'Mijn mama had na drie weken een nieuwe vriend en mijn zus ging alleenwonen. Ik kreeg de indruk dat hij zo snel mogelijk vergeten moest worden.'
Jana (25) was amper twaalf toen haar vader voor zelfdoding koos: ‘Ik nam het mezelf kwalijk dat ik hem niet had kunnen redden’
Iemand verliezen na zelfdoding is ongemeen hard. Erover praten blijft een groot taboe in Vlaanderen, beaamt rouwtherapeut Lore Vonck. Jana* vertelt hoe zij omging met het verlies van haar papa.
‘Toen mijn vader stierf, stortte mijn wereld in’, zegt de intussen 25-jarige Jana. ‘Zijn laatste kus heb ik geweigerd, en dat heb ik mezelf lang kwalijk genomen. Als kind heb ik daar enorm mee geworsteld. Ik dacht dat het mijn schuld was en bleef achter met een knagend schuldgevoel. Waarom heeft hij nooit iets gezegd? We waren altijd twee handen op één buik. Ik zou hem hebben kunnen tegenhouden of hem op andere gedachten kunnen brengen, dacht ik dan. Maar dat was een illusie. Hij speelde al langer met de gedachte.’
Zo snel mogelijk vergeten
‘Mijn vormsel was zijn afscheidsfeest. Hij liep er zo vrolijk rond. Amper een week later zette hij de definitieve stap. Toen ik de dag erna ontwaakte, was ik geen twaalfjarig meisje meer, maar een volwassen vrouw. Mijn jeugd was weggespoeld zonder dat ik het besefte. Puberen heb ik als gevolg nooit gedaan. Onbewust nam ik de plaats in van mijn vader en ontfermde me over mijn mama en oudere zus. Ik dacht dat dat mijn verantwoordelijkheid was en hun geluk primeerde. Hoe ik me voelde, was niet van tel. Ik nam het mezelf kwalijk dat ik hem niet had kunnen redden en ik schaamde me diep. Daardoor heb ik alle steun van mijn familie jarenlang afgeblokt.’
Onbewust nam ik de plaats in van mijn vader en ontfermde me over mijn mama en oudere zus.
‘Sinds mijn papa’s dood heb ik nooit meer het gevoel gehad dat we een hecht gezin waren. We hebben nooit samen gerouwd. Laat staan erover gesproken. Dat kon overigens niet. Mijn mama had na drie weken een nieuwe vriend en mijn zus ging alleenwonen. Ik kreeg de indruk dat hij zo snel mogelijk vergeten moest worden, terwijl ik hunkerde naar een openhartig gesprek. Ik wilde ermee omgaan, maar waar ik ook ging, het liep meestal verkeerd af. Op school werd ik uitgelachen. Ze zeiden dat ik een aandachtszoeker was, of erger. “Ik hoop dat je hetzelfde doet als je papa”, zei een leerling ooit. Ik voelde me vaak heel alleen.’
Mooie momenten koesteren
‘Op mijn vijftiende ging het bergaf met mijn mentale gezondheid. Ik kampte met paniekaanvallen en hyperventilatie. Gelukkig kon ik terecht bij een goede leerkracht, die me doorverwees naar een psycholoog. Bij die laatste vond ik een tweede adem, maar thuis was er geen zuurstof. Mijn mama vluchtte in de alcohol en de band met mijn zus bereikte een dieptepunt. Het werd me te veel en ik zag de uitweg van mijn papa als enige oplossing... Ook ik ondernam een poging, maar die mislukte. Uiteindelijk liet ik me opnemen in de psychiatrische afdeling van het ziekenhuis, waar ik vier weken verbleef.’
Het geeft me veel steun en de moed om dit pleidooi te houden, de stilte over dit zwaarbeladen thema te doorbreken.
‘Sinds een aantal jaar woon ik nu alleen en gaat het steeds beter met me. Uit de vele gesprekken met de psycholoog besef ik dat ik er niet alleen voor sta en dat ik mijn gedachten en emoties moet uitspreken. Ik haal veel kracht uit online pagina’s voor nabestaanden, zoals uit de informatie van de Werkgroep Verder na Zelfdoding. Het geeft me veel steun en de moed om dit pleidooi te houden, de stilte over dit zwaarbeladen thema te doorbreken. Ik herinner mijn papa als een grapjesmaker. Hij heeft zich van het leven beroofd, maar dat maakt van hem geen slecht persoon. Integendeel. Ik koester de mooie en liefdevolle momenten, want zo wil ik hem ook blijven zien en onthouden.’
Heb je vragen over zelfdoding of wil je met iemand praten? Dat kan, gratis en anoniem. Op www.zelfmoord1813.be of www.tele-onthaal.be kan je chatten, bellen kan op de nummers 1813 (Zelfmoordlijn) of 106 (Tele-Onthaal).
*Jana is een schuilnaam.
Tekst: Eugenie D’Hooghe
Lees ook:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
