Het meest eenvoudige geluid kan haar doen koken van woede, wekt de grootste afkeer op en leidt tot een oncontroleerbare uitbarsting. Saskia lijdt aan misofonie en voert een dagelijkse strijd met haar hypergevoeligheid voor geluid.
‘Op mijn dertiende vond ik het heel irritant als ik mensen hoorde smakken of geluiden maken in hun mond. Maar ik stond er toen niet bij stil dat dat een vreemde reactie was. Tot ik, wanneer ik met mama en papa aan tafel zat, zó boos werd op papa, dat ik moest opstaan en weggaan. Papa begreep mijn felle reactie niet, en wees me terecht. Ik moest me niet zo aanstellen en vooral niet overdrijven. Zelf besefte ik wel dat mijn reactie buitensporig was, en buitenstaanders zeiden ook: luister er dan niet naar. Maar zo werkt het helaas niet.’
De eenvoudigste, dagelijkse geluiden zoals een grasmaaier, buren die in de tuin zitten te praten of een kabbelende vijver, halen mij het bloed onder de nagels vandaan.
‘Begrip voor mijn hypergevoeligheid voor geluid was er in het begin totaal niet. Dus dacht ik, een en al onwetend, dat ik gewoon een vreemd meisje was. Naarmate de jaren vorderden, kreeg ik met steeds meer geluiden moeite. De eenvoudigste, dagelijkse geluiden zoals een grasmaaier, buren die in de tuin zitten te praten of een kabbelende vijver, halen mij het bloed onder de nagels vandaan. Die maken me soms zó kwaad dat ik mezelf nauwelijks in bedwang kan houden. Dan sla ik met de deuren en gooi ik de ramen met veel omhaal dicht. In mezelf denk ik iedere keer: doe zo niet, het is maar een domme grasmaaier. Maar dan lijkt een vreemde kracht mijn handelen over te nemen.’
Onmisbare oordopjes
‘Ook op school had ik het moeite met mijn hypergevoeligheid voor geluid. Tijdens de examens waren de tikkende pennen, klikkende hakken van de leerkracht en het gesnuif van de leerlingen rondom mij onuitstaanbaar voor mij. Gelukkig had ik in mijn opleiding kinderzorg veel praktijklessen, de lessen die ik stil in de klas moest doorbrengen, bleven beperkt. Al van jongs af aan kan ik niet zonder mijn oordopjes. Ik droeg ze al in de klas, heb ze nodig in de cinema en kan ook niet slapen zonder. Oordopjes zijn onmisbaar voor mij. Naarmate de jaren vorderden, kreeg ik dezelfde gevoelens van afkeer ook tegenover sommige bewegingen. Mensen die wiebelen met de benen bijvoorbeeld, kan ik absoluut niet verdragen. Doet iemand dat naast me op de bus, dan word ik helemaal gek.’
Als aansteller aanzien
‘Vraag ik met aandrang om alstublieft met een bepaalde handeling te stoppen, dan wordt daar doorgaans niet positief op gereageerd. Ik kreeg de voorbije jaren al heel veel onbegrip. In mijn omgeving werd ik standaard als een aansteller aanzien. Daarom was het een opluchting toen ik onlangs kennismaakte met de term misofonie, en een lotgenotengroep leerde kennen. Onbegrip kan ik nu weerleggen met de verklaring dat ik hypergevoelig ben voor geluid, en dat is een hele verademing. Ik ben heel sociaal en blijf met vriendinnen afspreken, ook al is dat soms moeilijk. Gelukkig weten mijn beste vriendinnen nu wat er met mij scheelt en tonen ze begrip. Maar nieuwe mensen leren kennen of op restaurant gaan blijft een beproeving. Ook in de wachtkamer van de dokter moet ik steevast op mijn tanden bijten om niet agressief te reageren wanneer iets me enerveert.’
Rode vlekken en een knalrode kop
‘Dat lukt helaas niet altijd. Op de bus ben ik ooit uitgevlogen tegen een dame die op de rij achter mij constant haar neus zat op te trekken. Totaal over mijn toeren draaide ik me om, duwde haar een pakje zakdoeken in de handen en riep: En nú ga je je neus snuiten! Ik voelde me meteen heel bang en schuldig, en kon alleen maar denken: Wat doe ik in hemelsnaam! Maar de reactie was sterker dan mezelf. Een misofonische aanval lokt een oncontroleerbare woede uit, die nergens mee te vergelijken valt.’
Elke dag moeten leven met misofonie heeft een grote impact op mij. Vooral onbezorgde bioscoopbezoekjes mis ik als grote filmliefhebber enorm.
‘Tijdens een aanval wind ik me zodanig op dat ik rode vlekken in mijn hals krijg en een knalrode kop. De dame was gelukkig te perplex om te reageren. Ik had mezelf flink in de nesten kunnen werken. Elke dag moeten leven met misofonie heeft een grote impact op mij. Vooral onbezorgde bioscoopbezoekjes mis ik als grote filmliefhebber enorm. Op mijn werk, in de buitenschoolse kinderopvang, heb ik gelukkig weinig last, omdat ik daar voortdurend in het lawaai zit, en er weinig achtergrondgeluiden echt uitspringen.’
Hoop gesteld op hypnose
‘Een echte relatie heb ik, op een tienerliefde na, nog niet gehad. Onbewust is dat vermoedelijk een gevolg van mijn misofonie. Ik blijf veel liever rustig alleen thuis, dan op stap te gaan om nieuwe mensen te leren kennen. En dat maakt me bang voor later. Wie met mij een relatie wil beginnen, krijgt er een handleiding bij. Maar natuurlijk droom ik ook van kinderen. Een specifieke behandeling voor misofonie bestaat in België nog niet. Hopelijk komt die er in de toekomst. Ten einde raad heb ik nu een hypnotiseur gecontacteerd, in de hoop om onder hypnose mijn klachten te kunnen verminderen. De tijd zal het moeten uitwijzen.’
Wat is misofonie?
Psychiater en misofonie-expert dr. Arjan Schröder: ‘Misofonie is een stoornis waarbij een afwijking ontstaat in de automatische geluidsprikkelverwerking. De kernsymptomen van misofonie zijn een overmatige focus op menselijke geluiden, en de directe reactie daarop met een negatieve affectieve uiting. Bepaalde geluiden die door andere mensen worden geproduceerd, wekken bij de misofoniepatiënt een gevoel van irritatie, woede en walging op. Meestal zijn dat eet-, smak- of ademgeluiden, maar geluiden van de neus ophalen, penklikken of typen kunnen dezelfde emoties uitlokken. Mensen met misofonie verliezen bij het horen van storende geluiden vaak de zelfcontrole, wat zich soms uit in een agressieve uitbarsting. Personen met misofonie zijn er zich van bewust dat hun boosheid of walging onredelijk of buitenproportioneel is, en proberen daarom misofonische situaties te vermijden. Dat levert vaak stress op.’
Behandeling
‘Omdat misofonie een vrij nieuwe stoornis is, is er nog weinig bekend over effectieve behandelmethoden. Omdat uit onderzoek van de afdeling psychiatrie in het Amsterdam UMC is gebleken dat patiënten met cognitieve gedragstherapie hun symptomen kunnen reduceren, hebben we een cognitieve-gedragstherapie-behandeling ontwikkeld. Die gesloten groepsbehandeling van acht sessies bestaat uit ontspanningsoefeningen, taakconcentratie- oefeningen, stimulusmanipulatie en contraconditionering.’
Heb jij ook last van misofonie en ben je op zoek naar een geschikte gedragstherapeut, surf dan naar www.vvgt.be of www.vgct.nl
