Hoewel Heleen (23) pas een paar maanden geleden trouwde met Bart, bereidt ze stilaan haar vertrek voor

‘Ik wil weg bij mijn man. Mijn besluit staat vast, zelfs al zijn we nog geen zes maanden getrouwd. Bart heeft geen flauw idee dat ik hem wil verlaten, maar voor mij is de maat vol. Hij behandelt me als een stuk vuil. Ik trek dit niet meer, ook al dacht ik vier jaar geleden dat ik de liefde van mijn leven had ontmoet. Bart werkte al bij het leger terwijl ik nog op de schoolbanken zat, maar desondanks was er een klik tussen ons. Hij trok me aan als een magneet, en drie maanden later bleek ik zwanger te zijn. Dat kwam als een grote verrassing, maar het kindje was gewenst. Niet veel later kochten we een woning die we tot in de puntjes moesten renoveren, en voor we het goed en wel beseften, werd Sander geboren. Zijn geboorte was de mooiste dag van mijn leven, maar zodra we met z’n drieën waren, begon Bart te veranderen.’

30 pinten per dag

‘Mijn man werkt bij het leger en moet voor zijn job vaak op buitenlandse missie. Soms is Bart weken, zelfs maanden, van huis. Als hij in het land is, reken ik erop dat hij de handen uit de mouwen steekt en zijn taak als vader op zich neemt, zeker aangezien ik er tijdens zijn afwezigheid alleen voor sta. Ik kan ook weleens een pauze gebruiken, maar dat kon Bart niet schelen. Hij kijkt amper om naar Sander en gaat bijna dagelijks op stap met vrienden, met als resultaat dat hij steevast dronken thuiskomt. Bart is niet vies van alcohol en drinkt soms zelfs meer dan dertig pinten per dag. Dan kan hij erg agressief uit de hoek komen, zeker als ik een opmerking maak over zijn gedrag.’

Had ik maar op mijn tanden gebeten, want ondertussen zijn we drie jaar verder en is er maar weinig veranderd, buiten dat we ook getrouwd zijn.

‘Zo smeet hij stoelen naar mijn hoofd terwijl ik onze pasgeboren zoon vasthield. Na dat incident diende ik klacht in bij de politie, en toen Bart weer op missie vertrok, pakte ik mijn spullen en trok ik bij mijn ouders in. Maar Bart smeekte om een tweede kans, en omdat we samen een kind hebben, besloot ik om onze relatie nieuw leven in te blazen. Had ik maar op mijn tanden gebeten, want ondertussen zijn we drie jaar verder en is er maar weinig veranderd, buiten dat we ook getrouwd zijn. Een domme beslissing, want na al die tijd besef ik dat Bart niet de man is met wie ik oud wil worden.’

Jarenlang verblind

‘Een paar maanden geleden werd ik geopereerd. Een borstabces, dat volgens mijn gynaecoloog het gevolg is van acute stress. Toen ik mijn verhaal uit de doeken deed, verwees ze me door naar een psychiater, die me tot eind juli thuisschreef. Ik zie hem op regelmatige basis, vooral om mijn hart te luchten en ook om een mening te hebben van buitenaf, want ik ben jarenlang verblind geweest. Het klinkt gek, maar ik had niet door hoe slecht hij me behandelde.’

Je gelooft het misschien niet, maar mijn zoon Sander is bang voor zijn vader.

‘Ik had niet door dat ik zijn marionet was, en nu wil ik zo snel mogelijk onze touwen doorknippen. Ik vertrouw Bart niet meer met onze zoon. Zijn driftbuien zijn zo onvoorspelbaar. Je gelooft het misschien niet, maar Sander is bang voor zijn vader. Hij weigert om hem te knuffelen, en dan reageert hij furieus. Het ergste is dat Bart zijn fouten niet wil inzien, en daarom probeer ik zo veel mogelijk te sparen om van hem te scheiden.’

Krabben om rond te komen

‘Bart en ik hebben een gedeelde rekening, maar mijn loon wordt eerst op mijn persoonlijke rekening gestort. Daarvan zet ik elke maand een klein gedeelte opzij. Dat kan variëren van 50 tot 300 euro. Ik heb een bepaald bedrag in mijn hoofd dat ik moet sparen voordat ik de sprong kan wagen, al moet ik realistisch zijn, want anders moet ik nog jaren bij Bart blijven. Hij staat financieel veel sterker in zijn schoenen. We kochten ons huis grotendeels met zijn centen, al heb ik het voornamelijk opgeknapt.’

Ik wil niet weten hoeveel onze scheiding zal kosten, maar dat mag geen reden zijn om het niet te doen.

‘Ik heb geen spaarpotje en kan ook niet terugvallen op mijn ouders, maar als ik vertrek, wil ik minstens de waarborg van een huurappartement kunnen betalen. Ik droom van een eigen stek, maar als ik later sterf met een huurwoning, is het ook zo. Het zal krabben worden om rond te komen. Ik wil niet weten hoeveel onze scheiding zal kosten, maar dat mag geen reden zijn om het niet te doen.’

Spulletjes hamsteren

‘Tegenwoordig spring ik vaak binnen bij de kringloopwinkel. Ik ben volop spulletjes aan het hamsteren en mag de zolder van een vriendin gebruiken als opslag. Binnenkort heb ik een afspraak met een advocaat, en hopelijk gaat de bal dan echt aan het rollen. Het zal niet makkelijk zijn, maar ofwel kies ik voor het financiële plaatje, ofwel kies ik voor ons geluk. Desnoods neem ik er een tweede job bij, maar bij Bart blijven is geen optie. Omdat we samen een kind hebben, hang ik voor de rest van mijn leven aan hem vast. Het mooiste cadeau dat Bart me kan geven, is dat hij afstand neemt van Sander, maar ik vrees dat onze breuk zal uitmonden in een vechtscheiding.’

Onlangs dreigde hij ermee bijtend zuur in mijn gezicht en dat van onze zoon te gooien als ik hem ooit verlaat...

‘Het zijn spannende tijden en eerlijk gezegd ben ik doodsbang hoe Bart zal reageren. Bart beschouwt me als zijn bezit. Niet zo lang geleden dreigde hij ermee bijtend zuur in mijn gezicht en dat van onze zoon te gooien als ik hem ooit verlaat... Ik hoop met heel mijn hart dat het nooit zover komt. Het is beangstigend en ik had het graag allemaal anders gezien, maar als ik hem pas verlaat als ik vijftig ben, ga ik pas véél spijt hebben.’

Waarop heb je recht als je financieel afhankelijk bent van je man?

‘Als één partner beslist om te scheiden, is de vraag of de andere partner dat ook wil. Tijdens een bemiddeling is het belangrijk dat beide partners bereid zijn om samen aan hun scheidingsovereenkomst te werken’, zegt bemiddelaar en scheidingsconsulent Eric De Corte. ‘Er is een verschil in regeling voor koppels die gehuwd zijn of koppels die samenwonen. Een koppel – gehuwd of niet – kan geld, kinderen en/of een huis gemeenschappelijk hebben. Als een koppel kinderen heeft, wordt een ouderschapsovereenkomst opgesteld, dat bestaat uit volgende onderdelen: 1) gezamenlijke uitoefening van het gezag, 2) verblijfsregeling, 3) kostenregeling én 4) een ouderschapsplan. Voor de bepaling en berekening van een onderhoudsbijdrage of alimentatie voor kinderen, is het van belang om duidelijk te specifiëren welke kosten maandelijks gedekt moeten worden, en welke apart worden afgerekend. Ook de bestemming van de kinderbijslag, fiscale aspecten en het globale inkomen van beide partners zijn daarbij belangrijk. Daarnaast moet men ook overeenkomen over het al dan niet gebruik van een kindrekening en de domicilie van de kinderen.’

Niet getrouwd = geen recht op persoonlijk onderhoudsgeld

Voor een echtscheidingspensioen komen uitsluitend ex-gehuwden in aanmerking. Van persoonlijke alimentatie voor een ex-partner is ook alleen sprake als het koppel gehuwd was. In het geval dat bijvoorbeeld een niet-gehuwde moeder jarenlang niet heeft gewerkt, maar wel de kinderen en het huishouden voor haar rekening nam, is er geen wettelijke verplichting om die partner financieel te ondersteunen. Daardoor dreigen eenoudergezinnen, vooral vrouwen, in armoede terecht te komen. Opvallend is dat het gebeurt dat koppels bij elkaar blijven omdat een scheiding gewoon onbetaalbaar is. Van twee inkomens naar één inkomen: dat heeft rampzalige gevolgen.’

Tekst: Marijke Clabots