Celine (34) haar mama heeft borderline en is alcoholverslaafd

Celine* (34) is opgegroeid met een mama die alcoholverslaafd is. Die verslaving bracht psychische aandoeningen met zich mee, waaronder borderline. Tijdens haar puberteit werd Celine bij haar moeder weggehaald en werd ze opgevangen door een pleeggezin. Nu ze zelf mama van drie zoontjes is, praat ze openlijk over de ziekte van haar moeder.

‘Mijn zussen en ik zorgden voor elkaar, voor het eten en voor de rest van het huishouden. Die verantwoordelijkheid deelden we al van jongs af aan. Voor we naar school vertrokken, deden we bijvoorbeeld elkaars haren. Voor zulke dingen stond mama niet op, want dan lag ze haar roes nog uit te slapen.’

‘Dat mama niet oké was, wisten we wel, maar met de alcohol erbij werd dat alleen maar erger. Ze deed aan psychisch manipuleren. Zo bespeelde ze onze loyaliteit naar haar toe. Wij zouden voor haar moeten zorgen. Zij was het slachtoffer en wij moesten alles maar verbloemen. Tijdens mijn tienerjaren merkte ik pas dat die manipulaties niet oké waren. Door er zodanig mee op te groeien, merkte ik dat ervoor gewoon niet.’

Er met iemand over praten, was helaas geen optie voor Celine. Haar familie woonde in Nederland en haar vader werkte in het buitenland. ‘Papa was er soms een jaar niet door zijn werk. Daarnaast liep hij met oogkleppen op. Hij wilde niet zien wat er met mama aan de hand was. Hij deed alsof hij van niets wist, terwijl het overduidelijk was. Wanneer we hem dan toch iets vertelden, kwam hij zogezegd uit de lucht gevallen. Mama sprak er op haar beurt ook niet over met ons. Zij vond namelijk dat er niets aan de hand was met haar.’

Agressief

De alcohol maakte Celines moeder enorm agressief. ‘Ze schold ons uit, manipuleerde ons en trok ons aan onze haren door het huis. Soms sloot mama zich met een van ons op in haar slaapkamer. Dan klemde ze ons zodanig tegen haar aan dat we geen lucht meer kregen. Dat deed ze met een T-shirt dat ze rond onze nek vastbond. De enige manier om los te geraken, was zo geloofwaardig mogelijk zeggen dat je naar het toilet moest. Om dan vervolgens te hopen dat ze niet kon opstaan.

De enige steun die ik toen had, waren mijn zusjes. Samen bedachten we trucjes om bij mama weg te geraken of om haar simpelweg tevreden te stellen. We spraken er niet echt over met elkaar, maar we zagen het in mama’s ogen als ze weer dronken was. Er waren periodes dat het beter ging, maar toch herviel ze opnieuw en opnieuw. Ze dacht dat de hele wereld tegen haar was. Niemand kon haar naar eigen zeggen helpen, alleen alcohol.’ 

Schuldgevoelens

‘Onze omgeving zag dat we het thuis niet goed hadden. Er was een moment dat de school voor onze boterhammen zorgde en kleren voor ons inzamelde, omdat we thuis het geld niet hadden. Daarnaast probeerden ze ons te vertellen dat mama het niet kwaad bedoelde, dat de situatie niet onze schuld was. Toch kampte ik met een enorm schuldgevoel. Het voelde alsof het mijn fout was dat mama dronk en zo gemeen deed tegen ons.’

Tijdens haar puberteit, werd Celine uiteindelijk samen met haar drie zussen weggehaald bij haar moeder. Ze verbleven in verschillende pleeggezinnen, maar werden wel verplicht om bij hun mama op bezoek te gaan. ‘Wanneer er tijdens de bezoekjes begeleiding aanwezig was, was mama altijd heel lief. Eens de begeleiding weg was, werd mama weer gewoon gemeen. Ze schold ons opnieuw uit en gaf ons een schuldgevoel.’

‘Wat ik nodig had, was iemand die zijn/haar/hun oogkleppen durfde afzetten. Iemand die actie durfde ondernemen en ons daadwerkelijk hielp. Ik ben ervan overtuigd dat er meerdere mensen waren die ervan wisten, maar niets durfden te doen. Iedereen had iets van: ieder huisje heeft zijn kruisje, dus we bemoeien ons niet met een ander.’

Onzeker over eigen kunnen

Celine is nu zelf mama van drie zoontjes, maar draagt de gevolgen van haar mama’s borderline en alcoholverslaving wel met zich mee. Zo mist ze bijvoorbeeld een voorbeeld wat het moederschap betreft. ‘Ik ben een heel onzekere mama, want ik moet het beter doen dan mijn mama. Ik heb altijd het idee dat ik het niet goed doe en dat mijn kinderen niet tevreden zijn. Ik vind het heel moeilijk om in te zien dat ik het wel goed kan doen. Hoewel anderen benadrukken dat ik het goed doe, dringt die bevestiging vaak niet tot me door. Deels omdat ik het zo gewend ben om mezelf op de laatste plaats te zetten. Ik leg de lat enorm hoog voor mezelf.’

KOPP/KOAP

Celine is een KOPP/KOAP-kind, ofte Kinderen van Ouders met Psychische Problemen (KOPP) en Kinderen van Ouders met Afhankelijkheidsproblemen (KOAP). ‘Een persoonlijkheidsstoornis als borderline maakt je extra kwetsbaar voor verslavingen. Je zal er sneller door naar middelen grijpen zoals alcohol en drugs’, verduidelijkt Vicky Terteka, Mobiele CARE-werker bij LIGANT. ‘Door de combinatie van een psychische aandoening en middelengebruik worden de twee nog eens door elkaar versterkt.’

*Celine is een schuilnaam.

Tekst: Nina Pieri, student aan de Hogeschool PXL

Meer straffe verhalen:

• Raoul (28): ‘Zodra mijn vriendin vertelde dat een abortus voor haar een uitgemaakte zaak was, ben ik geknakt’
• Sofie (35) en Jesse (36) kregen viermaal te maken met zwangerschapsverlies: ‘We zijn elkaar niet kwijtgeraakt, maar zitten op ons tandvlees’
• Zahra (25) maakte als tiener seksueel grensoverschrijdend gedrag mee: ‘Hij speelde met mijn seksuele ontwikkeling’