende mijn ganse jeugd was ik namelijk het enige bruine meisje in mijn klas op de basisschool en middelbare school, zelfs aan de universiteit was multiculturaliteit een schaarste. Als de dochter van een zwarte moeder en een witte vader, zag ik heel duidelijk het voorrecht dat mijn vader had ten opzichte van mijn moeder. We leefden namelijk in een maatschappij die voortdurend ‘wit’ als norm versterkte, en waarbij iets anders dan wit vaak als exotisch of bedreigend werd bestempeld. Toch waren het niet alleen volwassenen die mij het gevoel gaven dat we buitenstaanders waren. Iedereen die je ooit vertelt dat kinderen geen ras of kleur zien, onderschatten in hoge mate hoe raciale concepten en structureel racisme in onze cultuur zijn ingebed. Ik kan me nog goed herinneren dat een van mijn klasgenoten mij vertelde dat ‘ik met mijn eigen soort moest spelen’ of ‘dat ik vies was en mij weer niet gewassen had’.

We begrepen allebei wat dat betekende.

Gevolg, hoe ouder ik werd, hoe meer ik ernaar streefde om net zo te zijn als de rest. Overcompensatie voor de kleur van mijn huid, alsof het niet-Wit zijn mij minder Belg maakte dan de rest. Ik probeerde mijn cultureel erfgoed te minimaliseren en niet de aandacht te vestigen op het feit dat ik – zogezegd – anders was.

Dit uitte zich in een schaamte die ik voelde toen mijn moeder mij van school kwam halen met haar Nigeriaanse muziek die luid uit boxen van de auto weergalmde. Of in de talloze keren dat ik mijn haar stiekem stijlde, om toch maar als ‘witter’ te worden gezien de volgende dag op school, want dan werd je mooi genoemd en niet alleen ‘mooi voor een zwart meisje’. Of wanneer ik uren in de schaduw ging zitten op reis, want ik zou maar eens een tint donkerder moeten worden. En als dit plan dan toch zou falen, ik citroensap en meerdere scrubs per dag gebruikte om dat ‘verdomde bruin’ eraf te krijgen. Of alle keren dat ik blij was om toch maar een Vlaamse naam te hebben tijdens mijn schoolcarrière of tijdens mijn zoektocht naar een job, want mijn huidskleur an sich bracht al genoeg problemen en vooroordelen met zich mee.

En het werkte, of dat maakte ik mezelf toch wijs. Dichte vrienden stemden op Vlaams-nationalistische partijen, want ‘Vlaanderen is Vlaanderen niet meer’ en ‘het zit hier vol met bruine mannen’. Maar ze maakten wel een uitzondering voor mij, natuurlijk. En mijn moeder. Omdat ze ons kennen. Dus we zijn anders. Onze Zwartheid telt niet mee. Wij zijn goed.

Met stijl haar werd ik mooi genoemd en niet alleen ‘mooi voor een zwart meisje’.

Tot ik me realiseerde dat het niet echt uitmaakte hoe hard wij ook probeerden. Uiterlijk, en de vooroordelen die ermee gepaard gaan, is altijd het eerste wat mensen zien als ze naar je kijken en dat kan ik nooit veranderen, dus dan kan ik het beter omarmen. We kunnen namelijk niet ontsnappen aan de overblijfselen uit het verleden, maar we kunnen ze wel gebruiken om onze toekomst te bepalen. Het ligt op onze schouders om te ontdoen wat we ooit hebben geaccepteerd als waarheid. Het is onze taak.

Dit is geen trend, geen hype, maar dit is de harde realiteit die veranderd moet worden. Racisme is een voortdurende strijd. Het is geen strijd die een paar dagen, een paar weken, een paar maanden of een paar jaar duurt. Het is een strijd voor lang. Het ontmantelen van structureel racisme vereist een alomvattende aanpak van de onderliggende oorzaken en de zichtbare en onzichtbare, bewuste en onbewuste, actieve en passieve verschijningsvormen ervan, want het afbreken van structuren die in de loop der eeuwen zijn opgericht, vereist meer dan alleen maar goede wil. Luister naar podcasts, doneer als je kunt, teken petities, lees boeken, educate yourself, maar vooral, wees niet stil of bang.

Helen Verhelst (25) is een Antwerpse advocate, hobbykok en foodfotografe die haar passie voor eten aan de buitenwereld toont via haar Instagrampagina en blog. Hier deelt ze vooral lekkere en eenvoudige receptjes, leuke hotspots in Antwerpen en omstreken en tips & tricks voor in de keuken. Daarnaast staat ze af en toe ook voor de lens als model en actrice.

Wil je reageren? Voel je je geroepen om ook je mening te laten horen? Stuur je opinie of open brief dan naar megafoon@flair.be !