Yannes (29) mama is bipolair: ‘Mama vindt het raar dat we geen band hebben, maar ze herinnert zich gewoon niet hoe gemeen ze is tegen mij’

Yanne (29) was drie jaar toen hen mama voor het eerst werd opgenomen op de Psychiatrische Afdeling in het ziekenhuis (PAAZ). Hen mama heeft een bipolaire stoornis waardoor ze af en toe stemmingsstoornissen heeft en worstelt met manie en depressie. ‘Niemand vroeg eigenlijk hoe het met mij ging’, vertelt Yanne. ‘Zelfs mama’s psycholoog niet.’

‘Ik weet nog dat er vroeger vaak momenten waren dat mama gewoon verdween. Ik verbleef dan even bij vrienden van mijn ouders of mijn tante. Mama was ook niet in staat om voor mij te zorgen. Het was alsof ze altijd op een andere planeet vertoefde. Ik moest als kind mijn mama opvoeden, de omgekeerde wereld. Ik wist toen niet wat er aan de hand was, want mijn omgeving durfde niet openlijk te spreken over mama’s mentale problemen, en al zeker niet tegen mij.‘

Zelfstandig

‘Pas op mijn negentiende ben ik te weten gekomen dat mama bipolair is. Ik heb toen zelf de stap gezet om met iemand te gaan praten en die vertelde mij voor het eerst wat er eigenlijk echt aan de hand was met mijn mama. Wanneer ik vroeg waarom ík eigenlijk nooit professionele hulpverlening had gekregen gezien de moeilijke situatie waarin ik zat, vertelde ze me dat ik de touwtjes zo stevig in handen had waardoor het waarschijnlijk leek alsof ik geen hulp nodig had. Maar dat was in realiteit niet altijd zo. Zelfs mama’s psycholoog vroeg nooit aan mij hoe het met me ging. Niemand deed dat eigenlijk. Moest er toen gewoon al eens iemand eens aan mij gevraagd hebben: “Hey kleine, hoe voelt gij u?”, was dat al genoeg geweest.’

Slechte vrienden

‘Mama had vaak uitbarstingen. Om de kleinste dingen. Er moest maar een lepel op de grond vallen en ze schoot uit al haar vel. Dan moest ik haar kalmeren. Op den duur probeerde ik weg te vluchten uit mijn situatie. Ik sportte intensief en daarna hing ik rond bij het skatepark waardoor ik niet vaak thuis was. Niemand vroeg zich af waar ik uithing of hoe laat ik terug thuis zou zijn, terwijl je toch zou denken dat een kind dergelijk kader nodig heeft. Ik heb veel slechte vrienden gehad, maar gelukkig had ik op tijd door dat zij niet goed waren voor mij en dat ik die banden moest doorknippen. Er waren ook verleidingen zoals drank en drugs, maar die heb ik steeds links laten liggen. Ik besef maar al te goed dat ik trots mag zijn op mezelf dat ik niet het slechte pad opging. Dat heb ik niet aan anderen, maar louter aan mezelf te danken.’

People pleaser

‘Toen ik twintig was, werd mama uiteindelijk opgenomen in een gesloten instelling. Vanaf dat moment begon ze mij te vernederen omdat ze in een manische fase zat. Even later herinnerde ze zich er niets meer van, maar de schade was geleden. Dat was een kantelpunt voor mij, er brak iets. Mama vindt het raar dat we geen band hebben, maar ze herinnert zich gewoon niet hoe gemeen ze is tegen mij. Ook fysiek vind ik het moeilijk om contact te leggen met haar. Wanneer ik haar bezoek en ze me een knuffel geeft, trek ik me weg. Ik kan het gewoon niet.‘

‘Ik liet me ook doen in relaties op latere leeftijd. Ik wilde koste wat het kost ruzies vermijden, zoals met mijn mama vroeger, waardoor ik voortdurend iedereen probeerde te pleasen. Ik zette mezelf altijd op de tweede plaats. Ik zei voortdurend sorry, zelfs als het mijn fout niet was. Ik heb intussen een lange weg afgelegd. Nu ga ik geregeld langs bij een psycholoog en ik heb een lieve vriendin. Mijn leven is nu gewoon duidelijk en simpel, zo heb ik het graag (lacht).’

KOPP

Volgens experte Vicky Terteka, mobiele CARE-werker bij LIGANT, is Yanne het perfecte voorbeeld van een KOPP (Kinderen van Ouders met Psychische Problemen)-kind. Zij hebben zelden de begeleiding gekregen die ze eigenlijk nodig hadden als kind. ‘Kinderen die opgroeien in zulke situaties worden gedwongen om heel snel volwassen te worden’, vertelt Vicky. ‘Er is weinig tijd en ruimte om kind te zijn omdat de kinderen vaak de rol van ouder op zich moeten nemen.’ In ons land is de ‘Kindreflex’, waarbij aan ouders die op spoed belanden, gevraagd wordt hoe het met hun kinderen gaat, pas in 2018 ontwikkeld. ‘Veel kinderen blijven daardoor onder de radar’, vertelt Vicky. ‘Wanneer kinderen zo zelfstandig zijn dat ze thuis alles regelen, zal er nooit iemand opmerken dat er iets mis is en wordt er door niemand hulp ingeschakeld.’

Tekst: Nina Pieri, student aan de Hogeschool PXL

Lees ook:

• Lennert (30) en zijn vriendin werden zwanger ondanks een spiraaltje: ‘Een baby paste niet in mijn toekomstbeeld’
• Zahra (25) maakte als tiener seksueel grensoverschrijdend gedrag mee: ‘Hij speelde met mijn seksuele ontwikkeling’
• Raoul (28): ‘Zodra mijn vriendin vertelde dat een abortus voor haar een uitgemaakte zaak was, ben ik geknakt’