Over armoede bestaan nog heel wat vooroordelen, terwijl iedereen het van de ene op de andere dag financieel moeilijk kan krijgen. Ilke* (30) wil niets liever dan timmeren aan haar toekomst, maar door problemen met haar gezondheid is ze al enkele jaren niet meer actief op de arbeidsmarkt. Ze (over)leeft op een invaliditeitsuitkering van € 900.
‘Dat een goede gezondheid het allerbelangrijkste is en daarmee alles staat of valt, ontdekte ik zes jaar geleden. Ik was 23 toen ik last kreeg van lichamelijke klachten die ik nergens aan kon linken. Al een tijdje viel zowat alles, van werken tot sporten, me zwaarder. Ik was moe, net zoals elke werkende mens, dus ik stelde me daar verder geen vragen bij. Omdat mijn job niet bij de deur was en ik veel tijd verloor met pendelen, besloot ik wel om van werk te veranderen.
Ik vond een job in een fitnesscentrum, die beter aansloot bij mijn interesses, maar ik werd onderbetaald en moest vaak extra uren kloppen die niet gecompenseerd werden. Een werkweek van vijftig uur was geen uitzondering, maar ik bleef zonder morren in de hoogste versnelling leven, tot ik geteisterd werd door hevige hoofdpijn die maar bleef aanhouden. Ook mijn vermoeidheid nam nieuwe proporties aan: het was een gevoel waar zelfs sloten koffie niet tegen hielpen. Ik was zo moe dat ik soms bijna zestien uur op een dag sliep. Mijn gezondheid begon me steeds meer parten te spelen. Ik ging van dokter naar dokter en de ene na de andere diagnose volgde, maar mijn klachten werden alleen erger, in die mate dat het op den duur onmogelijk werd om mijn job uit te oefenen en ik uiteindelijk werd ontslagen.’
Eindelijk een diagnose
‘Omdat ik al sinds mijn 21ste alleen woon, viel er geen tijd te verliezen met de zoektocht naar een nieuwe job, al wilde ik ook de oorzaak van mijn klachten achterhalen. Een job vond ik in het middelbaar onderwijs. Een vervangingscontract van acht uur, meer zat er niet in. Ik heb gewerkt tot het moment dat ik niet alleen fysiek, maar ook mentaal crashte... Een jaar nadat ik was gaan sukkelen, kreeg ik te horen dat ik lupus heb. Een chronische auto-immuunziekte waarbij je eigen lichaam je ergste vijand is doordat het antistoffen aanmaakt die ontstekingen veroorzaken.
Ik was blij om een diagnose te krijgen, vooral omdat ik ervan overtuigd was dat ik de draad opnieuw zou kunnen oppikken als ze de ziekte onder controle kregen, maar intussen staat mijn leven al zes jaar op pauze en kreeg ik ook te horen dat ik CVS (chronischever- moeidheidssyndroom, red.) heb. Ik wil wel werken, maar mijn gezondheid laat het niet meer toe. Omdat ik van de RVA aan tal van eisen moest voldoen qua solliciteren, besloot mijn dokter me op ziekte te zetten. Sindsdien krijg ik een uitkering, maar omdat mijn laatste job een contract was van acht uur, werd die daarop gebaseerd en krijg ik slechts negenhonderd euro per maand. Ik hoef je niet te vertellen dat ik van dat bedrag niets overhoud. Maandelijks gaat er vijfhonderd euro – meer dan de helft van mijn uitkering – naar de huur van mijn appartement, om dan nog maar te zwijgen van alle andere kosten die bij het leven horen.’
Bij armoede denk je bijna automatisch aan mensen die geen diploma hebben of die door omstandigheden op straat zijn beland, maar het kan iedereen overkomen, ongeacht je achtergrond.
Niet leven maar overleven
‘Ik leef niet, ik overleef, zeker nu het leven zo duur is. Elke maand betaal ik eerst mijn vaste kosten, zoals gas, water en elektriciteit, want ik wil me niet in de schulden werken. Met het beetje dat overblijft, doe ik inkopen. Voedsel is geen vaste kost en is sowieso het laatste wat ik koop (stil). Een stukje vlees, gevogelte of vis is voor mij echte luxe. Meestal maak ik een omelet of een vegetarische wok. Maar armoede is niet alleen de eindjes aan elkaar knopen... Het brengt je ook in een sociaal isolement.
Mijn vriendinnen en ik kregen min of meer dezelfde start in dit leven. Zij hebben intussen een mooie carrière, een gezin en een huis, terwijl ik elke dag moet knokken om het hoofd boven water te houden (stil). Het contrast kan haast niet groter zijn, terwijl dat ook allemaal zaken zijn die ik wil. Hoewel mijn vriendinnen op de hoogte zijn van mijn situatie, denk ik niet dat ze het begrijpen... Bij armoede denk je bijna automatisch aan mensen die geen diploma hebben of die door omstandigheden op straat zijn beland, maar het kan iedereen overkomen, ongeacht je achtergrond. Ik ben niet opgegroeid in armoede en heb een mooi masterdiploma op zak, maar ik ben arm omdat ik ziek ben en niet kan werken.
Door de jaren heen heb ik bij heel veel verschillende instanties aangeklopt en ben ik altijd blijven solliciteren, maar er zijn geen oplossingen. Ik kan jammer genoeg ook niet terugvallen op mijn ouders, want mijn mama is overleden en mijn papa is met de horizon verdwenen. Mijn situatie brengt extreem veel stress met zich mee. Telkens als er een nieuwe rekening in mijn brievenbus zit, begint mijn hart sneller te slaan. Hetzelfde als ik me met mijn negentienjarige auto op de baan begeef, want wat als ik een ongeval heb of veroorzaak? Sommige zaken heb je gewoonweg niet in de hand. Mijn grootste angst is dat ik word geschorst en mijn uitkering verlies, want dan ben ik echt een vogel voor de kat. Ik probeer dan ook vooral in het nu te leven. We zien wel hoe we het morgen redden.’
* Ilke is een schuilnaam
Lees ook:
